Đây là cái nôi của hoạt động sản xuất vũ khí giá rẻ ở Pakistan, với các thợ thủ công vô cùng khéo tay, được cho là có thể sản xuất cả máy bay F-16 lẫn vũ khí hạt nhân!
Súng "nhái" rẻ hơn cả điện thoại
"Chẳng có thứ gì mà tôi không sao chép được" - Haji Munawar Afridi - một tay buôn vũ khí ở thị trấn Darra Adam Khel - tuyên bố hùng hồn với phóng viên Hãng tin BBC - "Anh mang tới đây một quả tên lửa Stinger và chúng tôi sẽ làm ra một bản sao rất khó để phân biệt với bản chính".
Những từ ngữ nghe có vẻ khoa trương như vậy không phải là hiếm từ miệng một người đàn ông Pashtun có xuất thân từ Darra. Nhưng nếu ai đó xem nhẹ các câu nói như vậy thì có thể họ đang mắc sai lầm.
Trong chiều dài lịch sử, thị trấn này luôn đóng vai trò là nơi cung cấp vũ khí chủ đạo cho những người dân thuộc nhiều bộ tộc sống dọc theo biên giới Pakistan và Afghanistan.
Thợ súng ở Darra nổi tiếng tài giỏi. Người ta đồn rằng nếu đưa cho một thợ súng ở đây một khẩu súng mới tinh mà anh ta chưa từng thấy trong đời, vũ khí đó sẽ bị làm "nhái" chỉ trong có 10 ngày. Một khi bản "nhái" đầu tiên ra đời, các bản "nhái" sau sẽ chỉ mất từ 2 - 3 ngày.
Bên trong một cửa hàng bán súng ở Darra
Công cụ làm súng ở Darra có thể thô sơ, nhưng các thợ súng ở đây lại có kỹ thuật thuộc loại thượng thừa. Họ được cho là có thể làm "nhái" chính xác các loại lựu đạn, súng trường, súng bắn tỉa, súng bút dùng để ám sát và cả pháo phòng không. Các bản sao được làm tỉ mẩn tới mức có số serie giống hệt bản gốc.
Tài giỏi và "mắn đẻ", mỗi ngày các thợ súng ở Darra cho ra lò tới 400 khẩu súng các loại. Chúng được bán ở khu chợ chính của thị trấn, với giá khá "bèo". Khitab Gul - một thợ súng 45 tuổi ở Darra - nổi tiếng vì chuyên sao chép các khẩu tiểu liên MP5 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất. Đây là thứ vũ khí được sử dụng nhiều trong các đội đặc nhiệm SWAT ở Mỹ vì gọn nhẹ.
Giá khẩu MP5 chính hãng lên tới vài ngàn USD. Súng của Gul chỉ tốn 7.000 rupee (67 USD), được bảo hành một năm. Tương tự, Gul cho biết một khẩu AK sản xuất tại Darra có giá chỉ 125 USD, tức còn rẻ hơn một chiếc điện thoại di động tại đây.
Mỗi khẩu AK nhái có giá chỉ 120 USD, còn rẻ hơn một chiếc điện thoại
Tuy nhiên các khẩu súng nhái đó có hoạt động bền bỉ như súng gốc hay không lại là chuyện khác. Cá nhân Gul đã khẳng định rằng suốt 10 năm qua, anh làm ra 10.000 khẩu súng và tất cả đều hoạt động hoàn hảo, không gặp vấn đề gì.
Nhưng một thợ súng khác ở Darra lại nói điều ngược lại. "Một khẩu súng làm từ thép bình thường không thể sánh về độ bền với một khẩu súng làm trong một nhà máy quốc phòng, được trang bị đầy đủ máy móc được máy tính hóa, sử dụng nguyên liệu là thép tiêu chuẩn quân sự" - Farid Shah - người thợ súng chuyên sản xuất các khẩu AK và súng săn cho biết.
Anh thừa nhận rằng súng của mình vẫn thiếu độ tinh xảo so với súng xịn và do các xưởng sản xuất súng ở Darra không được tiêu chuẩn hóa nên phụ kiện của súng này không lắp được vào các khẩu khác cùng loại.
Bởi thế, hoàn toàn có khả năng nếu khẩu súng hỏng chi tiết nào đó, người ta sẽ phải vứt bỏ nó hoàn toàn. Thế nhưng bất chấp những nhược điểm đó, súng ở Darra vẫn tiêu thụ mạnh, chủ yếu vì giá rẻ.
Niềm vui từ những tiếng súng nổ
Không ai biết rõ từ khi nào hoạt động sản xuất súng ở Darra bắt đầu diễn ra. Nhưng dân địa phương thì khẳng định truyền thống sửa chữa và chế tạo súng đã được một người lính Anh đào ngũ truyền lại cho họ vào khoảng năm 1857.
Dân thuộc các bộ tộc ở đây, vốn rất mê súng ống, đã không thể vui sướng hơn khi có được kỹ năng của thợ súng Anh. Và chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, Darra Adam Khel đã trở thành trung tâm của hoạt động sản xuất súng không phép.
Những năm tháng hoàng kim diễn ra tại đây từ sau thời điểm 1980, khi người Nga bắt đầu đưa quân vào Afghanistan. Nhu cầu sử dụng vũ khí tăng vọt, chẳng có chỗ nào bán cho người Afghanistan súng với giá rẻ như ở Darra.
Tháng 4.1988, một kho vũ khí lớn ở Rawalpindi, được dùng để chứa súng đạn mà Mỹ và Saudi Arabia cấp cho các chiến binh ở Afghanistan, đã bị nổ tung. Toàn bộ kho đạn, được gọi là trại Ojhri, đã chìm trong lửa khói, trong vụ việc khiến hàng chục người thiệt mạng.
Chính quyền sau đó bán toàn bộ số súng đạn bị hư hỏng cho các tay buôn vũ khí ở Darra Adam Khel. Đó là một vận may không ngờ với các nhà sản xuất vũ khí ở địa phương. "Từ các vũ khí bị phá hủy đó, chúng tôi đã thu lấy công nghệ sản xuất mìn, súng máy, pháo cỡ nhỏ và thậm chí là rocket nhiều nòng" - Afridi cho biết.
Thợ Darra sản xuất từ súng bút ám sát tới súng trường AK và thời kỳ đỉnh cao đã chế cả pháo phòng không
Ở thời kỳ đỉnh cao, Darra tụ hội rất nhiều thợ giỏi. Đó là những người như Malang - một chuyên gia sản xuất súng ngắn TT. Các vị khách muốn mua súng chất lượng của anh phải chờ ít nhất 2 tháng.
Nhân vật khác là Nawabzada Ustad - một thợ súng nổi tiếng có thể sao chép tất cả các loại súng của thế giới, gồm khẩu súng săn hai nòng Holland & Holland được đánh giá cao. Nhưng khách hàng sẽ phải xì ra 200.000 rupee (gần 3.000 USD) và phải đợi ít nhất 3 tháng.
Các cửa hàng vũ khí ở Darra đầy ắp súng lớn nhỏ đủ loại, gồm cả pháo phòng không và súng chống tăng RPG-7. Đạn dược chất đầy trong những chiếc vò lớn. Khách có thể mua sắm thoải mái, không hạn chế số lượng, chủng loại vũ khí, chỉ cần họ nặng ví.
Dọc theo thị trấn Darra, tiếng súng thường xuyên nổ rền, do khách thử vũ khí, cho thấy tình hình làm ăn diễn ra rất tốt đẹp. Sẽ không ngoa khi nói rằng tiếng súng mang tới niềm vui cho những người thợ ở nơi đây.
Tuy nhiên sau khi chính quyền Pakistan phát hiện khủng bố đang xài vũ khí ở Darra, họ đã ra tay trấn áp. Các thợ thủ công ở thị trấn bị cấm sản xuất các loại vũ khí hạng nặng, với lý do chúng chỉ được dùng để phục vụ khủng bố.
Tương lai u ám chờ trước mắt
Mấy năm gần đây, quân đội Pakistan đã tăng cường hoạt động trấn áp chủ nghĩa cực đoan, đặc biệt là tại các khu vực bộ tộc ở Tây Bắc đất nước. An ninh hiện tốt hơn bao giờ hết. Nhưng điều này đồng nghĩa với việc hoạt động sản xuất súng ở Darra cũng đi xuống.
"Chính quyền Nawaz Sharif đã thiết lập điểm kiểm soát ở khắp mọi nơi. Hoạt động kinh doanh đã gần như ngừng lại" - Gul chia sẻ. Trước khi chính quyền tăng cường kiểm soát, xưởng vũ khí của Gul có thể cho ra lò tới 10 khẩu súng mỗi ngày. Nay họ chỉ sản xuất có 4 khẩu mỗi ngày. "Nhu cầu đã giảm hẳn" - Gul thở dài.
Các thợ súng nói rằng nhiều điểm kiểm soát mà quân đội và chính quyền Pakistan thiết lập ở thị trấn đã khiến những người mua súng sợ hãi. Trước kia họ có thể tự do tới đây mà không bị ai làm phiền và mua súng thoải mái chẳng hề bị chất vấn mục đích sử dụng. Nay người ngoại quốc đã bị cấm tới thị trấn vì lý do an ninh.
Hoạt động sản xuất súng ở Darra thêm lao đao vì dân ở các bộ lạc tại khu vực Tây Bắc Pakistan đang ngày càng thích vũ khí nhập khẩu hơn, do chất lượng cao. Nhưng với những người có ngân sách hạn chế, họ vẫn có thể tìm một thợ súng ở Darra và đặt mua súng với giá rẻ.
Quân đội hiện vẫn chưa có hoạt động gì trực tiếp chống lại ngành sản xuất súng ở Darra. Nhưng cư dân ở đây cho biết họ phải đảm bảo với chính quyền rằng không cung cấp vũ khí cho phiến quân.
"Tôi đã làm việc ở đây trong 30 năm qua, nhưng giờ thì chẳng có việc gì mà làm nữa" - Muzzamil Khan buồn rầu nói khi ngồi nghỉ bên ngoài xưởng của ông.
"Tôi đang định bán hết máy móc" - một thợ súng khác là anh Muhammad Qaisar chia sẻ. Anh nói rằng Darra từng có tới 7.000 xưởng sản xuất súng, nhưng nay tới gần nửa đã đóng cửa. "Nếu chính quyền không thay đổi chính sách, tôi sợ rằng Darra sẽ đi tới hồi kết" - Qaisar nói.
Hiện hàng trăm xưởng sản xuất súng vẫn nằm dọc theo các con phố chật hẹp của Darra và tiếng súng nổ xé tai vẫn vang lên đều đặn, cho thấy vẫn có giao dịch. Nhưng các thợ súng ở đây tuyên bố tương lai của họ đang rất u ám. "Chúng tôi chẳng có điện, nước, công việc làm ăn" - Akbar than thở - "Cuộc sống đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết".