Thời gian gần đây, có không ít những trường hợp trẻ mới 12-13 tuổi - độ tuổi vẫn còn đang là học sinh - bỗng dưng trở thành "bà mẹ nhí". Việc trẻ yêu sớm, có quan hệ tình dục sớm là một thực trạng cảnh báo các vị phụ huynh cần phải quan tâm tới việc nuôi dạy con.
Trong quá trình tư vấn, chuyên gia tâm lý học Phan Thị Lan Hương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và bảo vệ quyền trẻ em, đã gặp không ít câu chuyện dở khóc dở cười liên quan tới vấn đề con mang bầu sớm.
Một trong số đó là trường hợp của chị Phương (*), người có con đang học cấp 2. Theo chị Phương, con chị là đứa trẻ ngoan, nghe lời. Hàng ngày, cứ sáng và chiều, chị đều đưa con đi học. Chính vì thế, chị nghĩ không có chuyện con đi chơi với bạn ngoài giờ học. Tuy nhiên, trong một lần tình cờ thấy que thử thai mà con vứt trong thùng rác, chị Phương mới hỏi và "sốc" khi nghe tin con có bầu với bạn trai khóa trên.
Chuyên gia tâm lý học Phan Thị Lan Hương cho hay, chị Phương là một trong số các trường hợp phụ huynh bị "sốc" vì biết tin con có bầu. "Tại sao tôi đưa con đi học cả 2 buổi sáng-chiều mà con vẫn có bầu?", đây là chia sẻ của phụ huynh với chuyên gia tâm lý.
Hiện nay, trẻ vị thanh niên đang đi học nhưng đã mang bầu là một thực tế đáng báo động. Bởi các phụ huynh lo con yêu đương sớm, lo con có bầu nhưng lại không dạy con làm thế nào để không mang bầu.
Chuyên gia Phan Thị Lan Hương chia sẻ, khi cô đi dạy học sinh về sức khỏe giới tính, trước khi lên dạy các thầy cô còn dặn dò: "Cô dạy 'nhẹ nhàng' thôi nhé, học sinh trường em ngoan lắm, còn trong sáng lắm!". Nhiều người còn đề nghị tách nam, nữ ra dạy riêng, đừng dạy chung vì các con còn "ngây thơ lắm, chưa biết gì đâu". Thậm chí, nhiều phụ huynh cho rằng học sinh cấp 2 vẫn còn ở độ tuổi nhạy cảm, chưa nên dạy về tình dục và tình dục an toàn.
"Học sinh cấp 2 hiện nay đã tò mò về tình dục và các vấn đề liên quan. Thậm chí, học sinh cấp 3 cần được học về cách chăm sóc thai nhi, cách chăm sóc sức khỏe bà mẹ khi mang thai hay chăm một đứa trẻ sơ sinh. Đây là điều thực sự cần thiết. Bởi không ai nắm tay con được cả ngày, nên tốt nhất là phòng tránh để không xảy ra hậu quả", chuyên gia Phan Thị Lan Hương nói.
Mẹ "sốc" khi thấy que thử thai của con gái (Ảnh minh họa)
Dạy trẻ về giới tính như thế nào?
Theo chuyên gia Phan Thị Lan Hương, khi dạy trẻ về giới tính và sức khỏe sinh sản cần:
Tránh dạy theo kiểu so sánh, ví dụ: "Bằng tuổi con, bố/mẹ thế này..."; "Sao con nhà hàng xóm nó như này, còn con thì...". Đồng thời, cần tránh dạy con bằng những câu nói sáo rỗng như "Ngày xưa mẹ bằng tuổi con, mẹ thế này",...
Tránh dạy theo kiểu khuyên nhủ, ví dụ: "Mẹ nghĩ con cần phải thế này..."; "Con nên như thế này để tương lai tốt hơn",...
Tránh dạy theo kiểu dọa nạt, ví dụ: "Con mà như này, bố/mẹ đi chết ngay lập tức"; "Con còn như thế thì đừng ở nhà này nữa",...
Tránh dạy theo kiểu phán xét, hạ nhục, ví dụ: "Con yêu sớm thì hư hỏng sớm thôi"; "Yêu sớm đứa nào chả giống đứa nào, rồi 'ễnh' cái bụng ra, nhục cái mặt"; "Quan hệ tình dục sớm là loại chẳng ra gì",...
Tránh dạy theo kiểu khích bác, ví dụ: "Yêu vào rồi, đố con học giỏi được đấy"; "Chả yêu còn không đâu với đâu, yêu vào rồi học thế nào được",...
Dạy sức khỏe sinh sản cho con thế nào cho đúng?
Chuyên gia Phan Thị Lan Hương tư vấn cha mẹ nên dạy sức khỏe sinh sản cho con như sau:
Cha mẹ nên quan tâm đến con nhiều hơn, hãy có không gian với con ở một vài lĩnh vực nào đó. Đặc biệt, bố hãy chia sẻ với con trai và mẹ chia sẻ với con gái về vấn đề sức khỏe sinh sản.
Ngoài ra, bố cũng chia sẻ với con gái về cảm nhận của con trai về mọi mặt trong tình yêu và ngược lại mẹ cũng chia sẻ như vậy với con trai.
Đôi khi trẻ không biết cách từ chối lời mời gọi quan hệ của đối phương hoặc cả nể, bị đưa chuyện tình yêu ra để gây sức ép. Vì thế, dạy trẻ về cách giao tiếp, ứng xử trong chuyện yêu đương là rất quan trọng.
Trong quá trình dạy con, cha mẹ nên nhấn vào cảm xúc và sự kiện khi nói chuyện với con. "Ở tuổi con ít bạn chia sẻ thông tin yêu đương với bố mẹ, nhưng khi con đã không ngại điều đó mà kể với mẹ chứng tỏ con là người có suy nghĩ chín chắn và người lớn; Dậy thì biết yêu là đương nhiên, ai chả như vậy tuy nhiên...; Con buồn là chuyện khó tránh khỏi khi yêu...; Việc nắm tay, ôm hôn và quan hệ tình dục là điều khó tránh khỏi khi có người yêu, tuy nhiên không phải ai cũng có thể tỉnh táo để tránh đi việc đó. Còn con thì sao?", chuyên gia Phan Thị Lan Hương chia sẻ.
Ngoài ra, bố mẹ nên sử dụng câu hỏi để nói chuyện với trẻ: Quan hệ ở tuổi học sinh con nghĩ ảnh hưởng thế nào đến bản thân và tương lai sau này? Bây giờ theo con yêu như thế nào là đúng? Ngày xưa ba mẹ yêu nhau như thế đó, mẹ tò mò không biết các con nghĩ gì về cách yêu đó nhỉ?
Chuyên gia Phan Thị Lan Hương cho hay, không phải bất cứ đứa trẻ nào dậy thì cũng nghĩ đến việc yêu. Có những trẻ yêu nhưng rất có ý thức giữ gìn bản thân vậy thì cần biết quan điểm của chúng rồi hãy tính đến chuyện dạy như thế nào cho hợp lý. Ở tuổi dậy thì, trẻ hay tự ái, hay phản ứng ngược... Vậy nên, cha mẹ không thể thấy con nhà hàng xóm mang bầu là về đưa con mình ra để dạy một cách quyết liệt.
Đặc biệt, bố mẹ nên biết con chơi với những người bạn như thế nào, cần quan tâm xem người yêu của con mình là ai, nhà ở đâu, bố mẹ bạn ấy làm gì để có những ứng xử hợp lý.
(*) Tên nhân vật đã được thay đổi.