Tướng Mohammad Baqeri, Tham mưu trưởng quân đội Iran vừa có chuyến thăm hiếm hoi đến Thổ Nhĩ Kỳ để bàn khả năng hợp tác về xung đột Syria và chống khủng bố.
Tiếp Tướng Baqeri ngày 16-8 là Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Bộ trưởng Quốc phòng Nurettin Canikli. Ngày trước đó, ông Baqeri đã gặp người đồng cấp Thổ Hulusi Akar.
“Không có chuyến thăm nào giữa hai nước trong một thời gian dài, nhưng với các diễn biến và các vấn đề an ninh khu vực như an ninh biên giới, chống khủng bố, cần thiết phải có một chuyến thăm” – Tướng Baqeri nói với truyền hình nhà nước Iran lúc vừa tới Thổ Nhĩ Kỳ ngày 15-8.
Reuters dẫn một nguồn tin Iran cho biết đi cùng Tướng Baqeri sang Thổ Nhĩ Kỳ là Tư lệnh Lục quân Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran.
Thổ Nhĩ Kỳ và Iran ủng hộ hai phe khác nhau trong cuộc nội chiến Syria. Iran ủng hộ chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ phe nổi dậy. Tuy nhiên gần đây Thổ Nhĩ Kỳ để mở khả năng hợp tác với Iran cũng như với Nga để giảm giao tranh giữa hai phe chính phủ và nổi dậy Syria.
Vài ngày trước, Thổ Nhĩ Kỳ quyết định chấm dứt hỗ trợ phe nổi dậy. Một quyết định mà theo nhiều chuyên gia là có thể làm thay đổi quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với không chỉ chính phủ ông Assad, mà cả với Mỹ và cả với Iran, Nga. Lý do vì Thổ lo ngại xung đột Syria có thể làm lực lượng tay súng người Kurd ở Syria (YPG) mạnh hơn, cũng như sẽ khiến IS tăng hoạt động ở Thổ.
Bên cạnh nội chiến Syria, hai bên cũng sẽ bàn về xung đột Iraq, đối phó với các tay súng người Kurd ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Iran.
Đây là lần đầu tiên một tổng tham mưu quân đội Iran sang thăm Thổ Nhĩ Kỳ kể từ cuộc cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979.
Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ gần đây xấu đi vì Mỹ ủng hộ lực lượng YPG mà Thổ xem là một nhánh của tổ chức khủng bố Đảng Công nhân người Kurd (PKK) ở nước này. Trong bối cảnh này, chuyến thăm của Tướng Baqeri là dấu hiệu mới nhất cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm kiếm khả năng hợp tác với các nước khác ngoài Mỹ, như Iran và Nga.
Iran có chung quan điểm với Thổ Nhĩ Kỳ về lực lượng các tay súng người Kurd, cả ở Syria và Iraq. Trong khi đó Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói Nga hiểu được thế nhạy cảm của Thổ Nhĩ Kỳ khi các tay súng người Kurd được vũ trang hơn Mỹ.
Tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar và người đồng cấp Iran Mohammad Baqeri trong lễ đón ngày 15-8. Ảnh: REUTERS
Hồi tháng 5, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Nga thống nhất lập “các vùng giảm căng thẳng” ở Syria, hạ nhiệt giao tranh ở nhiều khu vực, trong đó có tỉnh Idlib có biên giới với Thổ. Ngày 16-8, Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết các bên vẫn đang bàn về vấn đề an ninh ở tỉnh Idlib. Cả ba nước cùng bảo trợ cho các vòng hòa đàm Syria ở Kazakhstan.
Theo ông Cavusoglu, sau chuyến thăm của Tướng Baqeri, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục đón Tổng tham mưu quân đội Nga sang thăm. Hồi tháng 7, Tổng thống Erdogan nói Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận mua hệ thống tên lửa phòng thủ S-400 từ Nga.
Sự xích lại gần đây của ba nước cũng trùng hợp với việc các công ty năng lượng 3 nước đạt được nhiều thỏa thuận dầu khí. Thổ Nhĩ Kỳ gần đây còn chuyển hàng hóa sang đồng minh Qatar đang bị các nước vùng Vịnh phong tỏa qua ngả Iran.