Ông Nghê Lạc Hùng, chuyên gia quân sự ở Thượng Hải, Trung Quốc, cho rằng Bắc Kinh đang cảm thấy sức ép lớn hơn từ khu vực Đông Bắc nước này, trong khi khu vực biển Đông chứng kiến sự hòa dịu trong quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines.
Hồi tuần trước, ngoại trưởng Philippines Peter Cayetano tuyên bố Bắc Kinh đã bảo đảm với Manila rằng "sẽ không xâm chiếm thêm bất kỳ lãnh thổ nào trên biển Đông".
"Nhưng khu vực Đông Bắc Trung Quốc đang gặp nguy hiểm," ông Nghê nói, "sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu [nhằm vào CHDCND Triều Tiên] rằng lực lượng quân sự Mỹ 'đã khóa mục tiêu và đạn đã lên nòng."
Ông chỉ ra, "nếu Mỹ tấn công Triều Tiên, Trung Quốc sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, bởi vì hai nước (Trung Quốc và Triều Tiên) đã ký kết Hiệp ước hữu nghị, hợp tác và tương trợ lẫn nhau vào năm 1961, mà theo đó Bắc Kinh cam kết hỗ trợ Bình Nhưỡng trong trường hợp bị tấn công."
Hôm 11/8, tờ Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc kêu gọi Bắc Kinh giữ thái độ trung lập nếu Triều Tiên tấn công Mỹ, nhưng nếu Washington là bên phủ đầu thì Trung Quốc sẽ ngăn chặn.
Vào đầu tháng 8, hải quân Trung Quốc tổ chức cuộc tập trận kéo dài 4 ngày ở biển Bột Hải và Hoàng Hải, ngay ngoài khơi bán đảo Triều Tiên, với sự tham gia của số lượng lớn chiến hạm, tàu ngầm, lính thủy đánh bộ từ 3 hạm đội Đông Hải, Bắc Hải và Nam Hải, cùng bộ binh thuộc Chiến khu miền Bắc - một trong 5 khu tác chiến hình thành sau cuộc cải tổ quân đội của Chủ tịch Tập Cận Bình.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc báo cáo rằng cuộc tập trận bắn đạn thật này là sự kiện quân sự lớn nhất mà Quân giải phóng nhân dân (PLA) tiến hành trong khu vực Đông Bắc Á, phô trương sức mạnh của hàng chục chủng loại tên lửa.
Một tuần trước đó, trong quá trình chuẩn bị cho dịp kỷ niệm 90 năm thành lập PLA (1/8), hải quân Trung Quốc cũng tổ chức tập trận 3 ngày ở Hoàng Hải, phía Tây bán đảo Triều Tiên.
Chuyên gia hải quân Bắc Kinh, ông Lý Kiệt bình luận trên SCMP rằng sự chuyển dịch địa điểm các cuộc tập trận của Trung Quốc, từ biển Đông lên Hoàng Hải và biển Hoa Đông, là phản ứng của Trung Quốc trước hàng loạt cuộc tập trận chung tổ chức từ năm 2013 bởi Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Ông Lý nói, "Trung Quốc muốn thể hiện năng lực của hải quân với Mỹ, Nhật, Hàn, và cảnh báo các nước này không gây thêm thù hận với Triều Tiên bằng quá nhiều cuộc tập trận chung".
Hoạt động huấn luyện, diễn tập thường xuyên giữa Mỹ với hai đồng minh Nhật, Hàn ở ngoài khơi bán đảo Triều Tiên đã gia tăng đáng kể từ sau khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In lên nắm quyền vào tháng 5/2017, để phản ứng với việc Bình Nhưỡng đẩy nhanh tiến độ các vụ phóng thử tên lửa.
Hải quân Trung Quốc tập trận bắn đạn thật trên Hoàng Hải, tháng 8/2017 (Ảnh: People's Daily)
Bất chấp phát biểu mới đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hoan nghênh Triều Tiên vì quyết định hoãn kế hoạch phóng tên lửa đến vùng biển gần đảo Guam, giới chức quân sự ở Mỹ và Hàn Quốc vẫn khẳng định sẽ tiếp tục kế hoạch tập trận quy mô lớn trên không, biển và bộ vào cuối tháng này.
Trong khi đó, học giả Lý Kiệt nhận định Bắc Kinh khó có khả năng chấp nhận các động thái quân sự leo thang từ Mỹ/đồng minh mà không phản ứng gì.
"Trung Quốc muốn nhắc nhở Mỹ, Nhật và Hàn Quốc không [đặt địa điểm] tập trận quá gần Trung Quốc hay Triều Tiên, và không phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn trong chiến tranh Triều Tiên," ông Lý nói.
Ông cho biết thêm "Bắc Kinh cũng muốn lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un kiềm chế các hành động thách thức", điều mà cho đến nay Bình Nhưỡng chưa thể hiện được.
Vụ phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) mới nhất được Triều Tiên tiến hành hôm 28/7 vừa qua, chỉ hai ngày trước khi Trung Quốc tổ chức diễu binh ở căn cứ Chu Nhật Hòa, kỷ niệm 90 năm thành lập PLA.