Trong khi hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga, với hoạt động triển khai ở Bắc cực và thương vụ ồn ã với Thổ Nhĩ Kỳ, vẫn đang làm dậy sóng truyền thông thế giới thì ngành công nghiệp quốc phòng nước này đã âm thầm phát triển một phiên bản kế nhiệm.
Sau một thời gian dài gián đoạn, các nguồn tin quốc phòng Nga cho biết S-500 đang chuẩn bị được đưa vào sản xuất hàng loạt. Cuối tháng 4/2019, Bộ trưởng Công nghiệp và Thương mại Nga Denis Manturov tiết lộ, S-500 đang được phát triển "ở giai đoạn cuối cùng".
"Tôi đang nói về việc hoàn thiện công tác nghiên cứu và phát triển cũng như tiến trình sản xuất hàng loạt sắp tới. Sĩ quan đầu tiên sẽ được đào tạo vận hành S-500 trong năm nay".
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tuyên bố các lực lượng vũ trang Nga sẽ tiếp nhận tổ hợp S-500 đầu tiên vào năm 2020. Phó tư lệnh lực lượng Không quân - Vũ trụ Nga, trung tướng Yuri Grekhov cũng đã khẳng định thông tin này khi nói rằng "S-500 gần như đã sẵn sàng".
Giới bình luận quốc phòng Nga ca ngợi S-500 như là thế hệ tên lửa phòng không kế tiếp của Nga và nó không chỉ đánh bại các máy bay tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35 mà còn vượt trội hơn cả mọi hệ thống phòng thủ hiện nay của Mỹ.
Tiêm kích F-35 Không quân Mỹ. Ảnh: AP
"S-500 là một đòn giáng mạnh vào uy tín của Mỹ", Pavel Sozinov - kỹ sư trưởng của hãng thiết kế Almaz-Antey phát biểu trên truyền thông Nga. "Hệ thống của chúng tôi có khả năng vô hiệu hóa tất cả các vũ khí tấn công của Mỹ và vượt qua mọi hệ thống phòng không và phòng thủ mà Mỹ từng hết lời ca ngợi".
Mặc dù vậy, vẫn còn một số câu hỏi cân phải giải đáp liên quan tới các khả năng và vai trò của S-500. Từ những gì được biết tới hiện nay, giới quan sát cho rằng S-500 là một bước nhảy vọt mang tính thế hệ về các thông số kỹ chiến thuật.
Với tầm tấn công 600 km, S-500 vượt qua hệ thống tiền nhiệm S-400 tới 200 km. Chưa hết, tổ hợp này có khả năng bám bắt và tấn công không chỉ các mục tiêu siêu thanh ở vận tốc trên Mach 5 mà còn là có thể tiêu diệt cả những vệ tinh quỹ đạo thấp cũng như một số dạng tàu vũ trụ.
Trạm radar “Enisei” trang bị cho hệ thống phòng thủ S-500 xuất hiện trên kênh truyền hình Russia-1 TV. Ảnh: Russia-1 TV
Trong khi các kế hoạch cụ thể sử dụng S-500 vẫn chưa được rõ thì có một vài dấu hiệu ban đầu cho thấy xu hướng triển khai tới đây của hệ thống phòng thủ này.
S-400 rõ ràng là phiên bản kế nhiệm được phát triển để thay thế hoàn toàn cho S-300 nhưng S-500 thì rất có khả năng chỉ được Bộ Quốc phòng Nga đưa vào để bổ sung thêm sức mạnh cho S-400 chứ không có ý định thay thế nó.
Điều này đồng nghĩa với việc, thay vì loại biên hoàn toàn S-400, Quân đội Nga sẽ triển khai bổ sung S-500 tới những nơi có vị trí chiến lược đặc biệt. Việc bố trí các tổ hợp S-500 bên cạnh S-400 sẽ giúp mạng lưới phòng thủ của Nga trở nên vững chắc hơn và rất khó đánh bại.
Trên góc độ thương mại quốc tế, Tập đoàn xuất khẩu vũ khí Nhà nước Nga Rosoboronexport tỏ ra khá lạc quan. Rất có thể Thổ Nhĩ Kỹ sẽ trở thành quốc gia đầu tiên tiếp nhận S-500 sau khi đã ký hợp đồng mua S-400 của Nga.
Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan từng ca ngợi những tiến bộ vượt trội của Nga trong việc chế tạo các hệ thống phòng thủ: "Chúng tôi đã kết thúc vấn đề S-400. Hợp đồng đã được ký kết và sẽ sớm đi vào giai đoạn sản xuất. Sau đó, chúng tôi có thể xem xét tới S-500".
Video giới thiệu hệ thống phòng thủ tên lửa tầm xa S-500