Nhà báo Ngân Phương: Tỉ lệ người mắc ung thư do nguyên nhân trực tiếp từ ăn uống đã được báo động từ lâu nhưng tình trạng này không những không thuyên giảm mà còn gia tăng một cách báo động.
Góc nhìn thẳng mời PGS. TS Trần Văn Thuấn – Phó giám đốc Viện K Trung ương – Viện Trưởng viện Nghiên cứu phòng chống Ung thư để cùng trao đổi làm rõ thêm về vấn đề này.
Nhà báo Ngân Phương: Thưa ông, xin ông hãy phân tích cụ thể về tình trạng mắc ung thư trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay?
PGS. TS Trần Văn Thuấn: Theo thống kê, trên toàn cầu có khoảng 14,1 triệu ca mới mắc hàng năm và có khoảng 8,2 triệu người tử vong mỗi năm vì căn bệnh này.
Trong đó, có tới 2/3 là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, bao gồm cả Việt Nam.
Ở nước ta, theo thống kê của ngành Ung thư và Bộ Y tế, mỗi năm chúng ta có khoảng 150 ngàn ca mới mắc và trên 75 ngàn trường hợp tử vong do ung thư. Tức là, số liệu tử vong gấp 7 lần tử vong do tai nạn giao thông.
Xu thế hiện tại, theo nhận định của Bộ Y tế, bên cạnh các bệnh truyền nhiễm như tả, đậu mùa từng bước được đẩy lùi thì tại Việt Nam, các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch, tiểu đường đang có xu thế gia tăng giống với mô hình của các nước phát triển.
Nhà báo Ngân Phương: Thưa ông, nguyên do nào dẫn đến bệnh ung thư ngày càng tăng ? Đặc biệt là những nguyên nhân từ thói quen ăn uống hàng ngày của người Việt có đang dẫn đến tình trạng ung thư gia tăng?
PGS. TS Trần Văn Thuấn: Qua các bằng chứng khoa học đã chứng minh được, có tới trên 80% nguyên do gây ra bệnh ung thư là do môi trường bên ngoài bao gồm: thuốc lá- thuốc lá là nguyên nhân của trên 30% trong tổng số các loại ung thư bao gồm ung thư phổi.
Có tới trên 90% bệnh ung thư phổi có liên quan tới thuốc lá. Bên cạnh đó, các loại ung thư khác như khoang miệng, thực quản, hà họng tinh quản, thậm chí, ung thư vú, ung thư cổ tử cung ở nữ cũng có liên quan tới thuốc lá.
Thứ hai là chế độ dinh dưỡng không hợp lý, tức là trong chế độ ăn của chúng ta có quá nhiều chất đạm, mỡ, đặc biệt là mỡ động vật, ít hoa quả và rau xanh và chúng ta dùng các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, đặc biệt là các thực phẩm có bảo quản thuốc thực phẩm.
Và qua chứng minh cho thấy, có rất nhiều loại ung thư có liên quan tới chế độ ăn uống gia tăng trong những năm gần đây tại Việt Nam.
Ví dụ, ung thư đại trực tràng ở nam giới năm 2000, chúng tôi thống kê vào khoảng 11,4/100 ngàn dân là nam giới thì tới 2010 đã lên tới 19,9/100 ngàn dân.
Tương tự như vậy, đối với ung thư vú ở nữ năm 2000 chỉ vào khoảng 17,4/100 ngàn dân thì tới năm 2010 đã lên tới 30/100 ngàn dân. Tức là gần gấp đôi sau 10 năm.
Kế đến chúng ta có thể kể tới một số nguyên do khác, ví dụ nhiễm trùng, nhiễm virut viêm gan B sẽ dẫn tới viêm gan, ung thư gan.
Nhiễm virut HPV thì sẽ gây ra ung thư cổ tử cung, nhiễm vi khuẩn HB thì sẽ gây ra ung thư dạ dầy. Ngoài ra, một tỉ lệ nhỏ, có khoảng 5 -10% ung thư có liên quan tới yếu tố di truyền.
Bên cạnh đó, việc làm việc trong môi trường độc hại, ví dụ làm việc trong môi trường có thuốc trừ sâu, thuốc trừ cỏ, môi trường có tia phóng xạ… cũng là yếu tố, nguy cơ gây ra bệnh ung thư.
Nhà báo Ngân Phương: Thưa ông, hiện nay, tình trạng đáng báo động là thực phẩm sử dụng chất kích thích, chất tăng trọng, thuốc bảo vệ thực vật quá dư lượng quy định, việc này có liên quan gì đến tỉ lệ mắc ung thư đang tăng ở Việt Nam hiện nay?
PGS. TS Trần Văn Thuấn: Như tôi vừa phân tích, bản thân thực phẩm không gây ra ung thư, nhưng nếu ta dùng với tỉ lệ không hợp lý, thì nó lại là nguyên do gây ra bệnh ung thư.
Đặc biệt là khi chúng ta dùng các thực phẩm mà không rõ nguồn gốc, nhất là các thực phẩm có bảo quản thuốc thực phẩm gây ra rất nhiều bệnh ung thư.
Ví dụ, các chất có trong gạo mốc, dưa cà muối gây ra bệnh ung thư vòm họng, ung thư gan và rất nhiều bệnh ung thư khác có yếu tố ảnh hưởng từ chế độ dinh dưỡng không hợp lý.
Nhà báo Ngân Phương: Thưa ông, với tình trạng thị trường thực phẩm như hiện nay công với môi trường sống, áp lực công việc thì ông có lời khuyên gì đối với người dân để có thể hạn chế thấp nhất nguy cơ bị mắc bệnh ung thư ?
PGS. TS Trần Văn Thuấn: Trước thực trạng như vậy, chúng tôi có một số lời khuyên như sau:
Thứ nhất, chúng ta nên từ bỏ thuốc lá, bởi lẽ thuốc lá không những ảnh hưởng đến người hút mà còn ảnh hưởng đến người xung quanh là nguyên nhân của bệnh ung thư, bệnh tim mạch và một số bệnh khác.
Thứ hai, chúng ta nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý. Trong chế độ ăn có hàm lượng đạm vừa phải, tăng cường hoa quả, rau xanh, dùng các thực phẩm rõ nguồn gốc
Thứ ba, chúng ta nên tiêm vacxin đối với các trường hợp có chỉ định. Ví dụ, tiêm vắc xin viêm gan B phòng viêm gan, qua đó phòng ung thư gan. Tiêm vắc xin phòng HP để phòng ung thư cổ tử cung ở nữ giới.
Thứ tư, nên kết hợp với chế độ tập luyện đều đặn để giữ chỉ số cơ thể chuẩn. Bởi lẽ, thừa cần béo phì cũng là yếu tố gây ra bệnh ung thư.
Và quan trọng nhất là nên đi khám định kỳ để chẳng may có mắc bệnh ung thư thì sẽ được phát hiện sớm. Mà phát hiện sớm thì chúng ta hoàn toàn có thể chữa khỏi được bệnh ung thư.
Nhà báo Ngân Phương: Vậy hiện nay tỉ lệ chữa khỏi bệnh ung thư ở Việt Nam là như thế nào?
PGS. TS Trần Văn Thuấn: Tại các nước phát triển, con người có thể chữa khỏi được trên 80% bệnh ung thư. Tại Việt Nam tỉ lệ này thấp hơn bởi lẽ, có tới 70% bệnh nhân ung thư ở Việt Nam đi khám và phát hiện ở giai đoạn muộn.
Nhà báo Ngân Phương: Xin cảm ơn PGS. TS Trần Văn Thuấn về cuộc trao đổi rất bổ ích. Xin chào quý vị và hẹn gặp lại.
