Atisô đúng là vị thuốc rất tốt để nhuận gan, lợi mật và để phục hồi nhu mô gan nên được dùng để giải độc cho cơ thể, nhất là ở đối tượng hút thuốc, uống rượu, làm việc trong môi trường ô nhiễm, người bị tăng mỡ máu…
Người bị viêm loét dạ dày, tá tràng cũng nên dùng atisô hỗ trợ chức năng biến dưỡng chất béo nhằm giảm bớt gánh nặng cho lá gan, trái thận và khung ruột.
Nhưng không nên vì thế mà tự đầu độc bằng lượng atisô quá cao. Bởi cũng vì tác dụng tiết mật và co thắt túi mật để đẩy mật từ gan xuống ruột mà atisô nếu lạm dụng vì dùng quá thường xuyên hoặc mỗi lần dùng quá nhiều thì có thể gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường tiêu hóa. Cứ co vào dãn ra thì vết loét khó lành đồng thời đầy hơi trướng bụng.
Có hai điểm bất lợi thấy rõ khi chúng ta uống hơn 1 lít nước trà atisô trong ngày.
- Chất chát trong trà khiến khung ruột co thắt rồi đến lúc thành co cứng.
- Ẩm khách vì quá yêu trà sau đó sẽ trở thành nạn nhân của chứng táo bón; lượng sắt trong trà bao giờ cũng chiếm ưu thế khi tương tranh với các khoáng tố khác. Người yêu trà vì thế tuy thừa sắt nhưng lại thiếu nhiều khoáng tố vi lượng khác như kẽm, crôm, mangan… Đây lại là những nhân tố cần thiết cho hệ miễn dịch, biến dưỡng, thần kinh giao cảm.
Theo Lương y Vũ Quốc Trung, atisô có tác dụng thông mật, lợi tiểu, bổ gan thận, an thần, giảm cholesterol trong máu nên thường được sử dụng để chữa các bệnh do rối loạn chức năng của gan như: vàng da, viêm thận, xơ vữa động mạch…
Tuy nhiên, nếu lạm dụng atisô sẽ gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường tiêu hóa. Đây chính là nguyên nhân gây đầy hơi, trướng bụng sau một thời gian dài uống atiso quá nhiều.
Mặt khác, atisô còn có tính lạnh nên những người có cơ địa "tỳ vị hư hàn" ăn uống khó tiêu, cơ quan tiêu hóa có tính lạnh thì dùng atiso lại thêm hại.
Một ngày chỉ nên dùng 10 - 20 gram sắc với nước nếu dùng tươi, 5 - 10 gr nếu dùng khô.
Với loại trà đóng gói, các bác sĩ cũng khuyến cáo chỉ nên uống 2 - 3 túi mỗi ngày là đủ.
Bên cạnh đó, khi uống quá nhiều mà cơ thể không hấp thu hết thì gan, thận phải làm việc nhiều hơn để đào thải phần dư thừa.Do vậy, cứ tưởng uống nhiều là tốt cho gan nhưng thực ra lại là hại.
Về khía cạnh dinh dưỡng, bác sĩ Vũ Thị Thanh, Phó phòng Dinh dưỡng điều trị, Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng (BV Bạch Mai) cho biết: “Trong trà atiso có chứa nhiều sắt nhưng lại thiếu các khoáng chất khác như kẽm, crom… Vì vậy, lạm dụng atiso có thể dẫn đến chán ăn, ăn không thấy ngon miệng”.
