"Ôm" nợ hơn 63.300 tỷ đồng
Nghị quyết số 33/2016/QH14 ngày 23/11/2016 về chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV yêu cầu phải rà soát, đánh giá tổng thể thực trạng, mức độ thiệt hại, xử lý các dự án thua lỗ, kém hiệu quả. Thanh tra, kiểm tra quá trình tổ chức thực hiện, hoàn thiện chính sách pháp luật về dự án thua lỗ, kém hiệu quả.
Báo cáo của Chính phủ do Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh gửi các đại biểu Quốc hội mới đây đã cập nhật việc xử lý 12 dự án kém hiệu quả ngành công thương.
Đến nay, số liệu thiệt hại về kinh tế cho Nhà nước của 12 dự án này chưa được xác định đầy đủ. Lý do, có 5/12 dự án còn tranh chấp, vướng mắc hợp đồng EPC. Do đó, chưa hoàn thành quyết toán và xác định chính xác giá trị các dự án nêu trên.
Thống kê ước tính 6 tháng đầu năm 2020, tình hình tài chính của 12 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành công thương vẫn khá ảm đạm. Trong đó, vốn chủ sở hữu bị âm hơn 7.200 tỷ đồng. Tổng tài sản là trên 59.100 tỷ đồng. Trong khi đó, tổng nợ phải trả lên đến hơn 63.300 tỷ đồng. Đáng nói, lỗ lũy kế của các dự án này lên đến trên 26.300 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Bộ trưởng Công Thương, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam đến thời điểm 31/12/2019, tổng nợ phải trả hơn 3.000 tỷ đồng, công nợ phải thu là 4,055 tỷ đồng. Năm 2017, Tổng Công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) triển khai tổ chức bán đấu giá dự án này lần 1 nhưng không thành công.
Sau khi chứng thư thẩm định giá lần thứ nhất hết hiệu lực, công ty đã tiến hành thẩm định giá tài sản và hàng tồn kho của dự án lần thứ hai. Thời điểm đó, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã đề nghị Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán kết quả định giá lần thứ 2 của Vinapaco, tuy nhiên sau khi Kiểm toán nhà nước bổ sung kế hoạch kiểm toán năm 2019, chứng thư thẩm định giá lần 2 hết hiệu lực (chứng thư chỉ có hiệu lực 6 tháng kể từ ngày ban hành).
Đến ngày 22/10/2019, Bộ Công Thương có văn bản đề nghị Tổng Công ty thuê tư vấn định giá toàn bộ tài sản và hàng hóa tồn kho của dự án tại thời điểm 0h ngày 1/10/2019.
Hiện Vinapaco đang xem xét dự thảo hồ sơ thẩm định giá do tư vấn định giá lập trước khi phát hành chính thức. Sau khi có kết quả thẩm định giá, Vinapaco sẽ chuyển kết quả định giá cho Kiểm toán Nhà nước để kiểm toán theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình.
Hoàn thành xử lý trong năm 2020
Không chỉ khó khăn trong bán đấu giá, dự án này còn vướng trong vụ kiện giữa Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PvcomBank) và Vinapaco.
Theo báo cáo của Vinapaco, Ngân hàng PVcomBank đã khởi kiện Vinapaco, yêu cầu tòa án giải quyết buộc Vinapaco phải trả cho PVcomBank tổng số tiền là 592,3 tỷ đồng.
"Vinapaco hiện đang rất khó khăn về tài chính, không đảm bảo chi trả các khoản nợ gốc và lãi nêu trên cho PvcomBank; vụ kiện của PVcomBank liên quan khoản vay của VINAPACO có thể dẫn đến việc không thể tiến hành bán đấu giá tài sản cố định và hàng tồn kho của dự án theo chỉ đạo của Chính phủ", Bộ trưởng Công Thương khẳng định.
Trong tháng 9/2020, Bộ Công Thương đã chủ trì buổi làm việc giữa PVcombank và Vinapaco để thống nhất phương án xử lý đối với vụ kiện. Hai bên đang trong quá trình rà soát và tiến hành đàm phán xử lý.
Văn phòng Chính phủ đã có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp Thường trực Chính phủ với Ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương. Thủ tướng đã yêu cầu đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành xử lý trong năm 2020, nếu phải chậm hơn, không kéo dài quá nửa đầu năm 2021.
12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương gồm:
1. Dự án Nhà máy Sản xuất đạm Ninh Bình, Dự án Cải tạo, mở rộng nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc;
2. Dự án Nhà máy Sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng;
3. Dự án Nhà máy Sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai;
4. Dự án Nhà máy Sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi;
5. Dự án Nhà máy Sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ;
6. Dự án Nhà máy Sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước;
7. Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên;
8. Dự án Khai thác và Tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa;
9. Dự án Nhà máy Gang thép Lào Cai (Dự án Nhà máy Thép Việt Trung);
10. Dự án Nhà máy Sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ;
11. Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam;
12. Công ty TNHH Một thành viên công nghiệp tàu thủy Dung Quất (Công ty DQS).