Nhập ngũ tháng 3/1991, gần 30 năm gắn bó với Quân đoàn 1, Thượng tá Trần Quốc Toản đã trải qua nhiều cương vị công tác: Trung đội trưởng, Đại đội trưởng, Tiểu đoàn trưởng, Phó Tham mưu trưởng Lữ đoàn 241, Phó Lữ đoàn trưởng - Tham mưu trưởng Lữ đoàn 241.
Ở bất kỳ vị trí nào, đồng chí cũng luôn cùng với tập thể Đảng uỷ, Chỉ huy lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Đồng chí liên tục được bầu là Chiến sĩ thi đua cơ sở các năm 2012, 2013, 2015, 2016, 2017 và được đề nghị bầu Chiến sĩ thi đua cấp toàn quân năm 2017.
Là một người chỉ huy, đồng chí không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị đảm bảo an toàn tuyệt đối, ổn định về mọi mặt, tổ chức Đảng Trong sạch vững mạnh, đơn vị đạt Vững mạnh toàn diện mà đồng chí Trần Quốc Toản vẫn thường xuyên tham gia nghiên cứu khoa học, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật phục vụ công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.
Năm 2002, đồng chí có sáng kiến "Hệ thống chỉ huy bắn cản" đạt giải A cấp Quân đoàn. Năm 2016, đồng chí có sáng kiến "Hệ thống làm mát kho đạn", đạt giải A cấp Quân đoàn.
"Hệ thống thông báo, báo động, theo dõi mục tiêu, tính toán thời gian đánh địch tiến công hỏa lực đường không ban ngày, ban đêm, thời tiết xấu" trưng bày tại triển lãm "Sáng mãi phẩm chất bộ đội Cụ Hồ" - Ảnh BTLSQSVN
Xuất phát từ thực tiễn công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đặc biệt là công tác chỉ huy hỏa lực bắn mục tiêu trong điều kiện ban đêm, thời tiết xấu của phân đội pháo phòng không gặp nhiều khó khăn, trên cơ sở sáng kiến "Hệ thống chỉ huy bắn cản", đồng chí Trần Quốc Toản đã tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, chỉnh sửa, hoàn thiện hệ thống hỏa lực đánh địch tiến công đường không ban ngày, ban đêm, điều kiện thời tiết xấu.
Quá trình hoàn thiện hệ thống gặp rất nhiều khó khăn, đăc biệt là hệ thống sơ đồ mạch hoàn toàn không có trên thị trường, đồng chí đã phải mày mò, nghiên cứu nhiều thời gian, nhiều phần mềm chưa tích hợp được phải cải tiến.
14 năm nghiên cứu, bổ sung, đến năm 2016, "Hệ thống thông báo, báo động, theo dõi mục tiêu, tính toán thời gian đánh địch tiến công hoả lực đường không ban ngày, ban đêm, thời tiết xấu" đã hoàn thiện.
Tại Hội thi sáng kiến cải tiến mô hình, trang thiết bị huấn luyện toàn quân năm 2016, tổ chức tại Trung tâm Huấn luyện Miếu Môn, sản phẩm của Thượng tá Trần Quốc Toản đã được đánh giá cao, đạt giải B cấp toàn quân và được chọn tham gia cuộc thi sáng kiến toàn quốc.
Đây là hệ thống có tác dụng rất thiết thực giúp người chỉ huy trong quá trình huấn luyện và thực hành chỉ huy chiến đấu; kịp thời phán đoán và dự kiến chính xác hoạt động bay của các phương tiện tiến công đường không, khi các loại ra-đa của ta không phát hiện được mục tiêu và tiêu đồ 9X9, 5X5 không so sánh được tín hiệu mục tiêu.
Thượng tá Trần Quốc Toản (thứ 3, từ trái qua) giới thiệu về sáng kiến của mình tại triển lãm "Sáng mãi phẩm chất bộ đội Cụ Hồ" - Ảnh BTLSQSVN.
Qua đó, giúp người chỉ huy nắm chắc thời cơ hạ lệnh cho các đơn vị tiêu diệt mục tiêu. Đặc biệt, khi có tình huống từ các đài quan sát xa báo về, hệ thống sẽ tự động phát tín hiệu báo động, đưa toàn đơn vị kịp thời vào vị trí chiến đấu trong thời gian ngắn nhất...
Với cấu tạo gọn nhẹ, hệ thống này có thể lắp đặt tại các sở chỉ huy và áp dụng trong quá trình luyện tập hoặc chỉ huy chiến đấu, trong mọi điều kiện địa hình, thời tiết, khí hậu khác nhau. Hệ thống dễ khai thác, thao tác sử dụng và thay thế linh kiện trong quá trình bảo trì, sửa chữa.
Thượng tá Trần Quốc Toản cho biết: "Quá trình huấn luyện chỉ huy hỏa lực đơn vị pháo phòng không phải trải qua rất nhiều giai đoạn khá khó khăn, phức tạp, khó diễn giải bằng lời. Để giúp bộ đội dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, tôi đã dành nhiều thời gian nghiên cứu sáng kiến, nhằm góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện và chỉ huy chiến đấu của đơn vị.
Điểm mới của sản phẩm là ở chỗ toàn bộ hệ thống được thiết kế, chế tạo từ các linh kiện, bảng mạch điện tử, kỹ thuật số hiện đại.
Các đường bay của máy bay địch được thiết kế tự động hóa, phù hợp với tình hình nhiệm vụ của đơn vị cả về hướng hoạt động và các phần tử bay khác.
Bên cạnh áp dụng vào huấn luyện, sáng kiến còn sử dụng hiệu quả trong chỉ huy chiến đấu tại sở chỉ huy các đơn vị phòng không".
Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thì đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất", đồng chí Thượng tá Trần Quốc Toản – tấm gương điển hình tiên tiến trong nghiên cứu khoa học luôn xứng danh là "Người lính Cụ Hồ".