Trong bài viết trên tạp chí National Interest, nhà phân tích David Axe cho biết, quân đội Nga đang nâng cao khả năng bắn hạ máy bay không người lái (UAV) của đối thủ. Điều đó có thể sẽ gây ra những tác động nghiêm trọng đối với Mỹ, do nước này đang phụ thuộc nhiều hơn vào máy bay không người lái.
Hôm 2/11, Điện Kremlin thông báo, kíp điều khiển của hệ thống tác chiến điện tử Silok "đã buộc các máy bay không người lái phải hạ cánh" trong cuộc tập trận gần Leningrad với sự tham gia của 500 binh sĩ.
Silok là mẫu mới nhất trong danh sách dài các hệ thống gây nhiễu tần số-sóng vô tuyến mà quân đội Nga đã triển khai kể từ thời Chiến tranh Lạnh nhằm vô hiệu hóa các hệ thống liên lạc của đối phương, trong đó có các liên kết sóng vô tuyến cho phép kíp vận hành điều khiển UAV, và để các máy bay này gửi lại dữ liệu hình ảnh, hoặc thông tin tình báo khác.
Hệ thống tác chiến điện tử mới của Nga buộc các UAV đối phương phải hạ cánh. Ảnh: Bộ QP Nga.
Trong cuộc tập trận, "các UAV không xác định, với nhiều cấu hình khác nhau, đã tìm cách xâm nhập vào không phận đang đóng cửa của Nga", Điện Kremlin thông báo, "Kíp chiến đấu đã sử dụng hệ thống Silok để định vị các thiết bị xâm nhập và buộc chúng hạ cánh.
Sau đó, các đơn vị kỹ thuật và công binh đã tháo ngòi các thiết bị nổ tự chế trên UAV, và đội phản ứng nhanh của cảnh sát vũ trang tiến hành bắt giữ những kẻ đã điều khiển các UAV này".
Trong một thời gian dài, quân đội Nga, cũng như quân đội Liên Xô trước đây, chủ yếu sử dụng các thiết bị gây nhiễu R.F. Tới tháng 10/2017, Kremlin mới thành lập đơn vị trên bộ đầu tiên chuyên trách xử lý các máy bay không người lái của đối thủ.
Nga đã triển khai thiết bị gây nhiễu R.F tới Syria để bảo vệ các cơ sở của Moscow tại đây. Hệ thống gây nhiễu Silok mới được đưa vào trang bị của lực lượng Nga tại Syria từ tháng 8/2018.
Máy bay không người lái là mối đe dọa khá lớn tại Syria. Đêm 5/1/2018, một đàn UAV cỡ nhỏ, chất đầy thuốc nổ (có vẻ do phiến quân Syria điều khiển) đã tấn công 2 căn cứ của Nga tại tây Syria.
10 chiếc trong số này đã tấn công căn cứ không quân Khmeimim, nơi Nga tập trung phần lớn hở lực phòng không tại Syria. 3 chiếc UAV khác đã tấn công vào các cơ sở của Nga tại cảng Tartus gần đó. Điện Kremlin cho biết, mỗi UAV mang theo 10 quả bom cỡ 0,5kg dưới cánh.
Hệ thống phòng không Pantsir-S đã bắn hạ 7 chiếc UAV, trong khi các chuyên gia tác chiến điện tử của Nga đã buộc 6 UAV phải hạ cánh bằng cách gây nhiễu các liên kết kiểm soát sóng vô tuyến của chúng.
Một máy bay không người lái của Mỹ được phóng lên không trung. Ảnh: Vệ binh Quốc gia Mỹ
Theo chuyên gia David Axe, sự phổ biến của các hệ thống gây nhiễu và kỹ năng ngày càng gia tăng của quân đội Nga trong việc vận hành chúng có thể đe dọa không đoàn UAV đang được mở rộng quy mô của quân đội Mỹ.
Năm 2011, dường như Iran đã sử dụng thiết bị gây nhiễu Avtobaza của Nga để buộc một chiếc máy bay do thám thàng hình RQ-170 của Không quân Mỹ, khi ấy đang hoạt động dọc biên giới Afghanistan-Iran, phải hạ cánh.
Ngoài ra, Nga được cho là đã gây nhiễu các UAV của Mỹ trên bầu trời Ukraine vào năm 2014.
Lầu Năm Góc đã nhận được thức được rõ mối nguy hiểm hiện nay. Cơ quan các dự án nghiên cứu quốc phòng tiên tiến (DARPA) đang có kế hoạch phát triển "công nghệ suy luận và phát hiện tín hiệu, cho phép sóng vô tuyến có thể nhận diện các tín hiệu can thiệp và gây nhiễu, từ đó điều chỉnh để duy trì hệ thống thông tin liên lạc, ngay cả khi có thiết bị gây nhiễu rất mạnh".
DARPA đang tập trung đầu tư vào các hệ thống sóng vô tuyến có khả năng phát hiện tín hiệu gây nhiễu tốt hơn, sau đó thay đổi tần số và xử lý các dữ liệu bị suy biến.
Song song với chương trình này, Không quân Mỹ đang nghiên cứu các thuật toán cho phép máy bay không người lái tự xử lý dữ liệu cảm biến, chẳng hạn như nhận dạng mục tiêu trước khi truyền dữ liệu cho kíp vận hành dưới mặt đất thông qua liên kết sóng vô tuyến. Điều này giúp chúng giảm nguy cơ bị gây nhiễu.
Tương tự như vậy, nếu khả năng tự triển khai, định hướng và hạ cánh của UAV tăng lên thì nó sẽ giảm sự phụ thuộc vào liên kết sóng vô tuyến. Tháng 9/2018, một chiếc máy bay không người lái Reaper của Không quân Mỹ đã thực hiện thành công màn hạ cánh tự động đầu tiên như mô tả ở trên.
Nhờ có phần mềm và cảm biến tốt hơn, các máy bay không người lái của Mỹ đã có mức độ tự động hóa cao hơn so với trước đây. Tuy nhiên, chúng vẫn luôn cần có liên kết sóng vô tuyến để truyền dữ liệu và các thông tin tình báo khác về trung tâm chỉ huy. Đây là một điểm yếu mà Nga sẽ tiếp tục khai thác.
Các hệ thống tác chiến điện tử tối tân của Quân đội Nga