Bộ phim 'Titanic' của đạo diễn James Cameron ra rạp năm 1997. Bộ phim bom tấn trị giá 200 triệu USD đã thu hồi vốn chỉ sau 25 ngày. Thế nhưng, trước cả giải Oscar và rượu sâm panh chúc mừng, Cameron đã phải chịu cái mác "kẻ điên", vì ông sẵn sàng làm mọi thứ để hoàn thành nhiệm vụ khắc họa chính xác tâm trạng, trang phục và nội thất của con tàu du lịch xấu số.
Vị đạo diễn khăng khăng yêu cầu một chuyến thám hiểm xác tàu Titanic. Và vào thời điểm đó, chỉ có người Nga mới có thể hỗ trợ cho một dự án kinh doanh như vậy.
Chuyến bay đến Nga
Theo trang Russia Beyond, 10 năm trước khi bộ phim ra mắt, Cameron đã xem một bộ phim tài liệu của Stephen Low về con tàu Titanic, trong đó có những cảnh quay về xác tàu Titanic ở độ sâu 3.800 mét dưới đáy Đại Tây Dương. Việc này được thực hiện nhờ các tàu lặn 'Mir-1' và 'Mir-2' của Nga – chúng được coi là phương tiện dưới nước tốt nhất thế giới vào thời điểm đó. Vì vậy, Cameron quyết định tới Nga để gặp gỡ các nhà hải dương học.
Vị đạo diễn đã đến Kaliningrad, là căn cứ của tàu nghiên cứu Akademik Mstislav Keldysh, nơi đặt hai tàu lặn 'Mir'. Kế hoạch này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tất nhiên là một khoản tiền khổng lồ.
Nhà khoa học Anatoly Sagalevich - từng lặn xuống thám hiểm xác tàu Titanic để quay bộ phim tài liệu của đạo diễn Low - nhớ lại: "Ông ấy đã dành 2 năm để xem xét mọi thứ. Và chúng tôi đã sử dụng fax để liên lạc trong những ngày đó, vì email vẫn chưa tồn tại."
Đây là một nhiệm vụ đầy tham vọng, vì Cameron không chỉ muốn ghi hình nội thất bên trong con tàu Titanic mà còn đưa hình ảnh này vào bộ phim cùng tên của mình. Nhưng trên thực tế, thiết bị phòng thu sẽ không thể hoạt động ở độ sâu như vậy.
"Ông ấy [Cameron] muốn quay phim ở chế độ âm thanh nổi - sử dụng hai máy quay trong một chiếc hộp duy nhất, nhưng ông ấy phải làm cho chúng mỏng đi một nửa. Các chuyên gia nói: 'Chúng tôi có thể làm điều đó, nhưng thay vì 250.000 USD cho mỗi máy quay, bạn sẽ phải trả 1 triệu USD,' và ông ấy [Cameron] nói: 'Vâng, tôi sẵn sàng trả tiền!'", nhà thám hiểm Evgeny Chernyaev nhớ lại.
Nhà khoa học Anatoly Sagalevich bên tàu lặn 'Mir-1'. Ảnh: TASS
20 chuyến lặn trong 20 ngày
Theo trang Russia Beyond, tàu nghiên cứu Keldysh và các tàu lặn đã đến khu vực xác tàu Titanic trong 20 ngày để quay phim. Đạo diễn Cameron và các thành viên trong đoàn của ông đã thực hiện 20 chuyến lặn xuống đáy biển trong thời gian đó.
Sau đó, Cameron đã thừa nhận trong cuốn sách 'Khám phá vực sâu' của mình rằng, điều mà đối với ông ấy giống như một cuộc phiêu lưu sử thi lại giống như một ngày làm việc bình thường tại văn phòng đối với Sagalevich và nhóm của ông ấy.
Về phần mình, những người Nga nói rằng, đạo diễn người Mỹ đã học hỏi rất nhanh và nắm bắt kỹ thuật lặn một cách xuất sắc. "Áp suất là 500 atm, tức là một lực hơn 160 tấn tác động lên cửa sổ, tương đương với trọng lượng của 4 chiếc xe tăng", Sagalevich nhớ lại.
Phim chỉ đủ quay trong 20 phút cho mỗi lần lặn xuống. Máy quay được gắn vào tàu nghiên cứu Keldysh trong một vỏ thủy lực đặc biệt. Các mô-đun nhỏ - điều khiển bằng sóng vô tuyến - đã được lắp đặt trên cả hai tàu lặn 'Mirs'. Chúng sẽ xâm nhập vào xác tàu Titanic. Những robot nhỏ đã dọn dẹp xung quanh xác tàu, sảnh, boong và cabin - vốn ngập trong rong biển.
Đạo diễn Cameron nói rằng, các nhà thám hiểm thậm chí còn có thông tin chi tiết về những hành khách xấu số và có thể xác định quần áo cũng như vật dụng cá nhân của họ khi tìm kiếm trong cabin. Các nhà thám hiểm cũng lặn xuống dưới boong tàu - nơi chứa hàng hóa.
Tất cả quá trình quay phim sẽ chẳng thể thực hiện được, nếu không có đèn thủy ngân halogen iodua 1.200 watt, được gắn vào thiết bị quay phim.
Theo trang Russia Beyond, một số cảnh quay dưới nước đã thực sự được đưa vào bộ phim 'Titanic' năm 1997 với diễn xuất của Leonardo DiCaprio và Kate Winslet. Tuy nhiên, hầu hết chúng được sử dụng làm tư liệu và giúp tái tạo nội thất và môi trường tổng thể của con tàu.
Buổi ra mắt chính thức của bộ phim diễn ra vào ngày 1/11/1997, tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo. Nhưng Cameron còn làm việc với các nhà khoa học Nga thêm bốn lần nữa, trong các bộ phim: 'Ghosts of the Abyss' (2001), 'Expedition: Bismarck' (2002) - đưa đoàn thám hiểm xuống sâu hơn nữa, tới 4.700 mét, 'Last Mysteries of the Titanic' (2005) và 'Aliens of the Deep' (2005).
Tàu lặn 'Mir-1' trong một nhiệm vụ thám hiểm. Ảnh: Sputnik
Các cuộc thám hiểm khác của tàu lặn 'Mir'
Theo trang Russia Beyond, độ sâu tối đa mà tàu lặn 'Mir' có thể lặn xuống là 6.000 mét, được coi là độ sâu của 98,5% đáy đại dương trên Trái đất. Các tàu lặn này được tạo ra để thực hiện các nhiệm vụ thăm dò và tìm kiếm khoa học.
Nhiệm vụ lặn đầu tiên diễn ra vào năm 1987, và 'Mir' đã trải qua 35 cuộc thám hiểm trong 4 năm sau đó.
Ngoài độ sâu của đại dương, 'Mir' đã khám phá Hồ Baikal - nơi sâu nhất trên Trái đất. Tháng 8/2009, đích thân Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ngồi trong tàu lặn thám hiểm đáy hồ.
Vào những năm 2000, các tàu lặn 'Mir' được sử dụng để khám phá tàu ngầm Kursk bị chìm ở biển Barents. Một lần khác, 'Mir' được sử dụng trong quá trình tìm kiếm một tàu ngầm Nhật Bản chở vàng, cũng như tìm kiếm Chiến hạm 'Bismarck' bị chìm trong Thế chiến II.
Năm 2007, 'Mir' lần đầu tiên thám hiểm đáy Bắc Băng Dương ở độ sâu 4.300 mét. Các nhà thám hiểm đã lấy mẫu đất và thậm chí còn cắm một lá cờ Nga bằng titan tại địa điểm này.
Hiện tại, các tàu lặn này vẫn được đặt tại Kaliningrad, nhưng không còn tham gia vào các hoạt động thám hiểm và cứu hộ. 'Mir-1' đã trở thành vật trưng bày tại Bảo tàng Đại dương Thế giới (mặc dù, người ta nói rằng nó vẫn hoạt động hoàn hảo và sẵn sàng tham gia bất kỳ hoạt động thám hiểm nào), trong khi 'Mir-2' hiện đang được đặt tại Viện Hải dương học thuộc Học viện Khoa học và Công nghệ Nga.