Nhờ não bộ lớn, chúng ta đã tiến hóa tách biệt được khỏi đầu óc đơn giản của linh trưởng. Có những gen cụ thể kích hoạt quá trình thay đổi này, khiến não chúng ta to hơn hẳn những sinh vật khác. Mới đây, một nhóm các nhà nghiên cứu tới từ Đức và Nhật đã sử dụng chính gen đó để kích thích não khỉ phát triển về kích thước.
Hình bên trái là não thường, bên phải là não được tăng kích cỡ do tác động của gen.
Thử nghiệm này có thể tái dựng lại khoảnh khắc hiếm có của tiến hóa, khi mà con người tách biệt khỏi phần còn lại của linh trưởng chỉ với một gen duy nhất. Có thể nói kết quả của việc đưa gen vào não thành công ở bốn yếu tố sau:
- Tăng kích thước bộ phận tân vỏ não (neucortex) của khỉ.
- Não xuất hiện nếp gấp tương tự như não người.
- Số lượng toại tế bào liên quan tới sản sinh neuron tăng lên.
- Đặc biệt, gen làm tăng số lượng neuro ở lớp ngoài của não, chính là những neuron đã xuất hiện nhiều hơn dọc chặng đường tiến hóa.
“Điều này cho thấy, về cơ bản, là gen này và tác động lên con người của chúng đủ để làm tăng kích thước và nếp nhăn của não linh trưởng”, đồng tác giả nghiên cứu Michael Heide nhận định.
Bào thai khỉ với kích cỡ não tăng.
Một khi tiến hành thí nghiệm trên động vật, người ta sẽ đặt ra những câu hỏi liên quan tới mặt đạo đức. Các nhà nghiên cứu khẳng định tất cả những người chung tay góp công trong nghiên cứu mới đều hiểu rõ vấn đề nhạy cảm này, đều đưa ra những quyết định có tính nhân văn nhất.
Đội ngũ quyết định lấy bào thai khỉ khỏi cơ thể mẹ khi nó đạt 100 ngày tuổi. Họ cho rằng tạo ra một con khỉ phát triển nhờ gen con người là vô đạo đức, và quyết định dừng thử nghiệm.
“Theo nhận định của tôi, để chúng được sinh ra đã là rất vô trách nhiệm, bởi lẽ bạn sẽ không thể biết những thay đổi trong hành vi sinh vật sẽ ra sao”, tác giả chính của nghiên cứu Wieland Huttner giải thích.
Nghiên cứu của họ đã được đăng tải trên tạp chí Science .