Nhật báo Mainichi (Nhật Bản) cho hay, động thái của Nga - bất chấp hai nước đã có thỏa thuận từ năm ngoái - có thể làm đình trệ lộ trình ký hết hiệp ước hòa bình nhằm chính thức kết thúc chiến tranh giữa hai nước sau Thế chiến II.
Trong cuộc họp tại Singapore hồi tháng 11/2018, tổng thống Nga Vladimir Putin cùng thủ tướng Nhật Shinzo Abe nhất trí tổ chức các vòng đàm phán dựa trên Tuyên bố chung 1956 - với điều khoản Liên Xô sẽ chuyển giao đảo Shikotan và nhóm đảo Habomai cho Nhật sau khi hai nước ký hiệp ước hòa bình.
Các nguồn tin ngoại giao của Mainichi ngày 14/7 tiết lộ, Moskva quan ngại tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục hiện nay của ông Putin có thể giảm sâu hơn nếu Nga có dấu hiệu đi đến một thỏa thuận tiềm năng với Tokyo về vấn đề lãnh thổ.
Theo báo cáo hồi cuối tháng 5 vừa qua, kết quả điều tra của Trung tâm Thăm dò ý kiến xã hội toàn Nga (VCIOM) cho thấy tỉ lệ ủng hộ tổng thống Putin đã xuống mức 31.7% - thấp nhất trong hơn 13 năm.
Ông Putin và ông Abe tại cuộc gặp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh nhóm G-20 ở Osaka, Nhật Bản, ngày 29/6/2019 (Ảnh: Bloomberg)
Theo Kyodo News (Nhật Bản), phía Nga từ chối đưa thảo luận về chuyển giao 2 đảo thuộc quần đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc vào khuôn khổ đàm phán hòa bình. Nguồn tin thân cận với quá trình đối thoại nói, lý do Nga không chấp nhận ngay cả việc bàn thảo về việc này còn xuất phát từ mối lo ngại trước liên minh quân sự Mỹ-Nhật.
Nga và Nhật Bản đã giằng co trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ tại quần đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc trong suốt hơn 70 năm qua, kể từ khi Thế chiến II kết thúc.
Các nghị sĩ phe đối lập tại Nhật chỉ trích thỏa thuận Putin-Abe tháng 11/2018 là sự xoay chiều chính sách của nội các thủ tướng Abe trong vấn đề chủ quyền, rằng Nhật hiện chỉ cố gắng thu hồi 2 đảo tranh chấp với Nga thay vì cả 4 đảo.
Song phương cũng không thu được nhiều tiến triển kể từ tháng 11 năm ngoái. Mainichi cho hay, Nga luôn ngần ngại trước đề xuất đối thoại về chủ đề chuyển giao đảo tranh chấp, cho thấy vòng đàm phán hòa bình khó có thể đi đến kết quả trong thời điểm hiện tại.
Chính phủ Nhật từng có ý định đạt thỏa thuận rộng hơn với Nga về hiệp ước hòa bình khi ông Abe và ông Putin gặp lại nhau bên lề hội nghị G20 ở Osaka hồi cuối tháng trước. Tuy nhiên, Tokyo đã phải từ bỏ mục tiêu này vẫn do lập trường khác biệt cố hữu trong dàn xếp tranh chấp lãnh thổ.
Trong cuộc gặp ở Osaka, lãnh đạo Nga-Nhật hầu như không thu được tiến triển nào cụ thể ngoài việc đồng ý sẽ tiếp tục đối thoại về tranh chấp chủ quyền.