Bắc Kinh đã bày tỏ thái độ tức giận hôm thứ Năm (6/9) sau khi tàu chiến của Hải quân Hoàng gia Anh hoạt động gần các đảo ở Biển Đông, tuyên bố Anh đã có hành động "gây hấn".
Tàu đổ bộ HMS Albion - tàu chiến 22.000 tấn đã tiến hành tuần tra tự do hàng hải khi đi gần các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa, Reuters trích dẫn hai nguồn tin.
Quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng đã bị Trung Quốc sử dụng vũ lực chiếm đóng trái phép.
Một trong 2 nguồn tin cho biết, Trung Quốc đã điều một tàu khu trục nhỏ và 2 máy bay trực thăng để thách thức tàu chiến của Anh, nhưng cả 2 phía đều giữ bình tĩnh khi tiếp cận.
Tàu đổ bộ Anh HMS Albion vừa có chuyến thăm TP. Hồ Chí Minh từ 3-6/9. Ảnh: Reuters.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ngay lập tức ra tuyên bố phản đối hoạt động của tàu chiến Anh.
Tuy nhiên, một phát ngôn viên của Hải quân Hoàng gia Anh cho biết, HMS Albion thực hiện các quyền tự do hàng hải, tuân thủ đầy đủ quy định và luật pháp quốc tế.
Vụ việc diễn ra trong thời điểm nhạy cảm với quan hệ London - Bắc Kinh.
Anh đang tìm kiếm một thỏa thuận thương mại tự do hậu Brexit với Trung Quốc và cả hai nước đều tuyên bố quan hệ song phương đang ở trong "kỷ nguyên vàng".
Thách thức Anh đặt ra đối với sự kiểm soát ngày càng tăng của Trung Quốc ở tuyến đường thủy chiến lược xuất hiện sau khi Washington tuyên bố muốn có sự tham gia quốc tế nhiều hơn.
Ian Storey, nhà nghiên cứu thuộc Viện ISEAS Yusof Ishak của Singapore cho biết: "Các hành động của Anh sẽ làm hài lòng Washington khi chính quyền Trump đã than phiền rằng các đồng minh xao nhãng việc duy trì tự do hàng hải ở Biển Đông.
Nhưng Trung Quốc sẽ không hài lòng vì động thái này có thể thúc đẩy các đồng minh khác của Mỹ thực hiện những hành động tương tự, ông Storey nói thêm.
Hồi tháng 4 năm nay, các tàu chiến của Australia, cũng là một trong những đồng minh thân thiết của Mỹ, đã có một vụ "chạm mặt" với tàu hải quân Trung Quốc ở Biển Đông.
HMS Albion là một trong ba tàu Hải quân Hoàng gia được triển khai đến châu Á trong năm nay, cùng với HMS Argyll và HMS Sutherland.
Trong bài phát biểu tại Jakarta vào tháng 8, Quốc vụ khanh phụ trách vấn đề châu Á và Thái Bình Dương của Anh, ông Mark Field cho biết, Anh cam kết một sự hiện diện an ninh lâu dài ở châu Á và kêu gọi các nước tôn trọng tự do hàng hải và luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Trong đó bao gồm phán quyết của Tòa án Trọng tài thường trực ở The Hague năm 2016, đã chỉ trích các hành động của Trung Quốc và bác bỏ cái gọi là "Đường 9 đoạn" của nước này ở Biển Đông.