Nghe đến 2 chữ "cá heo", tôi biết các bạn sẽ tưởng tượng ra thứ gì. Nhưng thực sự, cá heo chỉ là một tên gọi chung cho rất nhiều loài.
Và bạn biết không, trong số các loài cá heo hiện nay có một loài cực hiếm, hiếm đến mức có thể chưa ai nghe tên hoặc nhìn thấy nó. Đó là "cá heo chuột" - vaquita porpoise.
Lý do loài cá này hiếm rất đơn giản: là vì số lượng của chúng quá ít. Loài cá heo này vốn chỉ tồn tại ở Vịnh California, nhưng số lượng loài đã giảm đến 90% trong vòng 6 năm qua.
Hiện nay theo các chuyên gia ước tính, trên toàn thế giới chỉ còn khoảng chưa đến 30 cá heo vaquita mà thôi. Và với số lượng này, nhiều khả năng loài cá heo chuột sẽ tuyệt chủng ngay trong năm 2018.
"Nếu chúng ta không hành động, cá heo chuột sẽ tuyệt chủng vào năm 2018" - trích lời Maria Jose Villanueva, giám đốc Quỹ bảo tồn thiên nhiên quốc tế (WWF) tại Mexico. "Mất đi vaquita, cũng là mất đi một phần của Mexico".
Cá heo vaquita (Phocoena sinus) được xếp vào danh sách nguy cấp nhất trong bộ cá voi. Trước đó, danh hiệu này thuộc về baiji - cá heo sông Trung Quốc (Lipotes vexillifer), nhưng loài vật này đã chính thức biến mất vào năm 2007.
Người ta tìm thấy cá heo vaquita từ năm 1958, và cảm thấy ấn tượng vì vẻ ngoài nhỏ bé của chúng: con cái chỉ dài khoảng 1,4m, trong khi con đực là 1,34m.
Loài cá này còn một số đặc điểm rất khó lẫn: vòng đen "bầm mắt", môi cong, đen nhánh... và nhờ vậy còn được gọi là "gấu trúc" của biển xanh.
Sự sụt giảm của loài cá này bắt nguồn từ năm 1993, khi con người đẩy mạnh hoạt động và số lượng của các tàu đánh cá. Trong đó, việc sử dụng lưới dài càn quét đáy biển là nguyên nhân chính khiến cho loài cá này không còn đất sống. Ước tính, những tấm lưới sát thủ đó đã vô tình giết chết 700.000 động vật biển.
Với cá heo vaquita, trong năm 1997, 567 cá thể còn sót lại. Đến năm 2007, con số chỉ là 150, và nay còn chưa đầy 30.
Ý thức được tầm nghiêm trọng, chính phủ Mexico đã cấm ngư dân sử dụng lưới đánh cá trong vòng 2 năm kể từ 2015. Tuy nhiên, lệnh cấm này sắp mất hiệu lực.
Các nhà bảo tồn cho biết, cần khẩn trương triển khai một kế hoạch khẩn cấp, đưa cá heo vaquita đến một khu bảo tồn tạm thời trước khi tính đến chuyện xa hơn.
"Chúng ta phải tính toán thật cẩn thận, vì đây là mức độ nghiêm trọng chưa từng thấy" - Jorge Rickards, giám đốc lâm thời của WWF Mexico cho biết.
Chỉ có thời gian mới có thể trả lời kế hoạch của họ có thành công hay không. Nhưng chắc chắn một điều: nếu như chính phủ không nhanh chóng hạn chế hoặc ngăn cản việc đánh bắt cá bừa bãi, tương lai đen tối của cá heo vaquita là điều rõ ràng sẽ đến.
Nguồn: Science Alert, Green Peace