Theo tờ Telegraph (Anh), những cột khói dâng lên cuồn cuộn tại nhà máy lọc dầu Abqaiq của Saudi Arabia thoạt nhìn giống như một cái cớ mà Riyadh đang tìm kiếm.
Nếu Nhà Trắng tin rằng Iran là kẻ đã đứng sau cuộc tấn công đầy khiêu khích nhằm vào cơ sở dầu mỏ quan trọng nhất của vương quốc Ả Rập thì Saudi Arabia sẽ hoàn toàn có quyền tấn công Iran – đối thủ đáng gờm của họ - để trả đũa.
Khói bốc lên phía trên nhà máy lọc dầu Abqaiq của Saudi. Ảnh: AP
Trong một tuyên bố trên Twitter, Tổng thống Trump dường như đã đưa cho Saudi Arabia tiếng nói quyết định liên quan đến việc Mỹ có tấn công Iran hay không:
"Chúng tôi đang chờ Arab Saudi cho biết họ tin ai là thủ phạm vụ tấn công này và với điều kiện nào thì chúng tôi nên tiến hành" – ông Trump viết.
Saudi Arabia giờ đây có quyền "trút lửa và giận dữ" xuống một trong những đối thủ "không đội trời chung" của mình nhưng họ có vẻ do dự trước điều đó. Thực tế cho thấy Saudi đang rất lo ngại về nguy cơ chiến tranh với Iran bởi họ biết rằng mình sẽ trở thành mục tiêu chính của Tehran.
Nếu chiến tranh nổ ra giữa Mỹ và Iran, Tehran sẽ có tương đối ít cơ hội tấn công Mỹ một cách trực diện. Họ có thể tấn công các tàu chiến Mỹ ở vịnh Ba Tư hoặc ra lệnh cho các lực lượng ủy nhiệm dòng Shia quấy rối các lực lượng Mỹ tại Iraq.
Tuy nhiên, phần lớn hỏa lực của Iran nhiều khả năng sẽ nhằm vào khu vực sơ hở của Saudi Arabia – nơi nằm gọn trong tầm bắn của tên lửa Iran ở bên kia vùng Vịnh.
"Saudi Arabia sẽ ủng hộ cuộc chiến tranh giữa Mỹ và Iran nếu họ có thể ‘núp’ sau lưng Mỹ, chứ không phải là cuộc chiến mà họ phải đứng mũi chịu sào, vì Saudi biết họ sẽ thất bại" - Joshua Landis, Giám đốc Trung tâm các nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Oklahoma nhận định.
Thái tử Saudi Mohammed bin Salman từng công khai phàn nàn về năng lực của quân đội Saudi. Ảnh: Reuters
Mặc dù Saudi là nước chi tiêu quốc phòng lớn thứ 3 thế giới sau Mỹ và Trung Quốc, nhưng quân đội nước này tỏ ra không mấy hiệu quả và sẽ gặp nhiều khó khăn trước quân đội Iran – lực lượng đã kinh qua nhiều thập kỷ tác chiến phi truyền thống trên khắp khu vực.
Thái tử Saudi Mohammed bin Salman từng công khai phàn nàn về sự chênh lệch trong chất lượng vũ khí của quân đội Saudi và kỹ năng chiến đấu ít ỏi của họ.
"Không thể chấp nhận nổi rằng chúng ta đứng thứ 3 hoặc thứ 4 thế giới về chi tiêu quốc phòng nhưng quân đội của chúng ta lại đứng thứ 20 về năng lực", ông Mohammed bin Salman phát biểu hồi năm 2016, "đích thực có vấn đề".
Và vấn đề đó đã bộc lộ một cách rõ nét trên mặt trận Yemen, nơi lực lượng Saudi, dù trang bị các loại vũ khí tiên tiến của Anh và Mỹ, vẫn phải chiến đấu trong bế tắc trước các phần tử nổi dậy Houthi mà Iran hậu thuẫn.
Điều này giải thích tại sao mặc dù có những tuyên bố khoa trương nhằm vào Iran nhưng Saudi thường tìm cách giảm leo thang khi phải đối mặt với những hành động khiêu khích của Tehran.
Sau khi 2 tàu chở dầu của Saudi bị đánh bom trong cuộc tấn công phá hoại bí ẩn hồi tháng 5, Mỹ đã "chỉ thẳng mặt" và lên án Iran vì hành động khiêu khích. Tuy nhiên, Saudi tỏ ra lưỡng lự khi phải quy buộc trách nhiệm cho bất cứ quốc gia nào đứng sau vụ tấn công.
Trong tuyên bố ban đầu về cuộc tấn công mới đây, các quan chức Saudi xác nhận vũ khí được "thủ phạm" sử dụng là do Iran sản xuất, nhưng không đi đến kết luận trực tiếp là Iran tấn công như Mỹ đang cáo buộc.
Đối với các cuộc tấn công tàu chở dầu, Saudi cho biết họ phải tiến hành một cuộc điều tra dài hơi để xác định thủ phạm, nhưng điều này cũng đồng nghĩa kéo dài thời gian để vụ việc dần chìm xuống.
Tờ Telegraph nhận định, nếu cái giá đối đầu với Iran dẫn đến việc nhiều nhà máy dầu mỏ của Saudi bị phá hủy hơn thì có lẽ nước này sẽ tìm cách để thoái lui.