Nga tung hỏa mù tại mặt trận Đông Bắc
Khi Ukraine đẩy mạnh tiến công ở mặt trận phía Nam – nơi các lực lượng nước này tuyên bố đã chọc thủng được tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga và giành quyền kiểm soát một số khu định cư, Điện Kremlin đã tập trung hỏa lực vào Kupiansk , một trung tâm hậu cần quan trọng ở khu vực Kharkov.
Xe tăng của lực lượng Nga ở ngoại ô thành phố cảng Mariupol, Ukraine, ngày 20/3/2022. (Ảnh: Reuters)
Leshyi – chỉ huy một trung đội thiết giáp của Ukraine trong khu vực cho biết, xung đột hiện giờ đã khác trước. Đối phương ở xa hơn, chủ yếu thăm dò các điểm yếu thay vì tấn công dồn dập, buộc Ukraine phải sử dụng xe tăng để bắn vào những mục tiêu đã được lính trinh sát xác định.
Ở phía Nam, quân đội Ukraine đang tiến hành cuộc phản công dữ dội, chiến đấu trên từng mét đất để giành lại các vùng lãnh thổ đã rơi vào tay quân đội Nga đang cố thủ trong những chiến hào. Nhưng ở phía Đông Bắc, vẫn chưa rõ Nga đang muốn tiến công hay cố ý đánh lạc hướng để buộc Ukraine phải phân tán nguồn lực từ những mặt trận khác.
Các quan chức Ukraine cho rằng, Moscow đang cố gắng giành quyền kiểm soát Kupiansk, một thành phố nhỏ có nhiều tuyến đường bộ và đường sắt chiến lược, trong đó có cả tuyến đường sắt đến biên giới Nga. Nga đã kiểm soát thị trấn này trong 6 tháng vào năm 2022 trước khi Ukraine giành lại. Giờ đây, Nga dường như đang có ý định đẩy lùi các lực lượng Ukraine ra khỏi thị trấn. Trong những tuần qua, Nga đã đạt được một số bước tiến khiến chỉ huy hàng đầu của Ukraine ở miền Đông phải kêu gọi tiếp viện.
Giới chức Ukraine cũng như nhiều nhà phân tích đã suy đoán về mục tiêu của Nga trong khu vực này cũng như tính logic của vấn đề. Theo giới quan sát, việc giành quyền kiểm soát Kupiansk sẽ khó khăn. Thành phố này chỉ cách biên giới Nga khoảng 45km, bị sông Oskil chia cắt và việc vượt qua con sông sẽ khiến các lực lượng Nga trở thành mục tiêu của hỏa lực đối phương. Nếu vượt sông thành công, Nga cũng có thể đối mặt với nguy cơ bị chặn đường rút lui.
Kupiansk thuộc Kharkov nhưng không nằm trong số các khu vực ở Ukraine mà Tổng thống Putin sáp nhập vào Nga vào năm 2022.
Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar cho rằng: “Nga quyết không từ bỏ mục tiêu tiến theo hướng Kupiansk, cũng như hướng Lyman vì thế, họ đã tăng cường tái tập hợp lực lượng và chuẩn bị cho các trận chiến”. Bà Hanna Maliar cáo buộc Nga thường xuyên pháo kích vào cứ điểm của Ukraine mặc dù tần suất các cuộc tấn công giảm dần so với 2 tuần trước. Nếu không bên nào thành công hoặc đạt được những bước đáng kể, cuộc chiến ở phía Đông Bắc có khả năng rơi vào tình trạng bế tắc.
Dù mục tiêu của Nga là gì, việc tấn công thành phố Kupiansk đã giúp Nga tiến gần hơn đến cứ điểm của Lữ đoàn xe tăng số 3 của Ukraine. Hồi cuối tháng 8, ông Oleksii Reznikov – Bộ trưởng quốc phòng Ukraine vào thời điểm đó, nhận định việc Nga áp dụng chiến thuật đánh lạc hướng Ukraine khỏi khu vực miền Nam là điều hợp lý. Nhưng nếu làm như vậy, các lực lượng Nga có nguy cơ bị chia cắt khi ngăn chặn sự đột phá của Ukraine.
Thế khó của Ukraine
Lữ đoàn xe tăng số 3 tuyên bố luôn sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống và các binh sĩ của lữ đoàn cho biết, chiến thuật của người Nga đã có sự thay đổi đáng kể. Chỉ huy một trung đội xe tăng Ukraine có biệt danh Drukar nói rằng, Nga không còn điều động binh sỹ theo từng nhóm lớn như những gì nước này đã thực hiện ở giai đoạn đầu cuộc xung đột. Thay vào đó, Nga tấn công với số lượng binh sỹ ít hơn nhằm thăm dò điểm yếu trên các phòng tuyến của Ukraine. “Họ vừa muốn tấn công lại vừa muốn phòng thủ”, chỉ huy Drukar lưu ý.
Các chỉ huy khác trên chiến trường cũng lưu ý, quân đội Nga đã điều chỉnh lại chiến thuật, đôi khi đưa ra những quyết định đặc biệt để phát huy lợi thế của họ. Dolphin – đại đội trưởng của Lữ đoàn xung kích số 68 của Ukraine nói rằng, Nga chủ yếu tiến hành bắn pháo vào các cứ điểm của họ nhưng không có xu hướng tiến hành cuộc tấn công trên bộ. Lữ đoàn này đã triển khai một đoàn xe bọc thép trong đó có cả xe thiết giáp kháng mìn MRAP do Mỹ cung cấp đến gần đối phương. Lực lượng Ukraine ngay lập tức điều động các đơn vị không quân, xe tăng và xe bọc thép để đối phó nhưng không huy động bộ binh để giành lãnh thổ.
Ba tháng sau khi Ukraine phát động cuộc phản công, Nga phần lớn có thể giữ vững vị trí nhờ rút bài học kinh nghiệm từ những gì xảy ra trước đó. Moscow đã tái tập hợp các đơn vị bị tổn thất, thay thế bằng những đơn vị mới và chuyển từ tấn công sâu rộng sang phòng thủ tại các phòng tuyến kiên cố.
Ian Matveev, nhà phân tích về quân sự Nga đánh giá: “Đây là ví dụ điển hình của sự thích nghi. Nga đang sử dụng kinh nghiệm trong cuộc chiến này để chiến đấu với lực lượng Ukraine, nhằm đẩy đối phương rơi vào thế bế tắc”.
Mặc dù Ukraine tuyên bố đạt được những bước tiến hạn chế trong nỗ lực cắt đứt hành lang đất liền các khu vực do Nga kiểm soát ở phía Nam tới bán đảo Crimea nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng, những loại vũ khí do phương Tây cung cấp cùng nỗ lực của NATO đào tạo binh sỹ Ukraine suốt nhiều tháng qua rất khó để giúp Ukraine giành được thắng lợi. Thay vào đó, Kiev đành chấp nhận tiến chậm nhưng chắc, dựa vào chiến thuật cũ: tiếp tục bắn pháo vào cứ điểm của Nga.
Cuộc tấn công mới của Nga vào thành phố Kupiansk ở phía Đông Bắc cho thấy Moscow vẫn có thể tiến lên. Nhưng các chuyên gia suy luận, cuộc tấn công này có thể được hiểu là một phần của chiến lược phòng thủ - một động thái nhằm ngăn chặn lực lượng Ukraine tập trung ở phía Nam.