Hiện nay xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) được trang bị pháo chính cỡ nòng 120 - 125 mm tỏ ra đủ mạnh mẽ để giải quyết mọi loại mục tiêu kiên cố trong đường ngắm thẳng, bao gồm công sự hay các phương tiện bọc thép hạng nặng.
Tuy nhiên khi phải đối đầu với những đối tượng được bọc thép nhẹ hoặc không bọc thép nhưng có khả năng cơ động tốt như binh lính, xe bom tự chế, máy bay không người lái bay thấp... thì khẩu pháo chính của MBT không thể hoặc quá phung phí sức khi đối phó, do cơ số đạn pháo của xe tăng chỉ vào khoảng 40 quả đồng thời giá thành mỗi viên đạn là khá cao.
Mặc dù Nga đã cho ra đời chiếc xe chiến đấu hỗ trợ tăng BMPT Terminator nhưng triển khai đội hình "1 kèm 1" hoặc "2 kèm 1" là hơi cồng kềnh, sẽ tốt hơn nếu MBT đủ khả năng tự giải quyết những mục tiêu cỡ nhỏ.
Đồ họa xe tăng chiến đấu chủ lực T-90M Proryv-3 được trang bị pháo 2A42 cỡ 30 mm
Ý tưởng trang bị pháo tự động cỡ 30 mm cho xe tăng chiến đấu chủ lực đã có ngay từ khi chiếc T-14 Armata còn đang trong giai đoạn thiết kế, nhưng vì một số khó khăn mà điều này vẫn chưa trở thành hiện thực.
Một khẩu pháo 30 mm được gắn trên tháp pháo với góc ngẩng linh hoạt sẽ đảm bảo việc tiêu diệt các mục tiêu cỡ nhỏ tốt hơn so với khẩu 12,7 mm NSVT như hiện nay. Khi tích hợp cùng kính ngắm toàn cảnh của trưởng xe, nó sẽ tiêu diệt được đối phương ẩn nấp từ các ô cửa sổ trên cao trong tác chiến đô thị mà không cần chiếc BMPT đi kèm.
Trong vai trò yểm trợ hỏa lực cho bộ binh, khẩu pháo 30 mm này sẽ giúp cho xe tăng đảm nhiệm được cả vai trò của một chiếc xe chiến đấu kiểu BMP, nhờ cơ số đạn lớn và uy lực cao mà MBT sẽ chẳng phải tiết kiệm hỏa lực như trước nữa.
Ý tưởng tích hợp pháo 2A42 cỡ 30 mm cho xe tăng T-90M Proryv-3 liệu có sớm được triển khai?
Mới đây trên các diễn đàn quân sự Nga đã xuất hiện hình ảnh đồ họa của chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ mới T-90M Proryv-3 mang pháo tự động 30 mm 2A42 trên tháp pháo.
Điều này cho thấy ý tưởng bổ sung cho xe tăng chức năng của BMPT và BMP có vẻ đã được tính tới. Nhưng bỏ qua hình ảnh rất đẹp trên, các kỹ sư vẫn còn khá nhiều vấn đề cần giải quyết.
Đầu tiên là việc đảm bảo độ ổn định cho nòng pháo, do không được gắn chắc trong tháp pháo mà gần như treo tự do bên ngoài sẽ làm cho vũ khí bị rung lắc rất mạnh khi bắn. Độ rung và giật của khẩu 2A42 trên cũng bị lo ngại rằng sẽ gây ảnh hưởng cho kính ngắm toàn cảnh vì chúng bố trí quá gần nhau.
Tiếp theo, để gia tăng hiệu quả cho vũ khí mới thì nó sẽ nhận yêu cầu phải bắn được nhiều loại đạn khác nhau như đạn cháy, đạn nổ phá mảnh, đạn xuyên và thậm chí cả đạn lập trình điểm nổ bằng ngòi điện tử, cơ chế lựa chọn đạn để nạp cho pháo 2A42 sẽ là tương đối phức tạp.
Cuối cùng, khi trang bị pháo 30 mm như trên sẽ khiến cho khối lượng của tháp pháo xe tăng bị tăng vọt, khiến cho tốc độ xoay trở của nó trở nên nặng nề và không theo kịp diễn biến trên chiến trường.
Ngoài ra ý tưởng trên còn phải cạnh tranh với đề xuất nâng cấp khẩu súng máy 12,7 mm với các công nghệ dành cho pháo 2A42, cho nên cấu hình chiếc T-90M với pháo 30 mm có lẽ khó mà xuất hiện được trong tương lai gần.
Xe chiến đấu hỗ trợ tăng BMPT Terminator khai hỏa khẩu pháo 2A42 cỡ 30 mm