Cơ thể chúng ta sản sinh ra lượng tế bào nhiều hơn cần thiết, cho nên những tế bào dư thừa, không còn tác dụng sẽ bị thay thế bởi những tế bào mới, hữu ích hơn.
Quá trình này được gọi là sự chết rụng tế bào (apoptosis), trong đó tế bào nhận được hiệu lệnh tự làm chết chính mình. Nghe thì có vẻ tàn nhẫn, nhưng sự "quyên sinh" này là cách hiệu quả để loại bỏ tế bào thừa ra khỏi cơ thể chúng ta mà không nên bất kỳ rối loạn nào.
Các tế bào ung thư tuyến tiền liệt đang trong quá trình chết rụng (tím) bên cạnh các tế bào khỏe mạnh (vàng).
Tuy nhiên, các nhà khoa học từ trước tới nay vẫn chưa biết hiệu lệnh đó lan truyền trong tế bào với tốc độ bao nhiêu. Hay nói cách khác, chúng ta vẫn chưa đo được tốc độ chết của tế bào.
Đó là động lực để Xianrui Cheng và James Farrell Jr, hai nhà sinh vật học của ĐH Stanford khoa Dược (Hoa Kỳ) bắt tay vào khám phá.
Họ nghiên cứu tế bào để tìm ra cách thức tín hiệu chết lan truyền trong đó. Trong quá trình apoptosis, cái chết của tế bào được thực hiện dưới bàn tay của Caspasces - loại protein được mệnh danh là "kẻ hành quyết các tế bào". Protein này khi được giải phóng sẽ tác động vào các phân tử lân cận, phá vỡ liên kết giữa chúng và mở khoá để phóng thích thêm nhiều Caspasces.
Quá trình này cứ diễn ra liên tục cho tới khi nào tế bào hoàn toàn mất sự sống mới thôi.
Các nhà khoa học sử dụng tế bào trứng ếch trong quá trình thí nghiệm. Họ trích lấy tế bào chất trong trứng rồi cấy vào đó tế bào chất của những tế bào đang trong quá trình chết rụng.
Sau đó, họ nhuộm màu cho hỗn hợp này để có thể dễ dàng quan sát và đo đạc quá trình "tự sát" của tế bào. Kết quả thu được khiến hai nhà khoa học bất ngờ. Tín hiệu lan truyền trong tế bào theo dạng sóng.
Tín hiệu chết rụng lan truyền trong ống thí nghiệm đựng tế bào chất.
"Cái chết cứ thế lan ra và không bao giờ chậm lại hay hãm lại. Cái chết không bao giờ giảm về cường độ vì càng lan rộng, nó càng trở nên mạnh hơn." - giáo sư James Ferrell nói.
Nhóm nghiên cứu đặt tên cho cách thức lan truyền này là "sóng phát động" - cơn sóng gieo rắc cái chết trên đường đi của nó. Nó cũng giống như những quân cờ domino nối đuôi nhau đổ xuống.
Các nhà khoa học đã đo được vận tốc của sóng này là 30 micromet trên phút, khá nhanh so với kích thước nhỏ bé của tế bào.
Quá trình chết rụng tế bào diễn ra từng phút, từng giây trong cơ thể chúng ta. Nếu thiếu hoạt động này, cơ thể của chúng ta có thể mắc một số bệnh như ung thư.
Kết quả nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Science.
Nguồn: Interest Engineeing, Phys