Khi Nga tuyên bố đưa quân ra khỏi Kherson, thành phố phía Nam ở Ukraine vào tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo rằng các cuộc tấn công dữ dội có thể xảy ra ở khu vực phía Đông Donetsk.
"Bất kỳ tổn thất nào ở đó có nghĩa là sự tổn thất sâu rộng đối với đất nước. Đó là lý do tại sao chúng tôi đang cố gắng đứng vững", ông Zelensky nói trong bài phát biểu hằng đêm.
Binh sĩ Ukraine ngồi trên thiết giáp di chuyển gần thành phố Severodonetsk và Lysychansk. Ảnh: NY Times
Lời cảnh báo của ông Zelensky đề cập giai đoạn quyết định tiếp theo của cuộc xung đột, đó là trận chiến giữa Moscow và Kiev ở phía Đông Ukraine.
Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine là giải phóng Donbass, khu vực gồm hai tỉnh Lugansk và Donetsk ở miền Đông Ukraine, nơi phe ly khai thân Nga đã kiểm soát một phần kể từ năm 2014.
Khi Ukraine giành lại quyền kiểm soát lãnh thổ ở phía Đông Bắc và phía Nam trong những tháng gần đây, Nga đã tiếp tục tấn công vào các khu vực của Ukraine ở phía Đông và cố gắng củng cố lực lượng ở đây. Hiện tại, Nga có thể tái triển khai lại ở đó khoảng 20.000 quân mà họ đã rút khỏi Kherson, cũng như một phần trong số 30.000 quân Moscow điều động gần đây.
Theo các nhà phân tích, mục tiêu tối thiểu của Nga trong giai đoạn này là kiểm soát hoàn toàn khu vực Donbass. Chiếm được Donbass sẽ mang lại cho Nga không chỉ tài nguyên khoáng sản mà còn một hành lang trên bộ tới Crimea.
"Đối với họ, đó là một nhiệm vụ quan trọng. Tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ gặp một số khó khăn nghiêm trọng ở Donbass vì họ sẽ tập trung phần lớn lực lượng còn lại ở khu vực này", cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Andriy Zagorodnyuk, cho biết.
Ông Zagorodnyuk cho biết, Tư lệnh chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine, Tướng Sergei Surovikin, đang chịu áp lực phải đạt được kết quả nhất định ở Donbass sau khi Nga rút quân khỏi Kherson để thiết lập các vị trí phòng thủ mới ở bờ Đông sông Dnieper.
Tình hình cuộc xung đột hiện tại giống như hồi đầu mùa xuân, khi Nga rút quân khỏi các khu vực phía Bắc Ukraine và cho biết mục tiêu trọng tâm của họ sẽ chuyển sang vùng Donbass. Lực lượng Nga đã đạt được tiến bộ ở Donbass trong những tuần sau đó, với việc giành quyền kiểm soát các thành phố Severodonetsk và Lysychansk. Tới đầu tháng 7, Nga tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Lugansk, một trong hai tỉnh tạo nên khu vực Donbass.
Tuy nhiên, các cuộc tấn công của Nga ở phía Đông, phần lớn sử dụng pháo binh và sức mạnh của không quân nhằm vào các thành phố, đã suy giảm trước sự kháng cự quyết liệt của Ukraine. Kể từ đó, Ukraine đã đẩy lùi lực lượng Nga ở một số khu vực.
Ông Zahorodnyuk cho biết rất khó dự đoán các cuộc tấn công tiếp theo của Nga ở Donbass sẽ xảy ra ở đâu. Một trận chiến lớn hiện đang diễn ra xung quanh Bakhmut, phía Bắc Donetsk, gần biên giới với Lugansk. Nga đã tiến hành tấn công thành phố này trong nhiều tuần và đang sử dụng một lượng lớn nguồn lực ở đó để cố gắng giành quyền kiểm soát.
Cả hai thành phố Bakhmut và Avdiivka đều được coi là mục tiêu chính trong cuộc tấn công đang diễn ra của Nga trên khắp miền Đông Ukraine. Các nhà phân tích nhận định rằng Nga cần phải chiếm được Bakhmut nếu muốn tiến công đến các thành phố quan trọng khác như Sloviansk và Kramatorsk.
Trong khi cố gắng cầm chân Nga ở Bakhmut, Ukraine đang đẩy mạnh chiếm lại Svatove và Kreminna ở rìa phía Tây của khu vực Lugansk.
Ngày 14/11, quân đội Nga thông báo đã giành quyền kiểm soát ngôi làng Pavlovka, phía Tây Nam Donetsk, đẩy lùi quân đội Ukraine. Ngôi làng chiến lược Pavlovka nằm trên giao lộ quan trọng đã chứng kiến giao tranh dữ dội trong những tuần gần đây.
Trận chiến khốc liệt quay trở lại Donbass
Một yếu tố có thể ảnh hưởng đến tốc độ chiến đấu của Nga và Ukraine là mùa đông đang đến gần. Nhiệt độ giảm sâu dần, theo đó là các đợt mưa lạnh giá, tạo ra bùn lầy cản bước binh sĩ cũng như xe cộ. Cùng với đó là lạnh sâu và tuyết rơi, gây khó khăn cho hoạt động tác chiến.
Mỹ nhận định chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine sẽ giảm cường độ đáng kể trong mùa đông sắp tới. Theo New York Times, các quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Mỹ Biden đánh giá, "việc tạm dừng do thời tiết" trong cuộc xung đột có thể kéo dài tới 6 tháng.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng bất chấp những dự đoán về khả năng giao tranh của Nga và Ukraine sẽ chậm lại trong mùa đông, dường như không bên nào sẽ có ý định tạm dừng.
Ukraine đang tìm cách tận dụng động lực gần đây để giành quyền kiểm soát lại nhiều lãnh thổ hơn và đã nhận được nguồn cung cấp thiết bị mùa đông từ các đồng minh. Trong khi đó, Nga dường như đang chịu áp lực phải chứng minh chiến dịch quân sự của họ vẫn chưa dừng lại bất chấp việc rút quân khỏi Kherson.
"Thời tiết mùa đông có thể gây tổn hại cho các lực lượng Nga không được trang bị đầy đủ, nhưng các lực lượng Ukraine được cung cấp đầy đủ vũ khí cũng sẽ khó ngăn chặn các cuộc tấn công của Moscow", Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington cho biết.
Mykola Bielieskov, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia ở Ukraine, nói rằng do các tuyến đường vào Bakhmut từ phía Tây vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, Kiev có thể tiếp tục luân chuyển lực lượng chiến đấu ở đó, nhằm thay thế những binh sĩ đã kiệt sức.
Ông Bielieskov cho biết việc kiểm soát hoàn toàn khu vực Donetsk có thể là ưu tiên hàng đầu của Nga hiện nay sau khi Ukraine đã tiến vào thành phố Kherson và các lực lượng của Nga ở phía Nam đã bị giới hạn ở bờ phía Đông của sông Dnieper.
Tổng thống Zelensky nhận định, các cuộc giao tranh khốc liệt ở khu vực Donetsk thuộc phía Đông Ukraine đã biến nơi này thành "địa ngục".
"Các cuộc giao tranh vô cùng ác liệt diễn ra ở đây mỗi ngày. Nhưng các lực lượng của chúng tôi sẽ dũng cảm tự vệ, chống trả trước sức ép khủng khiếp của những lực lượng chiếm đóng và duy trì các tuyến phòng thủ", ông Zelensky cho hay.
Chuyên gia Bielieskov cảnh báo rằng tình hình này có thể sẽ diễn ra trong một khoảng thời gian dài. "Ở Donbass, sẽ xảy ra những trận chiến khốc liệt như trước đây", ông nói./.