Cấp cứu sau nhậu
Bệnh nhân nam, 46 tuổi, nhập viện tại khoa cấp cứu Bệnh viện Nhân dân 115 với bệnh sử là sau khi nhậu vào buổi trưa thì bệnh nhân nôn rất nhiều lần, sau đó bệnh nhân đau bụng trên rốn, lan ra khắp bụng, đau nhiều khiến bệnh nhân khó thở.
Bệnh nhân không sốt, vẫn đi tiêu và đi tiểu được. Buổi chiều bệnh nhân nhập viện với tình trạng đau khắp bụng, đau nhiều vùng thượng vị lan ra sau lưng. Chẩn đoán ban đầu được đặt ra là theo dõi viêm tụy cấp, chưa loại trừ trường hợp thủng dạ dày tá tràng.
Bệnh nhân được đặt thông dạ dày và đề nghị chụp CT-Scan bụng có cản quang. Kết quả CT-Scan có thâm nhiễm mỡ ¼ bụng dưới phải, nghi ngờ chưa rõ là khí trung thất hay thoát vị dạ dày. Bệnh nhân được các bác sĩ tại chuyên khoa Ngoại lồng ngực mạch máu thăm khám, bệnh nhân tỉnh, âm phế bào rõ 2 bên, không khó thở nên chưa xử trí thêm.
Các bác sĩ đã phẫu thuật mở ngực trái, ghi nhận góc tâm hoành trái nhiều giả mạc trắng, tụ dịch đục, khối viêm dạng đám quánh ở trung thất sau bọc thực quản kéo dài một đoạn 20cm từ cơ hoành đến ngang rốn phổi trái, tụ mủ đóng kén.
Ảnh BVCC.
Bác sĩ Ngoại lồng ngực mạch máu đã bóc tách, mở rộng, rửa ổ áp xe và đặt vào khoang lồng ngực hệ thống tưới rửa cùng với ống dẫn lưu màng phổi trái. Ekip Khoa Ngoại tổng quát thám sát vùng bụng thấy bụng sạch nhưng quanh thực quản bụng và tâm vị bị bầm. Di động kéo thực quản bụng và đáy vị xuống, bơm chất chỉ thị màu ghi nhận thấy có đường rách thực quản dài 3cm ở cạnh trái thực quản, cách tâm vị 2 cm.
Vì sao vỡ thực quản?
ThS.BS.CKII Bùi Minh Thanh - Khoa Ngoại tổng quát – Bệnh viện Nhân dân 115 cho biết vỡ thực quản tự phát có tên là hội chứng Boerhaave, được đặt tên theo bác sĩ người Hà Lan Hermann Boerhaave. Vỡ thực quản tự phát là một bệnh lý hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 10% tổng số ca tổn thương thực quản nhưng lại có tỷ lệ tử vong rất cao, có thể lên đến 40% hoặc hơn.
Nôn ói là nguyên nhân thường gặp nhất của vỡ thực quản tự phát, ngoài ra còn có thể có một số nguyên nhân ít phổ biến hơn như cử tạ, táo bón, động kinh hoặc mang thai … thường là các nguyên nhân gây gia tăng áp lực đột ngột trong lòng thực quản.
Vị trí vỡ thực quản thường gặp nhất là ở thành sau bên trái vùng 1/3 dưới thực quản do thành thực quản nơi đây bẩm sinh yếu hơn các vùng khác.
Diễn tiến bình thường của một bệnh nhân vỡ thực quản tự phát là sau một cơn nôn ói mạnh, bệnh nhân đột ngột đau nhiều vùng ngực sau xương ức và có tình trạng tràn khí dưới da.
Với trường hợp của bệnh nhân trên, tuy có đau sau nôn ói nhưng là đau nhiều cả vùng bụng tầng trên và ngực, không có dấu hiệu tràn khí dưới da nên ban đầu bác sĩ điều trị mới nghi ngờ là viêm tụy cấp do rượu (có phân biệt với thủng tạng rỗng). Diễn tiến tiếp theo của bệnh nhân cũng không quá rầm rộ, bệnh nhân không xuất hiện sốc, không có tình trạng nhiễm trùng nặng mà chủ yếu chỉ là đau ngực sau xương ức.
Điều trị thủng thực quản có nhiều phương pháp, tùy thuộc vào diễn tiến lâm sàng của bệnh nhân, mức độ tổn thương trên thành thực quản, thời gian chẩn đoán thủng thực quản và khả năng sống còn của đoạn thực quản bị thủng. Việc chẩn đoán sớm trong vòng 12 - 24 giờ đầu sẽ cho kết quả điều trị khả quan nhất. Tùy thuộc vào những điều kiện nêu trên mà bác sĩ có thể điều trị bảo tồn, nội soi thực quản hoặc phẫu thuật.
Cũng theo bác sĩ Thanh, trên thực tế, chẩn đoán vỡ thực quản tự phát sau nôn ói thường không dễ dàng nếu triệu chứng không điển hình, thường dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý nội khoa khác như rối loạn tiêu hóa, trào ngược dạ dày thực quản hoặc viêm tụy cấp. Do đó, có thể dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị trễ, tiên lượng khá xấu cho bệnh nhân.