Hình ảnh 12P (khoanh tròn) được chụp vào ngày 24/7 vừa qua. (Ảnh: Thomas Wildoner/The Dark Side Observatory)
Một sao chổi núi lửa bất thường bay về phía Mặt trời dường như đã "mọc sừng" sau khi phát nổ, khiến nó tỏa sáng như một ngôi sao nhỏ và phun "magma" siêu lạnh vào không gian. Đây là lần đầu tiên sao chổi này phun trào trong gần 70 năm qua.
Sao chổi, được đặt tên là 12P/Pons-Brooks (12P), là một sao chổi núi lửa lạnh. Giống như tất cả các sao chổi khác, vật thể băng giá được tạo thành từ một hạt nhân rắn, chứa đầy hỗn hợp băng, bụi và khí, và được bao quanh bởi một đám mây khí mờ, thoát ra khỏi phần bên trong của sao chổi.
Tuy nhiên, không giống như hầu hết các sao chổi khác, khí và băng bên trong nhân của 12P tích tụ nhiều đến mức thiên thể có thể phát nổ dữ dội, bắn ra phần ruột lạnh giá của nó, được gọi là cryomagma, thông qua các vết nứt lớn trên vỏ nhân.
Vào ngày 20/7, nhiều nhà thiên văn học đã phát hiện ra một vụ nổ lớn từ sao chổi. Nó đột nhiên trở nên sáng hơn khoảng 100 lần so với mức thường xuất hiện, Spaceweather.com đưa tin.
Sao chổi phồng lên bất thường
Sự gia tăng độ sáng này xảy ra khi sao chổi đột nhiên phồng lên với các tinh thể khí và băng thoát ra từ bên trong sao chổi, cho phép nó phản chiếu nhiều ánh sáng Mặt trời hơn trở lại Trái đất.
Tính đến ngày 26/7, vệt của sao chổi đã tăng lên 230.000 km (rộng hơn 7.000 lần so với hạt nhân của nó) và có đường kính ước tính khoảng 30 km, Richard Miles, một nhà thiên văn học thuộc Hiệp hội Thiên văn học Anh nghiên cứu về sao chổi cryovolcanic, cho biết.
Nhưng thật thú vị, một sự bất thường trong hình dạng của vệt mở rộng khiến sao chổi trông như thể nó đã mọc sừng. Các chuyên gia khác cũng đã ví sao chổi bị biến dạng.
Miles cho biết hình dạng bất thường của vệt sao chổi có thể là do sự bất thường về hình dạng của hạt nhân 12P. Khí thoát ra ngoài có khả năng bị cản trở một phần bởi một thùy nhô ra trên nhân.
Miles cho biết, đây là vụ phun trào lớn đầu tiên được phát hiện từ 12P trong 69 năm, chủ yếu là do quỹ đạo của nó đưa nó ra quá xa Trái đất để có thể nhận thấy các vụ phun trào của nó.
12P có một trong những chu kỳ quỹ đạo dài nhất được biết đến của bất kỳ sao chổi nào. Phải mất khoảng 71 năm để ngọn núi lửa nổi hoàn toàn quay quanh mặt trời, trong thời gian đó, nó được phóng ra xa nhất trong hệ Mặt trời.
Sao chổi núi lửa
Sao chổi sẽ đến điểm gần Mặt trời nhất vào ngày 21/4 năm 2024 và tiếp cận Trái đất gần nhất vào ngày 2/6 năm 2024, tại thời điểm đó nó sẽ được nhìn thấy trên bầu trời đêm, Spaceweather.com đưa tin. Do đó, người Trái đất có thể có được một vị trí để nhìn thấy nhiều vụ phun trào hơn trong vài năm tới.
Tuy nhiên, 12P không phải là sao chổi núi lửa duy nhất mà các nhà nghiên cứu đang để mắt đến hiện nay. Trong vài năm qua, đã có một số vụ phun trào đáng chú ý từ 29P/Schwassmann - Wachmann (29P) - sao chổi núi lửa dễ bay hơi nhất trong hệ Mặt trời.
Vào tháng 12 năm 2022, các nhà thiên văn học đã chứng kiến vụ phun trào lớn nhất từ 29P trong khoảng 12 năm, phun khoảng 1 triệu tấn cryomagma vào vũ trụ.
Và vào tháng 4 năm nay, lần đầu tiên các nhà khoa học có thể dự đoán chính xác một trong những vụ phun trào của 29P trước khi nó thực sự xảy ra, nhờ độ sáng tăng lên một chút. Điều này cho thấy nhiều khí hơn đã rò rỉ ra khỏi nhân của sao chổi khi nó chuẩn bị phun trào.
Theo Live Science
