Nhiều loại trái cây không nên ăn khi bụng đói. Ảnh: Chí Cường
Đủ loại gây tắc ruột
Vừa qua, Bệnh viện Nhi Đồng Đồng Nai vừa phẫu thuật thành công cho một trường hợp bé trai 10 tuổi bị tắc ruột non do một khối hạt ổi lớn khoảng 10x5cm. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau bụng kéo dài, bụng chướng to, nôn mửa, tiêu chảy ra máu.
Các bác sỹ phát hiện đoạn gần cuối ruột non có một khối hình bầu dục bị tắc nên đã tiến hành phẫu thuật và lấy ra bên trong toàn bã ổi.
Bệnh viện Quân y 103 cũng từng phẫu thuật cho trường hợp cụ bà bị tắc ruột do ăn măng vịt, quả ngão, xơ mít chưa được nhai nát…
Trước đó, Khoa Ngoại tiêu hóa (Bệnh viện Trung ương Huế) đã tiếp nhận 7 trường hợp bị tắc ruột do bã thức ăn mà nguyên nhân chính là do ăn quả hồng giòn.
Các bệnh nhân vào viện đều chung triệu chứng đau bụng, buồn nôn, bí trung đại tiện. Qua siêu âm và nội soi, các bác sỹ phát hiện bị tắc ruột do bã thức ăn và tiến hành phẫu thuật cho họ.
Theo một nghiên cứu trong 5 năm tại Bệnh viện Nhi Trung ương, có tới hơn 100 ca nhập viện do dị vật là thức ăn. Trong đó các dị vật chủ yếu là hồng xiêm, sung, hồng ngâm, cam, ổi, ngô rang, dâu da xoan, mít, tóc, sợi len, quần áo rách...
Trao đổi với PV Báo GĐ&XH, ThS Dương Xuân Nhương – Khoa Nội tiêu hóa (Bệnh viện Quân y 103) cho biết, những năm gần đây Khoa cũng thường tiếp nhận và xử lý những trường hợp bị tắc ruột do bã thức ăn.
Hầu hết người bệnh vào viện trong tình trạng chướng bụng, đau bụng, nôn, bí trung đại tiện, mạch và huyết áp nhanh...
Nguyên nhân do họ ăn quá nhiều những thực phẩm có chứa nhiều tannin – chất xơ, chất gây chát như: Ổi, hồng xiêm, sung, hồng giòn, ăn quả vả, mít…
Chất này thường nằm ở vỏ trái cây, khi trái cây chín thì tanin sẽ giảm đi. Khi ăn với số lượng nhiều cộng thêm thói quen ăn quá nhanh, nhai không kỹ sẽ dễ khiến thức ăn không tiêu hóa được vón cục tạo thành các bã thức ăn.
ThS. BS Doãn Thị Tường Vi – nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng (Bệnh viện 198) cho biết, ăn trái cây sai cách là một nguyên nhân gây tắc ruột.
Chẳng hạn, hồng giòn là loại quả nhiều chất xơ, vitamin, cung cấp năng lượng có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, ăn trái hồng giòn không đúng cách dễ gây tắc ruột.
Trong hồng có chứa chất tannin nên khi ăn quả xanh hoặc độ chín chưa tới thường có vị chát. Tanin và pectin là những chất làm săn niêm mạc ruột, ảnh hưởng nhu động ruột.
Ăn quá nhiều, nhất là lúc đói, các chất tannin - pectin cộng với hàm lượng chất xơ cao trong hồng (100g hồng có 2,5g chất xơ) sẽ kết tụ dưới tác dụng của axit dạ dày khiến đầy bụng, khó tiêu, thậm chí còn có cảm giác buồn nôn, nôn mửa.
Ăn nhiều sẽ vón lại tạo thành khối bã ở khu vực ruột non, dễ dẫn đến tắc ruột.
Bên cạnh đó, người có thói quen dùng quá nhiều măng, chè tươi và rau muống là những thực phẩm vốn rất nhiều sợi cellulose dài, không tan trong nước cũng dễ tích tụ và quyện vào nhau tạo thành u bã thức ăn, gây tắc ruột non.
“Tuy nhiên, việc tắc ruột do bã thức ăn không phải xảy ra liền sau khi ăn mà thường phải có một thời gian tích tụ trước đó nhiều ngày và làm vón cục trong quá trình tiêu hóa thức ăn, tạo thành phân.
Hồng cũng vậy phải ăn liên tục nhiều ngày, ăn khi bụng đói, ăn kèm với thức ăn có nhiều đạm sẽ làm đông vón chất đạm lại gây khó tiêu hóa, tắc ruột”, ThS Doãn Thị Tường Vi nhấn mạnh.
Hoại tử, thủng ruột vì điều trị muộn
ThS Dương Xuân Nhương cho biết, trong y khoa, tắc ruột được phân làm hai loại: Tắc hoàn toàn và tắc không hoàn toàn. Bệnh nhân bị tắc ruột hoàn toàn bắt buộc phải phẫu thuật cấp cứu ngay để giải phóng nơi bị tắc càng sớm càng tốt.
Nếu tắc không hoàn toàn, trong một số trường hợp sự lưu thông trong ruột có thể tự thông thương lại.
Người bệnh cần được theo dõi sát, cho ngưng ăn uống, truyền dịch dinh dưỡng, nghỉ ngơi hoàn toàn để thông ruột và tầm soát tìm nguyên nhân gây tắc ruột không hoàn toàn để có hướng điều trị thích hợp, tránh tái phát về sau.
Bệnh nhân phát hiện sớm có thể uống nước cocacola cũng có thể tan ra được. Khi không có dấu hiệu tự thông thương hoặc có biểu hiện bị biến chứng sẽ phải phẫu thuật.
Khi bị tắc, nếu khối bã thức ăn chỉ ở dạ dày, bệnh nhân có triệu chứng đau bụng từng cơn, đau vùng thượng vị. Phát hiện chủ yếu qua nội soi, các bác sỹ sẽ dùng dụng cụ cắt nhỏ bã thức ăn rồi lấy ra.
Nếu xuống ruột sẽ gây tắc ruột với các triệu chứng đau bụng, nôn, bí, chướng. Chụp X - quang sẽ dễ dàng thấy.
Bởi vậy khi thấy có bốn triệu chứng: Đau, nôn, bí, chướng, mọi người nên đi kiểm tra để phát hiện kịp thời.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh dễ bị biến chứng hoại tử ruột, xoắn ruột, thủng ruột, thậm chí có thể nguy hiểm tính mạng.
Để phòng tránh tắc ruột do bã thức ăn, mọi người nên uống đủ nước, ít nhất là 1,5-2 lít nước/ngày, tập thể dục đều đặn để ruột được kích thích, co bóp dễ dàng và lưu thông tốt.
Khi ăn uống nên nấu chín, ninh nhừ thức ăn, nhất là cho trẻ nhỏ và người cao tuổi. Ăn cần nhai kỹ, không nên nuốt chửng.
Tránh ăn quá nhiều quả chát trong một thời gian ngắn. Trong dạ dày của người lúc nào cũng có axít và hàm lượng axít trong dạ dày luôn nhiều nhất khi bụng đói.
Nếu ăn hoa quả có nhiều pectin và nhựa lúc bụng đói dễ bị kết tủa làm kết dính các sợi xơ thực vật, tạo thành khối bã rắn chắc. Đặc biệt những người có tiền sử bệnh lý răng miệng, bệnh đường tiêu hóa hay đã phẫu thuật dạ dày, ruột... cần lưu ý.
“Đối tượng hay bị tắc ruột do bã thức ăn còn gọi u bã thức ăn đường tiêu hóa là trẻ em, phụ nữ, người cao tuổi.
Ngoài ra, có thể gặp ở người hay bị táo bón, người ăn thức ăn cứng, dai như gân bò, sụn sườn nhưng nhai không kỹ hoặc ăn trái cây như sơ ri, vải, táo… mà nuốt luôn cả hột.
Thức ăn không được nhai kỹ, hột trái cây khi vào đường tiêu hóa sẽ tạo thành nhân để những thực phẩm khó tiêu khác có nhiều xơ, sợi bám dính vào và vón lại thành nhiều cục, gây tắc ruột”.
