Mọi người thường cho rằng việc cơ thể phải liên tục đốt cháy mỡ để giữ ấm khi tập thể dục vào mùa lạnh là cách nhanh nhất để đốt calo. Nhưng thực tế, mọi thứ phức tạp hơn.
Khi nhiệt độ giảm sâu vào mùa đông, những thực phẩm giàu năng lượng sẽ là giải pháp an toàn giúp cơ thể đủ nhiệt lượng để giữ ấm cơ thể. Nhưng rõ ràng, mùa đông cũng là mùa "lên cân" của nhiều người do việc nạp quá nhiều thực phẩm giàu năng lượng một cách thiếu kiểm soát.
Và rồi nhiều người nảy sinh suy nghĩ, liệu rằng tập thể dục vào mùa đông có giúp đốt cháy calo nhanh và nhiều hơn so với trời nóng?
Đúng là khi cảm thấy lạnh, cơ thể người sẽ sử dụng nhiều năng lượng hơn để giữ ấm. Nhưng để cho rằng, tập thể dục dưới trời lạnh đem lại tác dụng hơn trời nóng thì điều đó chưa hoàn toàn đúng.
Cơ thể sử dụng nhiều năng lượng hơn để giữ ấm khi trời lạnh
Theo Vox, một trong những cơ chế tự nhiên của con người là sinh nhiệt. Cơ thể bạn thường sẽ tạo ra nhiệt lượng nhiều hơn khi trời trở lạnh.
Biểu hiện rõ nhất là lúc cơ thể bạn run lên. Khi các cơ va chạm với nhau một cách vô thức, chúng sản sinh ra nhiệt lượng giúp cơ thể nhanh chóng lấy lại nhiệt lượng 37 độ C thông thường.
Cơ chế run lên của cơ thể cũng vô tình kích hoạt phản ứng đốt cháy mỡ nâu, một loại mô mỡ có chức năng chính là sản sinh nhiệt lượng. Không giống với mỡ trắng có tác dụng lưu trữ nhiệt và giữ ấm cơ thể, loại mỡ nâu thường sẽ bị đốt cháy để sản sinh nhiệt.
Có thể ví mỡ nâu và mỡ trắng giống như một chiếc xe đua thể thao và xe bồn chở dầu chạy trên cùng một đường cao tốc vậy.
Cả hai đều chứa nhiên liệu (chất béo) nhưng chiếc xe chở dầu (mỡ trắng) có thể đi lâu hơn nhờ có thêm thùng chứa dầu. Trong khi đó, chiếc xe thể thao (mỡ nâu) chỉ có thể chạy và tiêu hao nhiên liệu cho tới khi cạn.
Quá trình phân giải chất béo (mỡ nâu) và giải phóng nhiệt được gọi là "non-shivering thermogenesis" hoặc "sinh nhiệt không run".
Như vậy, việc "cơ thể run lên" hoặc quá trình "đốt cháy mỡ nâu" là hai cách hiệu quả giúp tăng mức tiêu hao calo của cơ thể. Nói cách khác, quá trình sinh nhiệt vào trời lạnh chính là cách giúp đốt cháy nhiều calo hơn.
Bản thân việc tập thể dục đã sản sinh ra đủ nhiệt lượng giữ ấm cơ thể mà không cần đến cơ chế sinh nhiệt
Hãy thử chà tay xem. Bạn thấy bàn tay nóng lên đúng không. Hành động này thực chất chỉ để làm ấm cơ thể ngay tức khắc khi bạn cảm thấy lạnh mà thôi. Nhưng một khi đã bắt đầu tập thể dục, thể thao ở ngoài trời lạnh, cơ thể sẽ bắt đầu sản sinh nhiệt lượng từ hoạt động thể chất.
Chỉ riêng việc tập thể dục cũng đã đủ cung cấp nhiệt lượng cho cơ thể mà không cần phải tiêu tốn thêm bất kỳ một lượng calo từ mỡ nâu hay người phải run lên nữa.
Đó là lý giải tại sao bạn có thể chạy trong điều kiện thời tiết giá lạnh trong khi chỉ cần mặc một chiếc áo len nhẹ và quần dài mỏng. Ngược lại, nếu bạn chỉ ngồi ở ngoài trời và không thực hiện hoạt động gì, bạn sẽ cần phải có đủ quần áo, mũ, tất, găng tay để giữ ấm cơ thể khỏi cái giá lạnh.
Herman Pontzer, giáo sư chuyên nghiên cứu năng lượng học thuộc ĐH. Hunter College, Mỹ giải thích:
"Cách tốt nhất để tận dụng thời tiết lạnh nhằm đốt cháy nhiều calo hơn là không tập thể dục ngoài trời. Đó là cách giúp bạn đốt lượng mỡ nâu và sinh nhiệt, cơ thể sẽ bắt đầu run lên để đốt cháy lượng calo dư thừa".
Aaron Cypess, một nhà nghiên cứu chất béo và mỡ nâu tại Viện Y tế Quốc gia Mỹ chia sẻ, chính hoạt động thể dục dưới trời lạnh đã vô tình phá quá trình sinh nhiệt (thermogenesis) của cơ thể. Điều này dẫn tới việc tập luyện vào mùa hè hay mùa đông gần như tương đương nhau.
Cypess đã tiến hành thử nghiệm đưa người tình nguyện vào trong một căn phòng lạnh suốt cả ngày. Kết quả cho thấy, họ đã tiêu tốn thêm 150-200 calo dù không phát sinh hoạt động thể chất.
Hoạt động thể chất thực tế chỉ chiếm một phần nhỏ lượng calo bị đốt cháy
Đây chắc chắn là một câu chuyện đáng bàn. Nếu bạn đang có suy nghĩ, nạp vào cơ thể nhiều bữa ăn giàu calo và tự tin rằng, chỉ cần tập luyện thể dục, thể thao sẽ giúp bạn luôn giữ được vóng dáng cân đối. Có lẽ bạn đã nhầm.
Theo tính toán của các nhà khoa học, hoạt động thể chất chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số calo mà cơ thể bạn tiêu thụ hàng ngày.
Ba hoạt động chính sẽ khiến cơ thể "háo" calo nhiều nhất, đó là:
- Quá trình trao đổi chất trong trạng thái nghỉ
- Quá trình phân giải thức ăn
- Quá trình hoạt động thể chất
Trong đó, hoạt động trao đổi chất cơ bản trong trạng thái nghỉ chiếm từ 60-80% tổng lượng calo tiêu hao của cơ thể. Quá trình tiêu hóa chỉ chiếm 10% và hoạt động thể chất là từ 10-30%.
Đặc biệt quá trình sinh nhiệt chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong lượng calo hao hụt, cụ thể khoảng 5-10% tổng năng lượng. Tất nhiên, con số này có thể gia tăng tùy vào khoảng thời gian bạn tiếp xúc với thời tiết lạnh bao lâu.
Câu trả lời đã khá rõ ràng. Đừng tin rằng việc tập thể dục mùa đông có thể giúp bạn cải thiện vóc dáng hay giảm cân nhé.
Cách tốt nhất vẫn là có một chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn bất kể các mùa và hơn hết, hãy thử phương pháp ngồi ngoài trời lạnh và không làm gì nhé. Biết đâu phương pháp vô cùng đơn giản này lại mang tới hiệu quả bất ngờ.