Lớp trầm tích độc nhất vô nhị được tìm thấy ở Chiba, một địa phương duyên hải của Nhật được các nhà khoa học tin tưởng là một "cửa sổ thời gian" quý giá để tìm hiểu về Matuyama-Brunches, tên gọi được đặt cho thời kỳ đảo cực địa từ lần cuối của Trái Đất, xảy ra 780.000 năm trước.
Trái Đất và con người sẽ ra sao khi các cực Nam - Bắc đột ngột đổi chỗ cho nhau, đó là một câu hỏi lớn đối với giới khoa học.
Hiện nay, đã có những bằng chứng cho thấy một cú đảo ngược nữa sắp sửa xảy ra, ví dụ như sự di chuyển với tốc độ hàng chục km mỗi năm và ngày một nhanh của Bắc Cực từ tính: Nó đã rời xa vị trí cũ ở Canada, băng qua Bắc Băng Dương và... sắp cập bở Siberia!
Những gì nhóm nghiên cứu Nhật tìm thấy có thể giải đáp bí ẩn: tại vùng đất gọi là "khu phức hợp Chiba", lớp trầm tích cổ từ lần đảo ngược cuối cùng đã được bảo quản tốt đến kinh ngạc.
Theo tác giả chính - tiến sĩ Yuki Haneda từ Viện Nghiên cứu Địa cực Quốc gia (Nhật), ở đây họ đã tìm thấy một thế giới đầy vi sinh vật, phấn hoa, tephra (loại vật chất rời rạc được tạo ra trong những vụ phun trào núi lửa), đá từ tính và rất nhiều bằng chứng địa chất về thời kỳ đặc biệt này.
"Khu phức hợp Chiba cung cấp khung địa tầng đáng tin cậy nhất thế giới trong quãng thời gian quanh sự kiện Matuyama-Brunches" - các nhà nghiên cứu khẳng định.
Phân tích các vật chất và vi sinh vật trong trầm tích này, các tác giả đã tìm thấy những kết quả trái ngược hoàn toàn so với những nghiên cứu trước đó. Cú đảo ngược hoàn toàn không chậm chạp như nhiều người mong đợi: chỉ cần khoảng 10.000 năm xáo trộn nhẹ, Trái Đất sẽ thực sự đảo chiều và kết thúc quá trình chỉ trong 20.000 năm.
Rất có thể nó đã gây ra biến đổi khí hậu cũng như làm xáo trộn mạnh đến đời sống các sinh vật di cư - vốn có bản năng định vị tự động để kéo nhau đi theo từ tính của Trái Đất. Rõ ràng những cú đảo ngược không gây tuyệt chủng, nhưng các sinh vật phải chịu thiệt hại nhiều do bão mặt trời, là những đợt sóng bức xạ mạnh mẽ dễ tấn công mặt đất một khi từ trường bị suy yếu do sự xáo trộn.
Theo các nghiên cứu chứng minh, sự đảo ngược cực từ phải xảy ra mỗi 200.000-300.000 năm. Vời thời gian quá xa kể từ Matuyama-Brunches, có thể tin rằng Trái Đất sắp đảo ngược bất cứ lúc nào vì đã quá hạn.
Loài người hiện đại Homo sapiens của chúng ta chưa từng trải qua lần đảo ngược nào, nhưng các vị tổ tiên khác loài thì đã từng. Với lần đảo ngược tiếp theo, mối lo lớn vẫn là sự gián đoạn hệ thống viễn thông - định vị, thứ mà người hiện đại đặc biệt phụ thuộc.
Nghiên cứu vừa công bố trên Progress in Earth and Planetary Science.