Khi tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện toàn cầu chậm lại, các nhà sản xuất ô tô và cơ quan quản lý đang đặt ra một câu hỏi mang tính sống còn: Liệu sự suy thoái hiện tại có phải chỉ là một vệt sáng lướt qua?
Trong kịch bản đầu tiên, những người mua trên thị trường đại chúng vốn đang chùn bước trước mức giá cao của xe điện cuối cùng sẽ quay lại và bị hấp dẫn bởi những công nghệ mới. Xe điện chạy êm, tăng tốc như xe thể thao và có thể tiết kiệm tiền về lâu dài. Một khi xe điện rẻ hơn xe chạy xăng và có đủ cơ sở hạ tầng sạc, hầu hết người tiêu dùng sẽ không bao giờ từ chối.
Kịch bản thứ 2 đáng lo ngại hơn. Nếu giá xe điện không giảm hoặc những lo ngại chính đáng về cơ sở hạ tầng sạc không được đáp ứng, các tài xế có thể phản đối xe điện vô thời hạn. Chưa kể, nếu không loại bỏ được tất cả ô tô chạy bằng xăng và dầu diesel ra khỏi đường, việc đáp ứng mục tiêu khử cacbon trong dài hạn là không thể.
Nhưng nếu các chính trị gia không thể thuyết phục người tiêu dùng mua xe điện, liệu họ có hủy bỏ cam kết phát thải ròng = 0 hay chuyển sang các biện pháp khác để thúc đẩy doanh số bán xe điện? Theo lời của chuyên gia Jim Ratcliffe, bạn không thể ép người tiêu dùng thừa nhận xe điện. Na Uy đã trở thành điểm nóng trên thế giới về việc áp dụng xe điện bằng cách phạt ô tô chạy xăng thông qua mức thuế cao hơn. Nhưng các cuộc biểu tình phản đối thuế nhiên liệu cao hơn của Pháp cho thấy cách tiếp cận này sẽ không hiệu quả ở mọi nơi.
Việc chuyển sang xe điện sẽ mất thời gian. Giá sẽ giảm khi các mẫu xe mới được bán ra, trong khi công việc lắp đặt các trạm sạc vẫn tiếp tục. "Hai năm tới sẽ rất chao đảo", một cựu cố vấn xe điện cho chính phủ Anh thừa nhận. Người này cũng dự đoán nhu cầu xe điện sẽ không tăng cho đến cuối thập kỷ này.
Các nhà sản xuất ô tô phải chuẩn bị cho cả hai kịch bản. Trên thực tế, khi hỏi các giám đốc điều hành cấp cao của ngành, đã xuất hiện nhiều sự chia rẽ. Người đứng đầu một nhà sản xuất ô tô vốn trước đây đã cam kết sẽ loại bỏ dần việc bán xe chạy động cơ trong hai thập kỷ tới hiện cho biết: "Xe điện đắt hơn và không tốt bằng".
Chưa kể, các nhà sản xuất ô tô, giống như tất cả các công ty, chỉ có một ngân sách nhất định. Việc quyết định đầu tư vào đâu sẽ dẫn đến những hậu quả trực tiếp - chẳng hạn như một chiếc hatchback mới đồng nghĩa với việc không có tiền cho một mẫu xe thay thế. Sự trỗi dậy của kỷ nguyên điện càng làm cho vấn đề này trở nên rõ ràng hơn. Volvo Cars tuần trước đã sản xuất mẫu động cơ diesel cuối cùng của mình sau khi chọn đầu tư vào 1 mẫu chạy pin thay thế.
Tốc độ tăng cường sản xuất xe điện là một quyết định quan trọng - có thể là then chốt - hiện đang được đưa ra trong các phòng họp của nhiều hãng ô tô. Từ Ford và General Motors cho đến Bentley, các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đã rút lại kế hoạch tập trung vào các mẫu xe hybrid, nhằm mục đích "vắt kiệt" cỗ máy tin tiền là mảng sản xuất xe động cơ đốt trong thêm một thời gian nữa.
Theo dữ liệu tổng hợp từ các nhà cung cấp và nhà dự báo của một nhà đầu tư ô tô, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã sản xuất 10,5 triệu xe điện vào năm ngoái - và dự kiến sẽ sản xuất 13,5 triệu xe trong năm nay.
Các dự báo cho thấy vào năm 2025, sản lượng sẽ còn tăng hơn nữa lên 18 triệu - tăng 70% sản lượng xe điện toàn cầu chỉ trong hai năm. Tuy nhiên, doanh số bán hàng, cùng một bộ dữ liệu dự đoán, sẽ còn tụt hậu hơn nữa. Sự quan tâm đến xe điện năm ngoái đã mang lại doanh số 9,5 triệu xe, nhưng con số này dự kiến chỉ là 9,8 triệu trong năm nay.
Một số nhà đầu tư hiện đang cảnh báo riêng về "sự phân bổ vốn sai lầm nghiêm trọng" trong toàn ngành. Một nhà đầu tư đã nghiên cứu dữ liệu cho biết: "Thật khó để thấy điều gì có thể khiến nhu cầu tăng tốc rõ rệt vào năm 2025".
"Có thể cho rằng ô tô điện cần phải rẻ hơn xe động cơ tương đương để thúc đẩy việc áp dụng, nhưng với việc nhiều nhà sản xuất ô tô đã lỗ hàng tỷ USD cho xe điện, mong muốn giảm giá thêm nữa để thúc đẩy chuyển đổi của họ sẽ rất hạn chế".
Ngay cả BYD - hãng xe điện mới đáng sợ nhất đến từ Trung Quốc - cũng chứng kiến việc giảm giá làm giảm lợi nhuận của chính họ.
Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô của Mỹ đang lo lắng rằng nếu ông Donald Trump dành chiến thắng lần 2 trong cuộc đua vào Nhà Trắng, điều này sẽ dẫn đến việc bãi bỏ các quy định về xe điện. Mặc dù điều này giúp tăng lợi nhuận ngắn hạn nhưng lại bảo vệ ngành khỏi sự cần thiết phải tìm ra thứ gì đó để đánh bại các đối thủ Trung Quốc.
Như một giám đốc điều hành cấp cao của một công ty ô tô toàn cầu đã nói, nếu người Trung Quốc bán một chiếc xe điện tốt như ô tô phương Tây nhưng rẻ hơn thì đó là một chuyện. Nhưng nếu họ bán một chiếc xe tốt hơn với giá rẻ hơn phương Tây thì khó ai có thể bắt kịp.
Theo: Financial Times