Tại sao kết quả giao tranh ở Donbass quan trọng với cả Nga và Ukraine?

Các lực lượng Nga đã đạt được những bước tiến gần đây tại Donbass, gồm 2 tỉnh Donetsk và Lugansk, miền Đông Ukraine. Phần lớn khu vực Luhansk đã nằm trong tay người Nga, với giao tranh đặc biệt dữ dội ở thành phố Severodonetsk thuộc tỉnh này.

Các lực lượng của Ukraine hôm 14/6 đã bị đánh bật ra khỏi trung tâm thành phố Severodonetsk, với việc người Nga kiểm soát 70-80% lãnh thổ của thành phố trọng điểm miền Đông này, Thống đốc Lugansk Serhiy Haidai thừa nhận.

Một khi giành được Severodonetsk, Nga có thể mở ra con đường tới thành phố Sloviansk và một thành phố lớn khác, Kramatorsk, thuộc tỉnh Donetsk, trong nỗ lực nhằm chinh phục Donbass, nơi phe ly khai thân Nga hoạt động kể từ năm 2014.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định, nhiệm vụ bảo vệ khu vực Donbass là "sống còn" vì kết quả của trận chiến sẽ quyết định bên nào làm chủ chiến cuộc trong những tuần tới.

“Việc bám trụ ở Donbas là rất quan trọng”, ông Zelensky nhấn mạnh trong bài phát biểu video hàng đêm hôm 14/6.

"Tình hình cực kỳ khó khăn", ông Zelensky nói. "Nhiệm vụ của chúng ta là chống trả".

Nếu Nga thắng, Ukraine sẽ không chỉ mất quyền kiểm soát khu vực này mà còn có thể mất phần lớn lực lượng quân sự có năng lực nhất, mở đường cho Moscow tiến sâu hơn vào Ukraine và áp đặt các điều khoản của mình đối với Kyiv.

Nếu Nga bại, Ukraine sẽ có cơ hội phản công, và thất bại này sẽ là một đòn giáng mạnh đối với Điện Kremlin.

Xa hơn mục tiêu giữ Donbass, các quan chức Ukraine hy vọng có thể cuốn Nga vào một cuộc chiến tiêu hao ở miền Đông, khiến người Nga không thể rảnh tay đánh ở các khu vực khác, từ đó mở đường cho người Ukraine phản công nhằm tái chiếm một số vùng lãnh thổ đang trong vòng kiềm tỏa của đối phương.

Nga kêu gọi binh sĩ Ukraine ở Severodonetsk ra hàng

Nga hôm 14/6 đã yêu cầu các lực lượng Ukraine ẩn náu trong nhà máy hóa chất Azot ở ngoại vi thành phố Severodonetsk hạ vũ khí đầu hàng trong bối cảnh các lực lượng của Moscow đang duy trì động lực chiến đấu nhằm kiểm soát hoàn toàn miền Đông Ukraine.

Người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát Quốc phòng Liên bang Nga (NDCC), Đại tá Mikhail Mizintsev, nói với hãng tin Interfax: Các binh sĩ nên "ngừng kháng cự vô nghĩa và hạ vũ khí" từ 8h sáng ngày 15/6, theo giờ Moscow (12h trưa cùng ngày theo giờ Hà Nội).

Ông Mizintsev cho biết, thường dân sẽ được đưa ra ngoài thông qua một hành lang nhân đạo.

Tình huống tại nhà máy hóa chất Azot ở thành phố Severodonetsk đang diễn ra tương tự như tình huống tại nhà máy thép Azovstal ở thành phố cảng Mariupol, nơi rất nhiều binh sĩ và dân thường Ukraine đã ẩn náu. Những người bên trong nhà máy này đã đầu hàng hồi giữa tháng 5 và đang bị Nga giam giữ.

"Mọi người không thể chịu đựng được trong hầm trú ẩn nữa, trạng thái tâm lý của họ đang có nguy cơ suy sụp", ông Haidai nói.

Trận chiến giành thành phố Severodonetsk - một thành phố chỉ có hơn 100.000 dân trước giao tranh - hiện trở thành điểm nóng nhất ở Ukraine vì cuộc xung đột đã trở thành một cuộc chiến tiêu hao.

Ukraine vẫn kiểm soát Lysychansk, thành phố song sinh của Severodonetsk trên vùng đất cao hơn nằm bên bờ Tây của sông Siverskyi Donets. Nhưng với việc tất cả các cây cầu nối đôi bờ sông hiện đã bị phá hủy, các lực lượng Ukraine thừa nhận một mối đe dọa rằng họ có thể bị bao vây.

Kyiv cho biết 100-200 binh sĩ của họ thiệt mạng mỗi ngày, với hàng trăm người khác bị thương.

Nga không đưa ra con số thường xuyên về thiệt hại của mình, nhưng các nước phương Tây cho biết con số này là rất lớn.

Động lực ở Severodonetsk đã thay đổi nhiều lần trong vài tuần qua - với việc Nga tập trung hỏa lực pháo binh áp đảo vào các quận nội thành trước khi đưa lực lượng mặt đất vào.

Các trận chiến lớn hơn có thể đang chờ ở phía trước đối với khu vực Donbass rộng lớn hơn do Ukraine nắm giữ, gần như tất cả đều ở bờ đối diện của con sông mà lực lượng Nga khó có thể vượt qua.

Ukraine cho biết, Nga có kế hoạch tấn công Sloviansk từ phía bắc và dọc theo mặt trận gần Bakhmut về phía Nam.

Tại tỉnh Donetsk, cơ sở hạ tầng quan trọng bao gồm nhà cửa, trường học, bệnh viện và chợ đã bị tấn công trong tuần qua, người phát ngôn Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric nói với các phóng viên ở New York.

Ông Dujarric cho biết: “Điều này đã khiến cuộc sống của những người đang đối mặt với tình trạng thiếu nước trầm trọng gần như không thể chịu đựng nổi, và đôi khi không thể rời khỏi nhà của họ trong nhiều ngày liên tục do giao tranh”.

Ukraine cần thêm vũ khí

Các quan chức Ukraine đã tiếp tục yêu cầu Mỹ và các đồng minh viện trợ thêm nhiều pháo, xe tăng, máy bay không người lái và các loại vũ khí hạng nặng khác.

Các nước phương Tây đã hứa sẽ có vũ khí tiêu chuẩn NATO - bao gồm cả tên lửa tiên tiến của Mỹ. Tuy nhiên, việc triển khai chúng mất nhiều thời gian và Ukraine sẽ cần sự hỗ trợ nhất quán của phương Tây để chuyển đổi sang các nguồn cung cấp và hệ thống mới khi kho vũ khí và đạn dược từ thời Liên Xô của họ ngày càng cạn kiệt.

Một nhóm gồm các quốc gia ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine, gọi là Nhóm liên lạc Quốc phòng Ukraine (Ukraine Defense Contact Group), sẽ nhóm họp hôm 15/6 bên lề hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng NATO.

Đây là lần thứ ba nhóm này, với gần 50 quốc gia thành viên, nhóm họp để thảo luận và phối hợp hỗ trợ Ukraine, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin.

Washington đã cam kết hỗ trợ an ninh khoảng 4,6 tỷ USD cho Ukraine kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát thành hành động quân sự hôm 24/2. Các hỗ trợ này bao gồm các hệ thống tên lửa tầm xa, máy bay không người lái và pháo tiên tiến.

Tuy nhiên, ông Zelensky cho biết Ukraine không có đủ hệ thống chống tên lửa để chặn đạn pháo của Nga nhắm vào các thành phố Ukraine.

Quân nhân Ukraine lái pháo tự hành 155 mm M109 của Mỹ, trong bối cảnh xung đột với Nga ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine, ngày 13/6/2022. Ảnh: Jerusalem Post

Nhà lãnh đạo Ukraine nói với các phóng viên hôm 14/6 rằng việc cuộc chiến kéo dài bao lâu phụ thuộc "rất nhiều" vào sự ủng hộ của quốc tế đối với Ukraine, và đặc biệt là lãnh đạo của các quốc gia châu Âu, đồng thời phàn nàn về “hành vi hạn chế” của một số nhà lãnh đạo khiến quá trình cung cấp vũ khí cho Ukraine bị chậm đi rất nhiều.

Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Anna Malyar trước đó cho biết, Kyiv mới chỉ nhận được 10% số vũ khí mà nước này yêu cầu từ phương Tây.

Gặp gỡ một nhóm các nhà lãnh đạo thành viên NATO tại La Hay (The Hague), Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết, ông đang làm việc để điều phối thêm các lô hàng vũ khí cho Ukraine.

Điện Kremlin sẽ xem xét kháng cáo bản án tử hình

Trong khi đó, Điện Kremlin hôm 14/6 cho biết, Nga sẽ sẵn sàng xem xét kháng cáo của Anh về án tử đối với 2 người Anh chiến đấu cho Ukraine.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, cả Moscow và phe ly khai thân Nga ở miền Đông Ukraine, những người đã thông qua bản án, đều chưa nghe thấy tin tức gì từ London về vấn đề này.

Ông Peskov nói: “Các vị cần phải nộp đơn (kháng cáo)… cho các cơ quan có thẩm quyền của quốc gia mà tòa án đã thông qua phán quyết, và đó không phải là Liên bang Nga”.

"Nhưng, tất nhiên, mọi thứ sẽ phụ thuộc vào London. Và tôi chắc chắn rằng phía Nga sẽ sẵn sàng lắng nghe", ông Peskov bổ sung.

Hai người Anh là Aiden Aslin và Shaun Pinner, và một người Maroc là Brahim Saadoun, đã bị kết án tử hình vào tuần trước vì bị cáo buộc chiến đấu như lính đánh thuê cho Ukraine tại Cộng hòa Nhân dân Donetsk (tự xưng).

Aiden Aslin, Shaun Pinner và Brahim Saadoun bị tòa án ly khai ở Donetsk kết án tử hình. Ảnh: DW

Vương quốc Anh gọi quá trình tố tụng này là "một sự giả tạo" và cho biết họ sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để đảm bảo hai tù nhân người Anh được thả.

Các nhà chức trách ly khai cho biết, cả 3 người trên có một tháng để kháng cáo bản án của họ.

Kyiv đã cam kết sẽ cố gắng đảm bảo việc trả tự do cho 3 người thông qua trao đổi tù nhân với Nga.

Một số diễn biến đáng chú ý mới nhất liên quan xung đột Nga-Ukraine

- Bộ Ngoại giao Nga đã đưa tổng cộng 49 công dân Anh vào danh sách đen, trong đó có 29 nhà báo và thành viên của các tổ chức thông tấn Anh.

- Giáo hoàng Phanxicô (Pope Francis) cho rằng xung đột Nga-Ukraine "có lẽ theo một cách nào đó đã bị kích động", đồng thời bổ sung rằng không có "kẻ tốt và kẻ xấu" trong cuộc xung đột này.

- Thứ trưởng Nông nghiệp Ukraine Taras Vysotsky cho biết, số lượng ruộng canh tác ở Ukraine đã giảm 1/4 kể từ khi Nga tấn công quân sự vào nước này hôm 24/2.

- Bộ Tài chính Nga cho biết, việc công bố dữ liệu ngân sách đã bị hạn chế để bảo vệ đất nước khỏi các lệnh trừng phạt mới của phương Tây.

Theo bộ này, các nước phương Tây tiếp tục tạo áp lực bằng cách áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga, và quyết định về hạn chế công bố dữ liệu sẽ làm giảm rủi ro của các lệnh trừng phạt mới.

- Bộ Tài chính Mỹ cho biết trong một thông báo trực tuyến, Mỹ sẽ cho phép các giao dịch liên quan đến năng lượng nhất định với các ngân hàng Nga Sberbank, VTB Bank, Alfa-Bank và một số đơn vị khác của nước này tiếp tục diễn ra đến hết ngày 5/12.

Theo đó, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ cho biết, họ đang gia hạn giấy phép chung cho phép các giao dịch với các tổ chức bao gồm Ngân hàng Trung ương Nga, Sovcombank, Vnesheconombank và các tổ chức khác.

- Doanh thu của Nga từ việc bán dầu và khí đốt không hề giảm đi bất chấp các lệnh trừng phạt do Mỹ dẫn đầu áp đặt.

Trong 100 ngày đầu kể từ khi phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine, Nga đã “bỏ túi” hơn 97 tỷ USD doanh thu từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch, với khách hàng chính của Moscow là EU, chiếm 61% trong số này.

Doanh thu từ dầu và khí của Nga trong 4 tháng đầu năm 2022 (tính bằng tỷ Rúp), so với cùng kỳ năm 2021. Nguồn dữ liệu: Bộ Tài chính Nga. Đồ họa: TRT World

- Liên minh châu Âu đang hướng tới tăng cường hợp tác với Israel nhằm tìm cách giảm sự phụ thuộc của khối này vào Nga về năng lượng, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết trong một cuộc họp báo hôm 14/6 tại Jerusalem cùng với Thủ tướng Israel Naftali Bennett.

Bà von der Leyen nói, EU là "khách hàng lớn nhất, quan trọng nhất" của Nga trong lĩnh vực cung cấp năng lượng, nhưng xung đột quân sự ở Ukraine đã thúc đẩy khối này quyết tâm “cai nghiện” nhiên liệu hóa thạch của Nga.

- Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tiết lộ kế hoạch của phương Tây về xây dựng các hầm chứa ở biên giới Ukraine để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu ngũ cốc bị ách tắc tại các cảng Biển Đen vốn đã gây ra cuộc khủng hoảng nguồn cung lương thực toàn cầu.

Ông Biden đổ lỗi cho Tổng thống Nga Vladimir Putin vì giá lương thực cao ở Mỹ và cảnh báo rằng kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng mới để giúp đưa thêm lúa mì Ukraine đến thị trường thế giới là "mất thời gian".

"Tôi đang làm việc chặt chẽ với các đối tác châu Âu để đưa 20 triệu tấn ngũ cốc ở Ukraine ra thị trường nhằm giúp hạ giá lương thực", ông Biden cho biết trong một bài phát biểu trước một hội nghị công đoàn ở Philadelphia hôm 14/6.

- Bộ trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu của Pháp Clement Beaune cho biết, EU cần gửi đến Kyiv một "tín hiệu tích cực" về đơn xin cấp tư cách thành viên EU của Ukraine.

Ủy ban châu Âu sẽ đưa ra khuyến nghị về triển vọng thành viên của Kyiv trong những ngày tới.

- Quốc hội Nicaragua, với nhiều thành viên là đồng minh của Tổng thống Daniel Ortega, đã đồng ý cho binh lính và khí tài quân sự của Quân đội Nga vào Nicaragua để tham gia các cuộc tập trận chung, trong thời gian từ 1/7 đến 31/12.

Ông Ortega được coi là một đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin.