Cá mù hay còn được gọi là "lươn nhớt" (hagfish) là một sinh vật kỳ lạ, thường sinh sống ở dưới đáy biển sâu. Chúng có thị lực rất kém, không nhìn rõ được mọi vật. Tuy nhiên, loài vật này có một cơ thể đặc biệt tới mức chúng không hề hấn gì khi bị cá mập tấn công.
Hagfish có nhiều đặc điểm lạ, khiến các nhà khoa học gặp rất nhiều khó khăn trong việc phân loại chúng, chẳng hạn như xác định xem có thuộc động vật có xương sống hay không.
Chúng còn được biết đến là sinh vật giống lươn, thuộc lớp cá không hàm và có cách tự vệ dị thường là phun ra một lượng lớn chất nhờn khi bị tấn công bất ngờ.
Cá mù được coi là "bậc thầy" tiết chất nhờn. Trên thực tế, cho dù là "kẻ săn mồi" lão luyện dưới đại dương cũng rất hiếm khi bắt được loài cá này.
Lớp da không có vảy, mềm mại, lỏng lẻo lại chính là cơ chế phòng thủ có 1-0-2 của loài cá mù. Ảnh: Science
Vũ khí bí mật của cá mù
Mới đây, các nhà khoa học còn phát hiện ra một kiểu cơ chế phòng thủ nữa của những con cá mù này. Đó chính là lớp da mềm dẻo và vô cùng linh hoạt của chúng.
Cụ thể, các nhà khoa học nhận thấy rằng da của hagfish có thể chịu được những vết thương hở và vẫn tránh được tổn thương nội tạng nghiêm trọng cho dù có bị "kẻ săn mồi" cắn xuyên qua da.
Hơn nữa, da của cá hagfish có độ chùng nhất định, đủ để khiến cho hàm răng của những loài săn mồi chỉ sượt qua cơ thể của nó. Do đó, kẻ thù sẽ gặp rất nhiều khó khăn và chán nản nếu muốn gây ra thương tích nghiêm trọng cho loài cá này.
Da của hagfish gồm có 3 lớp và không có vảy. Nếu so sánh với 21 loài khác như cá hồi vân, cá bống biển thì da của loài cá này không bền chắc hơn nhiều. Bí mật về vũ khí phòng vệ của loài "lươn nhớt" thực chất nằm ở sự chùng nhão.
Douglas Fudge, phó giáo sư sinh vật học tại Đại học Chapman (Mỹ), đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Độ chùng lớn kết hợp khoảng tiếp xúc tối thiểu giữa da và các cơ thịt cho phép cơ thể của cá hagfish không bị thương tổn ngay cả khi da bị rách".
Cá mù có khả năng phòng vệ rất tốt. Ảnh minh họa
Theo một báo cáo được công bố trên tạp chí khoa học Journal of Royal Society Interface, lớp da lỏng lẻo của hagfish cho phép chúng vẫn có thể vẫn có thể sống sót cho dù dính cú đớp trực tiếp từ cá mập Mako (một trong số ít loài vật săn cá hagfish).
Sau khi xem một video quay cảnh cá hagfish tự vệ bằng chất nhờn trong tự nhiên vào năm 2011, các nhà khoa học đã nảy ra ý tưởng thực hiện thử nghiệm.
Xem video cá mù (hagfish) tự vệ bằng chất nhờn (năm 2011):
Cá mù (Hagfish) không hề hấn gì dù bị cá mập cắn. Nguồn: NatGeo
Theo đó, họ tạo ra mô phỏng vết cắn bằng cách lắp đặt răng của cá mập Mako và đặt xác cá hagfish vào bên trong mô hình và tiến hành thử nghiệm cắn rách da.
Kết quả cho thấy dù lớp da cá bị răng cá mập Mako cắn rách, nhưng phân cơ bắp dưới da lại không hề bị tổn thương. Loài cá kỳ lạ này vẫn sống sót sau cú đớp hiểm hóc của cá mập.
Sở hữu lớp da vô cùng đặc biệt cùng chất nhờn có thể làm tắc đường hô hấp của động vật săn mồi, có lẽ đây chính là biện pháp tự vệ giúp cá mù (hagfish) tồn tại suốt hơn 300 triệu năm trên Trái Đất, dù chúng rất ít tiến hóa trong thời gian này.
Loài cá có những đặc điểm phi thường
Ngoài khả năng phòng vệ, chất nhờn của cá mù còn có thể trở thành sợi của tương lai. Bởi vì, chất nhờn của chúng có chứa hàng chục ngàn sợi protein vô cùng mảnh mai (nhỏ hơn tóc người khoảng 100 lần).
Tuy nhiên, những sợi này lại cực kỳ khỏe và có thể đan với nhau tạo thành loại vải siêu bền.
Chất nhờn vô cùng chắc khỏe của cá mù. Ảnh: Pinterest
Bên cạnh đó, cá mù hay hagfish có khả năng sống trong nhiều tháng mà không cần đến thức ăn do quá trình trao đổi chất chậm và hấp thụ chất dinh dưỡng qua da.
Hơn nữa, cá mù còn có lượng máu khổng lồ so với kích thước của cơ thể. Cụ thể, máu của chúng được bao quanh cơ thể ở áp suất gần như không cao hơn so với vùng nước xung quanh. Điều này giúp loài vật này giảm tối đa tình trạng mất máu khi bị kẻ thù tấn công.
Sự cố xe tải bị lật, khiến 3.5 tấn "lươn nhớt" tràn ra đường cao tốc ở Mỹ. Ảnh: NYpost
Đây không phải là lần đầu tiên nhiều người bất ngờ về hagfish.
Trước đó, vào tháng 7/2017, sự cố nổi tiếng về một chiếc xe tải chở khoảng 3.5 tấn "lươn nhớt" vô tình bị lật, khiến một lượng lớn chất nhờn bất ngờ bắn lên các ô tô, tràn ra xung quanh và gây ách tắc trên một con đường cao tốc ở bang Oregon, Mỹ.
Bài viết tham khảo các nguồn: NationalGeographic, Phys.org, Iflscience