Từ ngày 1-12, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM phối hợp Phòng CSGT Đường bộ - Đường sắt (PC08) Công an TP, triển khai đợt cao điểm kiểm tra ôtô hết niên hạn sử dụng, sắp hết niên hạn sử dụng và xe quá hạn đăng kiểm trên địa bàn.
Động thái trên được cho là quyết liệt trước lượng xe "hết đát", quá hạn kiểm định trên địa bàn TP còn tồn đọng rất lớn.
Cả ngàn xe "hết đát", chỉ phát hiện… 1 trường hợp
Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, đến ngày 31-12, số lượng xe hết niên hạn sử dụng trong cả nước là 19.316, gồm 17.540 xe tải và 1.776 xe chở người.
Riêng TP HCM, dữ liệu cập nhật mới nhất của Cục Đăng kiểm đến hết năm 2017 có 5.794 xe tải và 541 xe khách hết niên hạn. Tại thời điểm ngày 29-11, trên địa bàn TP có 3.821 xe quá hạn kiểm định trên 30 ngày, gồm 520 xe khách, 2.869 xe tải và 432 xe đầu kéo sơ-mi rơ-moóc.
Qua ghi nhận thực tế trên nhiều tuyến đường vùng ven TP HCM, khu vực tập trung cơ sở sản xuất, chợ đầu mối và những đoạn giáp ranh với các tỉnh Bình Dương, Tây Ninh, không khó bắt gặp những chiếc ôtô cũ nát chạy bạt mạng trên đường.
Nhiều xe không còn rõ biển số, thùng hàng gỉ sét, chắp vá nhưng vẫn chở người hoặc các loại vật liệu xây dựng. Thậm chí, khu vực trung tâm TP còn có trường hợp hoán cải từ xe tải qua xe khách, cũ nát lưu thông trên đường.
Đơn cử như vào ngày 28-10, chúng tôi ghi nhận trên đường Lê Quang Định (quận Bình Thạnh), một xe khách 16 chỗ đã nham nhở các vết bong tróc, chắp vá nhưng vẫn chở đầy người. Tuy nhiên, khi trích xuất dữ liệu thì phương tiện này vốn đăng ký là xe tải chứ không phải xe khách.
Theo Thanh tra Sở GTVT TP, những năm qua, đơn vị này đã chủ động phối hợp với lực lượng CSGT cùng các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới liên tục thống kê, kiểm soát các loại ôtô hết niên hạn sử dụng.
Việc xử lý thông qua hình thức đối chiếu thông tin đăng kiểm và danh sách các xe hết niên hạn do Cục Đăng kiểm Việt Nam công bố.
Trong đó, khu vực được đặc biệt tập trung kiểm tra là những công trình, dự án thuộc ngoại thành. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay, Thanh tra Sở GTVT cho biết chỉ phát hiện… 1 trường hợp xe "hết đát".
Chiếc xe khách cũ nát chở đầy người lưu thông trên đường Lê Quang Định (quận Bình Thạnh) nhưng qua kiểm tra, phương tiện này đăng ký là xe tải
Cần nhiều giải pháp
Đánh giá việc kiểm tra, xử lý các trường hợp xe hết niên hạn sử dụng tại TP HCM, ông Trần Quốc Khánh, Chánh Thanh tra Sở GTVT, cho rằng đang rất khó khăn bởi loại xe này thường tập trung ở các tuyến đường nhỏ, khu vực vùng ven và mang tính chất hoạt động nội bộ.
Trong khi đó, thẩm quyền dừng xe của Thanh tra Sở GTVT lại hạn chế nên chỉ trong các đợt phối hợp kiểm tra liên ngành hoặc thông qua xử lý những vi phạm khác như chở quá tải, đi vào giờ cấm, đường cấm, dừng đỗ sai quy định…, mới phát hiện phương tiện "hết đát".
Còn theo ông Trần Quang Lâm, Phó Giám đốc Sở GTVT TP, hiện các phương tiện hết niên hạn sử dụng đều được Cục Đăng kiểm Việt Nam công khai trên website của cơ quan này nhưng hầu như không có trường hợp nào tự giác đưa xe hết niên hạn đi thu hồi.
Mặt khác, việc thu hồi các loại xe hết niên hạn sử dụng hiện chưa có văn bản pháp lý hướng dẫn cũng như các chương trình cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ về mặt kinh tế đối với chủ phương tiện trong việc thu hồi, chuyển giao cho các đơn vị vận chuyển, xử lý chất thải có chức năng phù hợp.
Trước tình hình nêu trên, theo Sở GTVT, đợt kiểm tra sắp tới đối tượng sẽ là xe khách, xe tải, xe đầu kéo sơ-mi, rơ-moóc hết niên hạn sử dụng và quá hạn kiểm định, thời gian cao điểm kiểm tra bắt đầu từ tháng 12-2018 đến tháng 1-2019.
Việc kiểm tra tập trung vào các vi phạm, như: tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường không do cơ quan có thẩm quyền cấp; xe quá hạn kiểm định (kể cả xe mang biển số nước ngoài); điều khiển xe quá niên hạn (đối với loại xe có quy định về niên hạn sử dụng).
Ông Trần Quang Lâm cho biết Sở GTVT cũng sẽ giao Trung tâm Quản lý đường hầm sông Sài Gòn xây dựng phần mềm quản lý, giám sát để tích hợp với hệ thống camera giám sát giao thông tại TP HCM nhằm hỗ trợ việc theo dõi, kiểm soát các loại xe "hết đát", quá hạn kiểm định lưu thông trên đường.
Đồng thời, Sở GTVT sẽ kết nối với website của Cục Đăng kiểm Việt Nam, đăng thông tin những xe hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định có biển số đăng ký tại TP HCM trên trang web của Sở GTVT để người dân và các cơ quan, đơn vị truy xuất dữ liệu.
"Về lâu dài, Sở GTVT sẽ kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, tham mưu Chính phủ có chính sách hỗ trợ về kinh tế hợp lý để khuyến khích việc thu hồi, loại bỏ xe hết niên hạn sử dụng" - ông Lâm nói.
Xe máy "hết đát" cũng bị "xử"
Theo quy định hiện nay đối với hành vi điều khiển xe quá niên hạn sử dụng sẽ bị xử phạt hành chính từ 4-6 triệu đồng, đồng thời áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu phương tiện, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng với tài xế.
Trong đợt cao điểm kiểm tra sắp tới, ngoài việc xử lý vi phạm về ôtô hết niên hạn sử dụng, quá thời gian kiểm định thì trong quá trình tuần tra, kiểm soát, các vi phạm khác thì cũng sẽ bị xử lý, kể cả xe máy "hết đát".