Những ngày cuối cùng của tháng 11 này được xem là khoảng thời gian "đen tối" nhất đối với dòng máy bay do thám không người lái (UAV) tiên tiến MQ-9 Reaper của Mỹ, khi chỉ trong hai ngày liên tiếp là 20/11 và 21/11/2019 có đến hai chiếc UAV loại này bị "bắn hạ" ở chiến trường Lybia.
Theo như thông tin được tờ The Aviationist đăng tải cho hay, cả hai chiếc MQ-9 "xấu số" đều gặp nạn khi đang bay do thám trên vùng trời thủ đô Tripoli, Lybia.
Trong hai ngày liên tiếp đã có hai chiếc UAV trinh sát hiện đại nhất nhì của Mỹ bị "hạ gục" ở Lybia. Ảnh: The Aviationist.
Trong đó, chiếc MQ-9A Predator-B của Không quân Italia rơi hôm 20/11 không rõ nguyên nhân. Vài tiếng sau đó đến lượt chiếc MQ-9A của Không quân Mỹ biến mất bí ẩn và kết quả cũng không khác gì "người đồng nghiệp" Italia.
Sự trùng hợp ngẫu nhiên này khiến các nhà quan sát quân sự đặt ra nghi vấn, phải chăng những con "ác điểu" của Mỹ và Italia đã bị một thế lực nào đó ở Lybia triệt hạ? Người có khả năng làm được điều này ở Lybia chỉ có Tướng Khalifa Haftar - Quân đội Quốc gia Libya (LNA), bởi đây là lực lượng duy nhất ở Lybia sở hữu các hệ thống phòng không đủ sức bắn hạ MQ-9.
Ý kiến được nhiều nhà quan sát đồng tình nhất chính là các tổ hợp pháo-tên lửa phòng không Pantsir-S1E của LNA đã bắn hạ hai chiếc MQ-9A trên bầu trời Tripoli. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra khi giao tranh giữa LNA và Chính phủ Đoàn kết dân tộc Lybia (GNA) xung quanh Tripoli đang diễn ra khá ác liệt.
Điều kỳ lạ là cả Mỹ và Italia đều không có phát ngôn nào về nguyên nhân khiến những chiếc MQ-9 liên tiếp bị hạ gục, ngoại trừ việc xác nhận hai UAV trên gặp nạn gần Tripoli. Bản thân LNA cũng không bình luận gì về sự việc này mặc dù họ đã thu được xác chiếc MQ-9A của Italia.
Cũng cần nhắc lại rằng mặc dù Mỹ và Italia từng bắt tay nhau lật đổ Nhà lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi vào năm 2011, thế nhưng giờ đây họ lại ủng hộ cho hai thế lực khác nhau ở Lybia. Thổ Nhĩ Kỳ và Italia đang đứng ra hỗ trợ cho chính phủ GNA được Liên Hợp Quốc công nhận, còn Mỹ và một số đồng minh lại đứng về phe Tướng Khalifa Haftar.
Vì vậy, nếu chiếc MQ-9A của Italia bị LNA bắn hạ cũng là điều hết sức bình thường khi chúng đang làm nhiệm vụ hỗ trợ cho GNA. Thế nhưng vì sao chiếc MQ-9 của Mỹ cũng lâm nạn?
Giải thích cho điều này, theo ý kiến của một vài chuyên gia, cả hai chiếc UAV Mỹ không phải bị bắn hạ mà bị ép phải hạ cánh bởi một hệ thống tác chiến điện tử của Nga. Mà khả năng nhiều, "kẻ gây án" chính là hệ thống tác chiến điện tử 1L222 "Avtobaza, tuy nhiên đây chỉ là phỏng đoán.
Sở dĩ nói như vậy là bởi hiện vẫn chưa có bất cứ hình ảnh hay thông tin nào về 1L222 ở Lybia, trong khi từ tháng 6 năm nay LNA đã có trong tay tổ hợp Pantsir-S1E đầu tiên do Ả Rập Xê Út chuyển giao.
Tựu chung lại, dù "ác điểu" MQ-9 bị bắn hạ bằng cách nào đi nữa thì Không quân Mỹ cũng như các đồng minh NATO từ giờ sẽ phải hết sức cẩn thận khi hoạt động trên vùng trời Lybia.
Bên trong trung tâm điều khiển máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Quân đội Mỹ.