Đây là chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du tới một loạt các nước đồng minh quan trọng của Mỹ tại Trung Đông.
Chuyến thăm Saudi Arabia của tân Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Yemen, quốc gia láng giềng mà Saudi Arabia can thiệp quân sự nhằm hỗ trợ chính quyền Tổng thống Mansour Hadi chống lại nhóm phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn.
Trước chuyến thăm, chính quyền Saudi Arabia hôm qua khẳng định đã đánh chặn một tên lửa của nhóm phiến quân Houthi nhằm vào lãnh thổ. Trước đó một ngày liên quân Ả Rập do Saudi Arabia dẫn đầu đã không kích thủ đô Saana, Yemen, tiêu diệt hàng chục tay súng, trong đó có 2 chỉ huy phiến quân.
Dù chỉ diễn ra trong 3 ngày, nhưng lịch trình của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ là khá dày đặc, khi lần lượt tới thăm các nước Saudi Arabia, Ixraen, hai đối thủ của Iran tại khu vực và cuối cùng là Jordan chủ yếu là nhằm thảo luận về thỏa thuận hạn chế chương trình hạt nhân Iran.
Đón tân Ngoại trưởng Mike Pompeo tại sân bay là một phái đoàn hùng hậu của Saudi Arabia, trong đó có Ngoại trưởng Adel al-Jubeir và Đại sứ Saudi Arabia tại Mỹ Khaled ben Salmane, anh trai của Thái tử Mohammed ben Salmane.
Phản đối mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015, Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến ngày 12/5 tới sẽ thông báo quyết định liệu có rút khỏi văn kiện lịch sử đạt được sau nhiều tháng đàm phán khó khăn giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc và Đức) như nhiều lần tuyên bố hay không. Theo Ngoại trưởng Mike Pompeo, Tổng thống vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng và chuyến thăm Trung Đông lần này dường như là nhằm dọn đường cho bất kỳ quyết định nào của Mỹ trong tương lai về vấn đề này.
Ông Pompeo nói: “Vẫn chưa có quyết định nào được đưa ra liên quan thỏa thuận hạt nhân Iran. Nhóm công tác của chúng tôi vẫn đang làm việc và tôi tin chắc rằng, sẽ còn nhiều cuộc tham vấn nữa trước khi Tổng thống đưa ra quyết định cuối cùng. Song nếu không có một giải pháp thực chất, nếu không khắc phục được những thiếu sót của văn kiện, thì ít có khả năng Tổng thống sẽ tiếp tục ở lại thỏa thuận sau tháng 5 tới”.
Nhà Trắng: Mike Pompeo là hình mẫu Ngoại trưởng mà nước Mỹ cần VOV.VN - Trang web của Nhà Trắng vừa đăng bài viết ca ngợi Giám đốc CIA Mike Pompeo và khẳng định ông là hình mẫu Ngoại trưởng mà nước Mỹ cần.
Chỉ vừa mới nhậm chức hôm 26/4 vừa qua, vị Ngoại trưởng thứ 70 của nước Mỹ cũng có một sứ mệnh khác trong chuyến công du Trung Đông này, mang tính cá nhân hơn, đó là chứng minh, với sự ủng hộ của mạnh mẽ của Tổng thống Donald Trump, ông sẽ cho thế giới và đặc biệt là các nước đồng minh thấy, ngoại giao Mỹ đã trở lại sau giai đoạn hoài nghi dưới thời cựu Ngoại trưởng Rex Tillerson, người vốn không được lòng ông chủ Nhà Trắng và đã bị sa thải hồi tháng 3 vừa qua.
Ông Mike Pompeo, một cựu quân nhân 54 tuổi, dẫn dắt Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) từ tháng 1/2017 và đã phải trải qua một tiến trình bỏ phiếu khó khăn tại Quốc hội sau khi nhận được sự bổ nhiệm của Tổng thống hồi giữa tháng 3. Ông đã phải đối mặt với sự phản đối của đa số các nghị sĩ đảng Dân chủ vốn luôn chỉ trích sự hiếu chiến của ông, cũng như phe tự do trong đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, đối với Tổng thống Donald Trump, ông Pompeo là một “tài sản đặc biệt” của nước Mỹ trong thời điểm hiện nay.
Phát biểu sau cuộc gặp với các quan chức Bộ Ngoại giao đang làm việc trong Tổ chức quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), ông Pompeo hồi giữa tuần tuyên bố, những người này đang có hi vọng lớn được chứng kiến Bộ Ngoại giao Mỹ tìm lại được thời hoàng kim của mình. Sứ mệnh của ông đó là làm cho ngành ngoại giao Mỹ trở nên chuyên nghiệp hơn trên khắp thế giới.
Đặt chân tới thủ đô Ri-át ngày hôm qua, tân Ngoại trưởng Mỹ đã ngay lập tức có cuộc gặp với người đồng cấp Saudi Arabia Adel al-Jubeir trước khi dùng bữa tối với Thái tử Mohammed ben Salmane.
Cũng giống như Tổng thống Donald Trump và ông Mike Pompeo, Thái tử Saudi Arabia là một người phản đối mạnh mẽ Iran. Ông được coi là kiến trúc sư của chiến dịch can thiệp quân sự tại Yemen chống lại nhóm phiếu quân Huthi, cuộc chiến đã cướp đi sinh mạng của gần 10.000 người kể từ năm 2015 và gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới.
Cuộc xung đột này đang dần trở thành một cuộc chiến ủy nhiệm giữa Saudi Arabia do người Sunni lãnh đạo và Iran do người Shiite đứng đầu. Tổng thống Donald Trump cũng muốn nhìn thấy Saudi Arabia làm nhiều hơn và chi nhiều hơn cho các chiến dịch chống khủng bố của Mỹ tại Syria và để cho các binh sĩ Mỹ có thể sớm trở về quê hương.
Sau Saudi Arabia, ông Mike Pompeo sẽ tới Israel để gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu, một nhà lãnh đạo cũng có lập trường chống Iran mạnh mẽ và cuối cùng là Jordan, quốc gia có đường biên giới kéo dài với Syria./.