Hỏng khớp vì thuốc nam
Cách đây 6 năm, bà L.N.P (57 tuổi, tại Sóc Trăng) bị sưng đau khớp bàn tay và khớp cổ tay hai bên. Tình trạng đau kéo dài nhưng bà P không đến bệnh viện điều trị và tự mua một loại thuốc nam về uống bổ khớp. Thời gian đầu bà P thấy giảm sưng đau khớp rõ rệt.
Trong 2 năm uống thuốc các khớp hai tay của bệnh nhân bị sưng, đau nhiều, biến dạng nhẹ khớp bàn tay hai bên. Lo lắng vì bàn tay bị biến dạng, bà P đến khám tại Khoa Nội Cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trong tình trạng sưng đau các khớp cổ tay, khớp bàn tay, khớp liên đốt gần hai tay, khớp gối, khớp cổ chân hai bên.
Bệnh nhân P được chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, biến chứng dính khớp cổ tay. Sau đó người bệnh được điều trị bằng thuốc dạng uống nhưng chỉ giảm sưng đau các khớp khoảng 20%.
Do bệnh nhân kém đáp ứng với thuốc dạng uống, các bác sĩ quyết định điều trị thuốc sinh học cho người bệnh. Sau 6 tháng điều trị, người bệnh được xét nghiệm lại các chỉ số viêm giảm nhiều.
Trường hợp người bệnh N.N.A (45 tuổi, tại Tiền Giang) bị sưng đau các khớp bàn tay, cổ tay, đầu gối hai bên, đi lại sinh hoạt rất khó khăn. Khi đến khám tại khoa Nội cơ xương khớp, anh A được chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Sau 3 tháng được điều trị bằng thuốc, các khớp giảm sưng đau nhiều, anh A trở lại sinh hoạt và làm việc bình thường.
Tuy nhiên, sau khi điều trị được 6 tháng, anh A thấy tình trạng bệnh đã ổn nên không điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ mà nghe theo một quảng cáo trên mạng về các thuốc bổ khớp rồi tự mua về uống trong vòng 6 tháng.
TS.BS Cao Thanh Ngọc đang khám cho bệnh nhân.
Thời gian đầu, anh A không đau khớp nhiều, nhưng sau đó vài tháng, tình trạng đau khớp nặng hơn trước đây khiến anh không thể đi lại, phải cần người hỗ trợ vệ sinh cá nhân. Khi quay lại Bệnh viện tái khám, lúc này khớp cổ tay 2 bên đã cứng khớp, các khớp bàn tay, khớp khuỷu, khớp cổ chân và khớp gối sưng đau.
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý tự miễn, ảnh hưởng chủ yếu lên khớp với các biểu hiện sưng, nóng, đau khớp. Ngoài ra, bệnh có thể tác động đến các cơ quan khác của cơ thể như phổi, hệ tạo máu, tim mạch. Đây là bệnh gặp ở tất cả các nước trên thế giới, chiếm từ 0,5 – 3% dân số.
Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh lý này trong dân số là 0,5%, trong đó nữ giới mắc nhiều hơn nam giới với tỷ lệ 3:1. Viêm khớp dạng thấp thường khởi phát ở nữ giới trong độ tuổi từ 30-60, nam giới thường khởi phát muộn hơn.
Tại Khoa Nội cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM có khoảng 20% người bệnh viêm khớp dạng thấp đến khám và số lượng đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Đáng chú ý, đa số các trường hợp diễn tiến nặng xuất phát từ việc điều trị sai phương pháp, điều trị không đúng chuyên khoa dẫn đến kết quả xấu hơn.
Biến dạng khớp vì điều trị sai
TS.BS Cao Thanh Ngọc, Trưởng khoa Nội cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, những sai lầm thường trong quá trình điều trị bệnhviêm khớp dạng thấp phổ biến như:
- Người bệnh khi bị sưng khớp không đến cơ sở y tế để được khám sớm mà thường đến khi bệnh đã trở nặng.
- Không khám đúng chuyên khoa Nội cơ xương khớp dẫn đến việc không được điều trị tối ưu.
- Người bệnh thường tự mua thuốc uống không theo toa của bác sĩ hoặc uống các loại thuốc nam, thuốc bắc mà trong đó thường có chứa thành phần corticoid.
Đặc biệt, các loại thuốc có chưa corticoid trong thời gian đầu, người bệnh sẽ giảm đau và giảm sưng khớp khá nhanh. Tuy nhiên khi dùng kéo dài, người bệnh không còn đáp ứng với thuốc, bắt đầu xuất hiện biến chứng do bệnh như: biến dạng khớp và bị tác dụng phụ của thuốc như da mỏng, bầm máu ở da, tay chân teo, bụng to, dễ loãng xương sớm.
Bác sĩ Cao Thanh Ngọc khuyến cáo: "Nếu không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp thì hầu hết các trường hợp mắc viêm khớp dạng thấp sẽ dẫn đến đau nhức, biến dạng khớp, hủy khớp, mất khả năng lao động hoặc tàn phế. Những tổn thương ngoài khớp như tổn thương mô kẽ trong viêm khớp dạng thấp, suy tim… đều có thể dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống nặng nề, thậm chí tử vong".
Dấu hiệu sớm trong viêm khớp dạng thấp
- Đau và sưng khớp
- Khớp viêm, sưng, nóng, song thường ít tấy đỏ. Sưng khớp có thể là sưng nề phần mềm quanh khớp hoặc sưng tại khớp. Sưng tại khớp thường kèm theo các dấu hiệu của tràn dịch khớp
- Viêm các bao gân duỗi biểu hiện bằng sưng nề cổ tay phía mu tay; Viêm các bao gân gấp có thể gây ngón tay cò súng; Hội chứng đường hầm cổ tay do viêm các gân gấp gây ép thần kinh giữa ở vùng cổ tay, biểu hiện là tê, đau, hoặc rối loạn vận động phía xương quay của bàn tay.
- Các biểu hiện cột sống nếu có chủ yếu giới hạn ở cột sống cổ, đặc biệt là C1-C2.
- Ở những trường hợp nặng có thể có bán trật khớp đội trục gây chèn ép tủy cổ. Ngoài ra, bệnh có thể biểu hiện ở mắt, phổi và tim mạch.
Bác sĩ Cao Thanh Ngọc cho hay, viêm khớp dạng thấp nếu không được điều trị kịp thời có thể tiến triển đến biến dạng do tổn thương phá hủy khớp, gân, dây chằng...
Điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp thường phải kéo dài, khi ngưng thuốc phải có ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Người có triệu chứng viêm khớp dạng thấp không nên tự ý điều trị tại nhà phải tới chuyên khoa để được khám và điều trị đúng phương pháp.