Khi di chuyển bằng máy bay, nếu tinh ý quan sát, bạn sẽ nhận thấy rằng đôi lúc động cơ của máy bay lại được lắp đặt ở bên trên cánh, có lúc lại được lắp đặt bên dưới cánh và có khi lại được đặt ở vị trí phía đuôi. Vậy rốt cuộc những cách lắp đặt này có ý nghĩa gì và ảnh hưởng như thế nào đến một chuyến hành trình trên không?
Thông thường có 3 vị trí đặt động cơ phổ biến nhất hiện nay, gồm:
1. Đặt dưới cánh máy bay.
2. Đặt bên trên cánh máy bay.
3. Đặt ở phần đuôi máy bay.
Để tìm hiểu tại sao lại có sự khác biệt này, chúng ta hãy cùng so sánh ưu khuyết điểm cơ bản của 3 cách lắp đặt sau:
1. Đối với cách lắp động cơ ở phần đuôi máy bay
Động cơ máy bay thường rất nặng, khi đặt ở phía đuôi, sẽ làm dịch trọng tâm của máy bay ra phía sau, làm giảm tính ổn định khi máy bay bay với vận tốc thấp. Chưa kể, cách lắp đặt này cũng gây khó khăn khi bảo dưỡng, yêu cầu nhiều cấu trúc hỗ trợ hơn và đường dẫn nhiên liệu dài hơn, gây nhiều nguy hiểm hơn trong trường hợp bốc cháy.
Tuy nhiên, cách lắp đặt phía đuôi lại khiến máy bay yên tĩnh hơn giúp hành khách có thể thoải mái nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, động cơ máy bay cũng ít khả năng bị mảnh vụn/vật thể lạ gây hư hại, thích hợp hơn với nhiều kiểu đường băng/bãi đáp hơn, có thể cho động cơ đẩy lùi máy bay trên mặt đất.
2. Đối với cách lắp động cơ phía mặt trên của cánh
Cách lắp đặt này khiến việc bảo dưỡng dễ dàng hơn rất nhiều so với đặt động cơ phía sau đuôi. Chưa kể, vị trí này còn có thể lắp đặt thêm nhiều động cơ lớn hơn, ít cần cấu trúc gia cố, đường nạp nhiên liệu ngắn hơn, an toàn hơn trong trường hợp cháy động cơ.
Tuy nhiên, dòng khí phụt ra từ động cơ sẽ làm giảm ấp suất trên bề mặt cánh, giúp làm tăng lực nâng, tuy nhiên dòng khí này có xu hướng lệch về phía bề mặt cánh, gây nên các xoáy ở mép sau của cánh. Vị trí này cũng gây ồn, khiến động cơ dễ bị hư hại bởi mảnh vụn/vật thể lạ/đất đá, và cần một cánh đuôi lái lớn hơn (trong trường hợp một động cơ ngừng hoạt động).
3. Đặt động cơ dưới cánh máy bay
Hiện nay đa phần các máy bay phản lực thường chọn cách đặt động cơ dưới cánh máy bay. Thứ nhất là giảm tiếng ồn cho khoang hành khách. Thứ hai là thuận tiện cho việc bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế và tiện cho việc cung cấp nhiên liệu (vì nhiên liệu thường chứa trong cánh, tuy nhiên sẽ nguy hiểm nếu xảy ra cháy động cơ vì một lý do nào đó).
Thứ ba là tăng độ cân bằng cho máy bay.
Tuy nhiên khả năng các vật lạ rơi vào động cơ khi cất cánh hoặc hạ cánh lại tăng lên. Để khắc phục điều này, trước các chuyến bay, đường băng thường được kiểm tra và dọn sạch kỹ càng.