Ngày 7/7/2015, trong một báo cáo mang tên "Đại dịch thuốc lá toàn cầu 2015", Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo việc tiêu thụ thuốc lá toàn cầu hiện nay đã giết chết 6 triệu người mỗi năm, nhiều hơn số ca tử vong do AIDS, sốt rét và bệnh lao cộng lại.
Nếu tình hình cứ tiếp diễn mà không có biện pháp nào ngăn trở, con số này sẽ tăng lên 8 triệu người vào năm 2030.
Theo WHO, thuốc lá là một trong bốn yếu tố nguy cơ chính đằng sau các bệnh không truyền nhiễm, chủ yếu là ung thư phổi, tim mạch, các loại bệnh ung thư khác và bệnh tiểu đường.
Về tác hại của thuốc lá, TS.BS. Phạm Thành Lâm, Phó cục trưởng Cục Y tế GTVT (Bộ GTVT) cho rằng: "Thuốc lá là căn nguyên hàng đầu gây các bệnh tim mạch, ung thư của tất cả các bộ phận trên cơ thể, các bệnh của phổi, dị tật thai nhi, đẻ non…
Căn bệnh hàng đầu do thuốc lá gây ra là ung thư (30% các loại ung thư). Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phế quản gấp 15 lần, hầu - thanh quản gấp 10 lần, thực quản gấp 7 lần, khoang miệng và thận gấp bốn lần, bàng quang gấp ba lần, tụy tạng gấp hai lần.
Người hút thuốc lá cũng có nguy cơ mắc ung thư máu, ung thư não cao hơn người bình thường, đặc biệt là khi tiếp xúc với thuốc lá thụ động từ trong bào thai hay lúc bé.
Ngoài ung thư, thuốc lá gây ra nhiều căn bệnh khác: Phổi tắc nghẽn mạn tính; Các bệnh tim mạch (bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, tai biến mạch máu não, thuyên tắc mạch chi dưới); Bệnh lý đường tiêu hóa như loét dạ dày tá tràng; Ảnh hưởng lên chức năng sinh sản cả nam và nữ; Ảnh hưởng lên diễn tiến bình thường của thai kỳ".
Qua phát biểu của TS. BS Phạm Thành Lâm có thể thấy, hậu quả của thuốc lá gây ra rất nghiêm trọng. Chỉ tính riêng ung thư, thuốc lá không chỉ gây ung thư phổi mà còn là nguyên nhân của hàng loạt bệnh ung thư khác, tạo nên gánh nặng cho xã hội.
Cụ thể, thực trạng và cơ chế gây ung thư của thuốc lá như sau:
1. Ung thư phổi: Cách đây gần 50 năm, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng thuốc lá gây ung thư phổi và tỷ lệ tử vong do ung thư phổi tăng lên theo số lượng thuốc hút.
Trên thế giới tỉ lệ mắc ung thư phổi tăng khá nhanh trong vòng 60 năm qua, tăng hơn nhiều so với các loại ung thư chính khác và tỉ lệ này cho thấy có sự liên quan mật thiết với việc số người hút thuốc tăng lên.
Các nhà khoa học đưa ra giả định nguy cơ của những người không hút thuốc lá bị ung thư phổi là 1 thì nguy cơ bị ung thư phổi của những người hút thuốc cao hơn gấp 10 lần, mức độ tăng nguy cơ khác nhau tuỳ theo loại tế bào ung thư.
Cụ thể: Nguy cơ bị ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tế bào nhỏ ở những người hút thuốc tăng 5 đến 20 lần, nguy cơ bị ung thư biểu mô tuyến và ung thư biểu mô tế bào lớn tăng 2 đến 5 lần so với những người không hút thuốc.
Hút bao nhiêu thuốc thì tăng nguy cơ bị ung thư phổi? Người ta thấy rằng với bất kỳ lượng thuốc hút nào cũng gây tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Nói cách khác không có giới hạn dưới của của lượng thuốc hút cần thiết để gây ung thư phổi.
Tuy nhiên, thời gian hút thuốc lá cũng rất quan trọng, thời gian hút càng dài thì tác hại càng lớn.
Hút thuốc thụ động cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi với chỉ số nguy cơ tương đối khoảng từ 1,2 đến 1,5. Khi đồng thời hút thuốc và có tiếp xúc với yếu tố độc hại khác thì nguy cơ gây ung thư phổi sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
2. Ung thư thực quản: Các nhà nghiên cứu cho rằng người hút thuốc lá có nguy cơ phát bệnh ung thư thực quản lớn gấp 8 - 10 lần so với người không hút thuốc. Những nguy cơ này sẽ tăng thêm từ 25 - 50% nếu người hút thuốc lá đồng thời uống nhiều rượu.
3. Ung thư thanh quản: Hút thuốc lá tăng 12 lần nguy cơ ung thư thanh quản. Con số thực tế cho thấy hút thuốc gây nên 80% tổng số các ca ung thư thanh quản.
4. Ung thư miệng: Người hút thuốc có nguy cơ lớn gấp 27 lần mắc các bệnh ung thư miệng như lưỡi, tuyến nước bọt, miệng và vòm họng.
5. Ung thư mũi: Người hút thuốc sẽ có nguy cơ cao gấp hai lần hơn người không hút thuốc trong phát bệnh ung thư mũi.
6. Ung thư thận và bàng quang: Trong tổng số ca tử vong do ung thư bàng quang, thì ước tính khoảng 40 tới 70 % là vì sử dụng thuốc lá.
7. Ung thư tuyến tụy: Tuyến tuỵ là tuyến dễ bị ung thư vì thuốc lá. Nguyên nhân là do khói thuốc vào cơ thể tới tuyến tuỵ qua máu và túi mật. Theo thống kê, thuốc lá gây ra 30% các ca ung thư tuyến tụy.
8. Ung thư tử cung: Có ít nhất 12 nghiên cứu đã thấy phụ nữ hút thuốc có tăng nguy cơ bị ung thư tử cung và nguy cơ tăng cùng với số lượng và thời gian sử dụng thuốc.
9. Ung thư hậu môn và đại trực tràng: Người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng từ 75 tới 100 %…so với những người cùng lứa tuổi không hút thuốc.
10. Ung thư "vùng kín": Tuy hiếm gặp nhưng hút thuốc lá vẫn là nguyên nhân của các bệnh ung thư vùng kín ở cả nam và nữ.
