Bài thuốc gia truyền từ thảo dược
Người nắm giữ bài thuốc chữa viêm gan gia truyền của dòng họ Dương dân tộc Dao đó chính là bà Triệu Thị Vui (SN 1954, trú tại xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình).
Chúng tôi có dịp biết đến bà Vui trong một dự hội thảo về đông y của huyện Cao Phong, tỉnh Hoà Bình.
Bà Vui là một trong những người có bài thuốc chữa bệnh gan, viêm gan nổi tiếng của vùng rừng núi này. Bà cũng là hội viên cốt cán của Hội đông y xã Bắc Phong.
Tôi đã tìm đến tận vùng rừng núi Bắc Phong để diện kiến bà Vui khi bà vừa về sau chuyến đi rừng. Lấy thuốc cho những người bệnh đang chờ ở nhà xong, bà Vui mới có thời gian tiếp chuyện khách.
Qua câu chuyện, bà cho biết, bài thuốc chữa gan trong gia đình đã có từ lâu đời. “Trước kia, hồi nhỏ, tôi đã theo mẹ, theo bà đi lấy thuốc nên biết làm thuốc từ nhỏ.
Sau này đi lấy chồng, nhà chồng cũng có bài thuốc gia truyền chữa bệnh về gan nên tôi đã kết hợp lại để bài thuốc gan phát huy tốt nhất”, bà Vui chia sẻ.
Chính nhờ bài thuốc chữa bệnh gan này mà con trai bà Vui đã sống được.
Cách đây 3 năm, con trai bà Vui là anh Dương Kim Cường (SN 1976) bỗng dưng mắc chứng bệnh vàng da, vàng mắt, người mệt mỏi không thể làm gì và sút cân nghiêm trọng.
Đi bệnh viện, anh được bác sĩ thông báo mắc chứng viêm gan. Sau đó, bà Vui đã tự tay cắt thuốc cho con trai. Uống được gần 1 tháng, bệnh tình của anh Cường đã gần dứt điểm.
Uống thêm một thời gian nữa, bệnh anh khỏi hẳn. Từ đó đến nay, anh lao động, sức khỏe bình thường như trước.
Ngồi tiếp chuyện, anh Cường chia sẻ: “Nhờ bài thuốc của mẹ mà tôi khỏe mạnh. Khi đi khám, biết mình mắc bệnh gan là tôi về nhà dùng thuốc luôn”.
Theo bà Vui, bài thuốc gia truyền của gia đình bà được làm từ khoảng chục vị thuốc. Những vị thuốc lấy về được phơi khô, rồi chế biến.
Nếu có thể dùng thuốc tươi sẽ phát huy tác dụng tốt hơn. Bài thuốc chữa các bệnh gan như vàng da, mắt, bệnh viêm gan, sơ gan dạng nhẹ.
Giúp nhiều người khỏi bệnh
Ngay từ lúc còn chưa đi lấy chồng, bà Vui đã tự tay cắt thuốc chữa gan cho người bệnh. Bệnh nhân của gia đình bà có ở nhiều nơi.
“Tôi lấy thuốc cho nhiều người nhưng không có thói quen ghi lại tên tuổi địa chỉ nên chẳng nhớ hết, chỉ có những người bị nặng thì mới nhớ được”.
Trong các bệnh nhân, có bà Nguyễn Thị Quỳnh (60 tuổi, phường Tân Thịnh, thành phố Hoà Bình, tỉnh Hoà Bình) bị gan rất nặng. Thường ngày, bà bị nôn ói, vàng da, vàng mắt và không ăn được.
Nghe lời giới thiệu, bà Quỳnh đã đến nhờ bà Vui cắt thuốc điều trị. Chỉ sau 3 tháng điều trị, bệnh gan của bà Quỳnh đã đỡ.
Dùng thuốc thêm một thời gian thì bệnh tình dứt hẳn. Đi xét nghiệm, bà Quỳnh nhận kết luận, bệnh gan đã khỏi.
Trong số bệnh nhân của bà Vui, tôi còn biết tới ông Quách Văn Thành (60 tuổi, trú xã Vũ Lâm, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình), bị bệnh viêm gan mãn tính khá lâu, dẫn mất ngủ, kém ăn khiến người gày rộc. Ông Thành cũng điều trị lâu bằng thuốc tây mà không khỏi.
Tới khi biết bà Vui, chỉ sau 1 tháng uống thuốc, ông Thành ăn được, ngủ được. Sau 4 tháng dùng thuốc, ông đi xét nghiệm thì được kết luận, đã hết triệu chứng của bệnh viêm gan. Giờ đây, sức khỏe của ông Thành rất tốt, chưa thấy tái phát.
Theo bà Vui, người mắc bệnh gan thường có các triệu trứng như: da vàng hơn bình thường; mắt và nước tiểu cũng có màu vàng đục, đậm. Đây được gọi là hiện tượng vàng da và là một trong số các triệu chứng đầu tiên của người bệnh gan.
Bên cạnh đó, các triệu chứng mẩn ngứa, mề đay, mụn nhọt cũng là dấu hiệu của bệnh gan mà người bệnh nên lưu ý. Ngoài ra, một số dấu hiệu lạ ở vùng bụng và toàn thân có liên quan đến bệnh gan, người bệnh cần đi khám mới biết được.
Cần bảo tồn các dược liệu quý
Theo bà Vui chia sẻ, bài thuốc chữa bệnh gan của gia đình bà rất công phu, những loại thảo dược làm nên bài thuốc đều rất hiếm, có khi phải đi cả ngày mới kiếm được một ít, thậm chí phải trèo lên núi đá cheo leo để kiếm những loại dây leo chỉ mọc ở các vách đá.
Bà Vui buồn buồn nói: “Bài thuốc gồm nhiều loại cây, trong đó có cây ngồng phiêng (cách gọi của người Dao - PV) - một loại cây trên vách đá, lá to, có thể dùng cả lá, cả thân làm thuốc.
Hoặc như cây thiền pui chiểng - dạng cây chỉ mọc ở các đỉnh núi cao, rất khó kiếm, hoặc cây sinh rang toan - loại cây rất khó tìm, bây giờ có khi đi cả ngày rừng mới bắt gặp được vài cây.
Hiện nay, việc lấy thuốc càng ngày càng khó, càng vất cả, trong khi người bệnh càng ngày càng nhiều”.
Khi lấy thuốc cũng cần chú ý lấy cây càng già càng tốt, những cây non quá thì tác dụng không nhiều. Sau đó, đem những cây này về thái ra, phơi thật khô, tránh ẩm mốc. Theo bà Vui, dùng bài thuốc này phải kiên trì mới hiệu quả.
“Dùng thuốc nam không được nóng vội, vì thuốc nam ngấm dần, ngấm tới đâu thì tác dụng lâu dài tới đó. Những bệnh về gan dạng nhẹ, chớm thì chỉ cần uống thuốc gần tháng là khỏi. Người bệnh nặng phải điều trị 2 - 3 tháng mới khỏi được”, bà Vui cho biết.
Khi dùng thuốc, phải kiêng các chất tanh, dưa muối, cà muối, thịt chó, bia rượu, các đồ ăn cay nóng tổn hại cho gan… thì thuốc mới phát huy tốt nhất.
Tất cả vị thuốc được cắt thành thang, cứ sắc uống 1 thang/2 ngày. “Chữa bệnh cũng là một thú vui lúc về hưu, cứ thấy mỗi người khỏi bệnh là tôi như cảm thấy trẻ ra” - lời bà Vui trước lúc chia tay.
Theo bà Phùng Thị Lâm - Ủy viên Ban chấp hành Hội Đông y huyện Cao Phong, bà Triệu Thị Vui có bài thuốc gia truyền chữa bệnh gan đã chữa cho nhiều người khỏi bệnh.
Bà Vui cũng là hội viên tích cực của Hội đông y Bắc Phong, có nhiều đóng góp cho hội.
