Trong hàng thế kỷ, Đại kim tự tháp Giza đã mang đến những dấu hỏi không (hoặc chưa) thể trả lời dành cho giới khoa học. Không chỉ bởi các đường hầm bí ẩn chưa được tìm thấy, mà ngay bản thân quy mô của công trình này cũng đủ để khiến tất cả phải đau đầu, khi người Ai Cập thời đó không có sự trợ giúp của máy móc hiện đại.
Và một trong những câu hỏi lớn nhất nằm ở cấu trúc của kim tự tháp: nó cân đối, ngay ngắn một cách hoàn hảo.
Nói một cách chính xác thì công trình vẫn có một vài đoạn hơi lệch, nhưng về tổng thể, Giza vẫn thẳng thớm một cách kỳ lạ, với các điểm chân được xếp gần như chuẩn 4 hướng Đông - Tây - Nam - Bắc.
"Những người đã xây Đại Kim tự tháp Khufu (tên khác của Giza) đã sắp xếp các đỉnh theo 4 hướng, với độ chính xác chỉ lệch khoảng 1/50 độ," - trích lời Glen Dash, chuyên gia khảo cổ.
Trên thực tế, cả 3 kim tự tháp lớn nhất Ai Cập - bao gồm 2 cái tại khu tổ hợp Giza và 1 tại Dahshur - đều được căn chỉnh hết sức cân đối theo đúng 4 hướng. Đây là điều khiến giới chuyên mộ phải bất ngờ, bởi thật khó hình dung họ có thể làm được mà không có drone, bản đồ họa thiết kế, hay tối thiểu là một chiếc máy tính.
"Cả 3 kim tự tháp đều có các lỗi giống nhau, nhưng chúng đều được sắp đặt rất hoàn hảo quanh 4 hướng," - Dash chia sẻ thêm.
Có nhiều giả thuyết đã được đặt ra, chẳng hạn như việc sử các vì sao để tính toán phương hướng, hoặc dựa vào bóng đổ từ Mặt trời.
Tuy nhiên, chưa có kết luận nào được đưa ra cả, cho đến khi nghiên cứu mới đây của Glen Dash ra đời.
Năm 2018, Dash nghĩ về một ý tưởng khác đơn giản hơn.
Ông cho rằng người Ai Cập xưa có thể lợi dụng hiện tượng "thu phân" (autumnal equinox) để sắp xếp mọi thứ một cách thật hoàn hảo.
Dành cho những ai chưa biết, mỗi năm Trái đất có 2 "phân mùa" là "xuân phân" và "thu phân", nghĩa là thời điểm xích đạo của Trái đất đi ngang qua trung tâm của Mặt trời. Đó là những thời điểm ngày và đêm tại xích đại có thời gian bằng nhau.
Giả thuyết lợi dụng phân mùa để tính toán khoảng cách vốn không được xem trọng, vì nhiều người cho rằng nó không chính xác. Nhưng theo nghiên cứu của Dash, có một cách tận dụng hiện tượng này mà vẫn cho kết quả cực kỳ hợp lý.
Phương pháp mà Dash sử dụng
Để giải quyết, Dash đã thực hiện một thí nghiệm, bắt đầu từ ngày đầu tiên của thu phân 2016 và sử dụng một cây gậy để tạo bóng. Ông theo dõi các điểm bóng tạo ra, hình thành một đường cong hết sức mềm mại. Đến cuối ngày, bằng một sợi dây căng quanh cột, ông tạo ra đường thẳng hết sức hoàn hảo chạy từ Đông sang Tây.
"Ở thời điểm phân mùa, các điểm bóng đổ sẽ tạo thành một đường thẳng gần như hoàn hảo, chạy từ Đông sang Tây," - Dash cho biết.
Phương pháp này cũng tạo ra một vài điểm lệch ngược chiều kim đồng hồ, và nó trùng khớp với những điểm lệch tại kim tự tháp Khufu và Khafre thuộc khu tổ hợp Giza, và kim tự tháp Đỏ tại Dahshur.
Thí nghiệm của Dash được thực hiện tại Mỹ, nhưng ông cho biết hiện tượng tương tự cũng sẽ xảy ra tại Ai Cập. Tuy nhiên, ông hiện vẫn chưa có bằng chứng xác thực để đưa ra kết luận cuối cùng.
"Người Ai Cập xưa để lại quá ít dữ kiện. Hiện vẫn chưa có bất kỳ tài liệu nào về cho biết cách người Ai Cập cổ xây dựng kim tự tháp như thế nào cả,"
Dù có thể sẽ chẳng ai biết điều gì đã xảy ra, nhưng nghiên cứu của Dash cũng cho thấy một vài điểm thú vị. Thậm chí, đây có thể là lời giải chính xác nhất ở thời điểm hiện tại.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Ancient Egyptian Architecture.
Tham khảo: Science Alert