Tết Thanh minh năm 2024 diễn ra vào ngày 4/4 dương lịch (tức ngày 26/2 âm lịch). Đây trong những phong tục truyền thống lâu đời của người Việt Nam, để mọi người thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ đến tổ tiên, người thân đã khuất bằng việc đi tảo mộ.
Vào ngày này, các gia đình thường làm một mâm cúng trong nhà và một mâm ngoài mộ để lễ bái, tưởng nhớ gia tiên, người đã khuất. Tùy theo điều kiện mà mỗi gia đình làm mâm lễ khác nhau, có thể cúng chay hoặc mặn.
Gợi ý mâm lễ cúng Tết Thanh minh đầy đủ và chi tiết
1. Cúng tại nhà
- Hương đèn, thường là 3 nén nhang và một cặp nến hoặc đèn cầy.
- Trầu cau
- Rượu thịt: Có thể là chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc độ vài lạng, biểu thị sự sung túc và tôn kính.
- Hoa quả: Tùy vào mùa và điều kiện kinh tế, hoa quả trong mâm cúng cũng thể hiện sự tôn trọng và nguyện cầu.
- Xôi chè, bỏng
- Gạo muối
- Chai nước
- Với những gia đình không nấu cỗ cúng tết Thanh minh, gia chủ có thể thắp hương với trái cây tươi, trà, một ít bánh, kẹo để tỏ lòng biết ơn với tổ tiên.
2. Cúng tại mộ
- Tiền vàng
- Hoa quả và trầu cau, tương tự như mâm cúng trong nhà
- Nước sạch và rượu trắng
- Nhang đèn
- Đồ cúng chay hoặc mặn: Bao gồm thịt luộc, chân giò, gà luộc nguyên con hoặc khoanh giò.
- Tam sên: Bao gồm thịt (heo, bò, gà...), tôm (hoặc cua) và trứng (gà hoặc vịt) nếu gia chủ mong muốn.
Hình minh họa. Ảnh: Internet
Trước khi cúng mộ, nên ta đem theo dụng cụ như xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ. Điều này vừa tránh các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ, vừa giúp cho mộ được sạch đẹp trở lại. Sau khi dọn sạch mộ, người tảo mộ đặt lễ vật cúng tết Thanh minh vào chỗ thờ chung để làm lễ.
Bắt đầu vào lễ cúng bái, gia chủ thắp hương, đèn và khấn theo bài cúng lễ Thanh minh. Khi hoàn tất, gia chủ chờ cho hương cháy khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà.
Điều quan trọng nhất khi cúng Tết Thanh minh
Đạo Phật nói “vạn sự từ tâm”, còn truyền thống uống nước nhớ nguồn của người Việt cũng đề cao chữ hiếu, lòng thành của con cháu.
Vì thế, dù là cúng trong nhà hay ngoài mộ thì quan trọng nhất là lòng thành, lễ vật tùy điều kiện kinh tế đến đâu lo đến đó. Đặc biệt tiền vàng nếu cần đốt thì chỉ nên nhỏ gọn, không nhiều quá gây ảnh hưởng môi trường.
Vì thế, trong suốt kỳ lễ Tết Thanh minh, con cháu chỉ lo mâm cao cỗ đầy mà trong lòng lại không nhớ nghĩ đến tổ tiên, ông bà cha mẹ đã khuất, thì thật ra điều này là vô nghĩa. Tổ tiên nếu có linh thiêng thì đều biết tâm trí, lòng thành của con cháu nhiều hay ít, chứ không phải nằm ở lễ vật.
Một điều lưu ý khác khi đi tảo mộ là mỗi người nên thắp hương xin phép ở am thần linh sở tại trước, và tránh dẫm đạp lên mộ phần của người khác, nếu buộc phải đi qua thì cũng nên bày tỏ lòng thành kính và cáo lỗi rồi mới đi qua. Ai có tâm nguyện mong cầu cho các mộ phần vô chủ khác được an ổn thì điều đó càng tốt đẹp.
Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm
Tổng hợp