Nguyên nhân hiếm muộn thì có nhiều, nhưng thường gặp các nguyên nhân chủ yếu sau đây.
Về sinh lý: Do cấu tạo của bộ phận sinh dục nữ không bình thường như: tử cung không phát triển, hoặc tử cung dị dạng, tắc vòi hoặc ống dẫn trứng, một số chứng bệnh phụ khoa chưa được điều trị hoặc điều trị nhưng không có kết quả...
Theo quan điểm của Đông y, có 8 nguyên nhân không thụ thai: do hàn thấp làm huyết tắc nghẽn bào cung (thuộc dạng bào cung hư hàn), do thận tinh suy tổn; do can uất khí trệ; do tỳ vị hư yếu khí huyết kém; do thận dương hư mắc chứng lãnh cảm tình dục; do can uất huyết nhiệt; do âm hư hỏa vượng (thuộc dạng bào cung nhiệt); do khí uất đờm ngăn trở (thường gặp ở những người béo phì )...
Sau đây xin giới thiệu bài thuốc điều trị theo nguyên nhân:
Do hàn thấp huyết làm tắc nghẽn bào cung, khó thụ thai
Triệu chứng: Bụng dưới có những đám tích lạnh mà đau, khi gặp nóng thì dễ chịu. Kỳ kinh đến chậm, màu huyết đen tối, có hòn cục, da mặt sạm, chất lưỡi tối, có điểm ứ huyết.
Bài thuốc: Noãn cung định thống thang: quất hạch 16g, huyền hồ sách 12g, ô dược 12g, hồ lô ba 8g, hương phụ chế 16g, tiểu hồi hương 8g, khổ luyện tử 8g, lệ chi hạch 9g, ngũ linh chi 8g, ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn, khi thuốc còn ấm.
Do thận tinh suy tổn khí huyết kém khiến trứng không phát triển
Triệu chứng: Lưng đùi đau tê mỏi, lượng kinh ra ít, có khi một hai ngày đã sạch kinh, huyết loãng màu nhạt, da mặt hơi vàng, hay choáng váng hoa mắt.
Bài thuốc: Dục cung ẩm: tử hà xa 30g, sơn thù nhục 10g, nhục thung dung 15g, hoàng tinh 15g, dâm dương hoắc 12g, ba kích 12g. Sau khi hết kinh 3 ngày bắt đầu uống cho đến kỳ kinh sau. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày sau khi ăn.
Kiêng kỵ: Trong thời gian uống thuốc, không ăn các thức ăn sống, lạnh, không tắm nước lạnh .
Do thận hư can uất khí trệ
Triệu chứng: Khi có kinh hai bầu vú căng trướng, bụng trướng đầy, kinh ra khi sớm, khi muộn không đúng kỳ, miệng đắng, tính tình nóng nảy, hay cáu giận.
Bài thuốc: Điều kinh chủng ngọc thang gồm thỏ ty tử 10g, dâm dương hoắc 15g, bạch thược 12g, phúc bồn tử 10g, ngưu tất 8g, hương phụ chế 12g, tử hà xa 12g, đương quy 10g, ích mẫu tử 12g, tiên mao 10g, xích thược 8g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống sau khi ăn, khi thuốc còn ấm.
Do khí uất đờm ngăn trở khiến khó thụ thai
Triệu chứng: Kinh nguyệt ra đúng kỳ, cơ thể béo mập, luôn luôn khạc ra đờm, hoặc nôn ra nhiều đờm.
Bài thuốc: Sơn giáp bối kim tán: xuyên bối mẫu 15g, xuyên sơn giáp (sống) 15g, kê nội kim 15g. Tán bột mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 10 g với nước ấm.
TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng
