Chẳng ai nghĩ một nhà kho âm u ở Newark, New Jersey lại là một nông trại rau củ xanh tươi. Từng ngăn xếp cấu thành từ những chiếc hộp đèn được kết nối với các cảm biến điện tử. Không có đất, không chú ong mật nào, và cũng không "thoang thoảng" mùi phân bón.
Đó là khung cảnh bình thường bên trong cơ sở AeroFarms tại Newark, được gọi là nông trại đứng trong nhà lớn nhất thế giới – ít nhất là cho đến khi nông trại trị giá 42 triệu USD của công ty tại Virginia được hoàn thành.
Startup công nghệ nông nghiệp 16 năm tuổi này đã nâng tầm kỹ thuật khí canh lên quy mô công nghiệp, với khoảng 800 loại cây lá xanh, cây thân củ, cây có củ, nho, và các loại quả mọng mà không cần đất, ánh sáng mặt trời, hay thuốc trừ sâu.
Thứ duy nhất họ không thể sản xuất là các loại quả mọc trên cây – theo lời đồng sáng lập AeroFarms, Marc Oshima.
Bạn có lẽ đã từng nghe về kỹ thuật khí canh từng được NASA sử dụng để trồng rau ngoài không gian này. Thay vì chôn xuống đất, rễ cây được để lộ ra và hướng lên trời. Các loại thực vật được nuôi trồng bằng sương và một lượng ánh sáng và không khí được kiểm soát chặt chẽ.
Một nông trại khí canh sẽ hiệu quả hơn 300% so với một nông trại truyền thống xét về mặt sản lượng, dù rằng mô hình này bị chỉ trích khá nhiều vì tiêu thụ một lượng điện năng đáng kể nhằm duy trì hệ thống máy tính, đèn, van áp suất cao, và vòi phun nước.
Các chủ nhà hàng như David Chang (Momofuku), Marcus Samuelsson (Red Rooster), và CEO Facebook Anthony Moraes "phát cuồng" về "mật độ hương vị" của các sản phẩm do AeroFarms sản xuất được. Bởi các yếu tố môi trường có thể được điều chỉnh trong quá trình trồng, các đầu bếp có thể yêu cầu những loại cải xoăn ngọt hơn, hoặc rau rocket cao sản (rau Arugula) cay hơn thông thường để phù hợp với một công thức nhất định.
Rau Arugula cực khó để trồng – theo lời Oshima; và điều kiện thời tiết lạnh và ẩm ướt bất thường ở Arizona năm nay đã gây ra tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng rau Arugula trong năm 2020.
Oshima giải thích rằng họ đã và đang chạy đua để đáp ứng nhu cầu thị trường, bởi quy trình trồng trọt của AeroFarms không lệ thuộc vào các điều kiện thời tiết tự nhiên và có thể sản xuất các loại rau củ lá xanh chỉ trong thời gian bằng một nửa so với trồng trọt truyền thống. "Số đơn hàng của chúng tôi đang chất đống rồi" – ông nói.
Antony McNeail, Giám đốc thực phẩm và thức uống toàn cầu của Singapore Airlines, gần đây đã bị thuyết phục bởi mô hình này. "Khi bạn lần đầu nghe về nó, bạn thấy thật lạ - rau diếp trồng trên giá, đèn LED… Tôi không chắc có làm được vậy thật không" – ông nói. Một đầu bếp kỳ cựu người Úc, trước đây từng quản lý các nhà bếp tại khách sạn Ritz Carlton, Hilton, và hãng hàng không Emirates, McNeil nói rằng việc có thể phục vụ cho hành khách những sản phẩm ngon miệng nhất và tươi mới nhất đã thuyết phục ông chấp nhận AeroFarms.
Yếu tố tươi mới là thứ lôi cuốn nhất. Hầu hết các hãng hàng không thương mại đều sử dụng các loại rau xanh trồng theo cách truyền thống, được thu hoạch từ 3-5 tuần trước khi được đưa vào các bữa ăn trên máy bay.
Singapore Airlines là hãng hàng không lớn đầu tiên phục vụ các sản phẩm được thu hoạch chỉ vài tiếng trước một chuyến bay. JetBlue cũng có một chương trình đưa thực phẩm từ nông trại đến máy bay tương tự, nhưng lại sử dụng phương thức nông nghiệp truyền thống trên các khu vườn trên mái nhà ở sân bay John F. Kennedy (New York).
"Chúng tôi hiện nắm trong tay cơ hội tốt nhất để phục vụ những sản phẩm tươi mới nhất, và không phải vận chuyển chúng suốt 2.000 dặm" – McNeil nói.
Nhưng liệu các đầu bếp được đào tạo theo phương pháp cổ điển có lo ngại về các loại rau trồng trong phòng thí nghiệm, như nhiều người hiện đang quan ngại về các sản phẩm thịt biến đổi gene hay không? Xét cho cùng, việc tinh chỉnh màu sắc, hương vị, và họa tiết của sản phẩm tùy theo ý muốn của một đầu bếp quả là một năng lực kỳ lạ.
Tuy nhiên, McNeil dường như không để ý lắm. "Tôi chẳng phàn nàn gì bởi nó không phải sản phẩm hòa trộn. Nó tươi mới, và được sản xuất theo cách sạch sẽ, gọn gàng" – ông giải thích.
AeroFarms tùy chỉnh các đơn hàng bằng cách thay đổi điều kiện phát triển của môi trường; ví dụ, tăng tốc độ gió trong nông trại sẽ cho ra một loại cải xoăn chắc hơn. "Quả là vượt ngoài sức tưởng tượng" – McNeil nói.
Ngoài yếu tố chất lượng, McNeail nói rằng nắm được dữ liệu cho biết nơi trồng và phương thức trồng rau là một giải pháp tiết kiệm thời gian – đặc biệt đối với các hãng hàng không, nơi an toàn thực phẩm là tối quan trọng. Thực phẩm được phục vụ trên máy bay phải trải qua từ 10-12 điểm kiểm soát chính trong quá trình vận chuyển từ khi thu hoạch đến khi được phục vụ.
Singapore Airlines hiện đang phục vụ các sản phẩm do AeroFarms sản xuất được trên các chuyến bay khởi hành từ sân bay Newark và JFK. McNeail nói rằng kế hoạch của Singapore Airlines là mở rộng thêm mạng lưới người trồng bền vững của công ty để phục vụ nhiều tuyến đường hơn nữa trên toàn thế giới.
Tham khảo: Quartz