Tượng hoàng đế Dom Pedro Đệ nhất (1798 – 1834) ở Quảng trường Liberdade, Porto, Bồ Đào Nha. Ảnh: Brotherhood, Atlasobscura.com
Tính đến nay, quả tim này đã được 224 tuổi và luôn được tôn kính, bảo vệ triệt để nhất.
Nhà vua do dân
Pedro là thứ nam của hoàng đế João Đệ lục (1767 - 1826), chào đời năm 1798 tại Cung điện hoàng gia Queluz, Lisboa, Bồ Đào Nha. Mới 9 tuổi, hoàng tử này đã phải cùng cả triều đình Bồ Đào Nha tháo chạy khỏi lục địa, vượt biển sang châu Mỹ lánh nạn vì bị Napoléon Đệ nhất của Pháp (1769 - 1821) chinh phạt.
Thế kỷ XVIII, Brazil đang là thuộc địa của Bồ Đào Nha. Theo tư liệu lịch sử, Brazil được nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha - Pedro Álvares Cabral (1468 - 1520) phát hiện vào năm 1500. Ban đầu, người Bồ Đào Nha không mấy mặn mà với việc khai thác Brazil. Mãi đến thế kỷ XVII, khi vùng đất này giàu lên nhờ sản xuất mía đường, họ mới ồ ạt đưa dân sang chiếm đất, mở đồn điền.
Ngay khi tới Brazil, hoàng đế João Đệ lục chuyển vào kinh đô Rio de Janeiro. Năm 1815, ông tuyên bố hợp nhất Brazil với Bồ Đào Nha. Năm 1820, quân sĩ Bồ Đào Nha thành lập chính phủ lâm thời, triệu tập quốc hội, tuyên bố đảo chính hoàng đế João Đệ lục, lật đổ chế độ quân chủ và xây dựng nhà nước dân chủ.
Năm 1821, nhà vua dẫn theo toàn bộ hoàng tộc trở về Bồ Đào Nha, trừ hoàng tử Pedro. Nguyên nhân vì Pedro mang tư tưởng tự do, ủng hộ nền quân chủ lập hiến. Nếu về châu Âu, chính đứa con này sẽ trở thành mối đe dọa cho ngai vàng của nhà vua.
Còn một mình ở lại Brazil, hoàng tử Pedro đứng lên nắm quyền lãnh đạo, ban bố các sắc lệnh mới có lợi cho dân chúng. Chỉ trong một thời gian ngắn, hoàng tử này đã được đông đảo người Brazil tín nhiệm, mong muốn đưa lên làm vua. Năm 1822, khi hoàng gia Bồ Đào Nha thúc giục hoàng tử Pedro trở về, hơn 8 nghìn người đã ký đơn thỉnh nguyện Pedro ở lại.
“Vì lợi ích và hạnh phúc lớn lao của quốc gia, ta sẵn lòng”, hoàng tử Pedro đáp lời. Quyết định này khiến tổng tư lệnh quân đội Bồ Đào Nha ở Brazil - Jorge Avilez bất mãn, nổi loạn.
Ngày 7/9 cùng năm, trên bờ biển Ipiranga Brook, hoàng tử Pedro đứng trước toàn quân Brazil mới quy tập, rút kiếm hét vang “Độc lập hay là chết”. Dưới sự chỉ huy của hoàng tử Pedro, quân sĩ Brazil vốn chỉ toàn dân thường cầm vũ trang đứng lên đánh bại Avilez. Ngày 12/10, đúng sinh nhật tuổi 24, hoàng tử Pedro được tôn làm vua.
Di chiếu đẫm lệ
Quan tài gỗ gụ và bình vàng, bạc bảo vệ lọ thủy tinh đựng trái tim hoàng đế Pedro. Ảnh: Brotherhood, Atlasobscura.com
Đối với quốc mẫu Bồ Đào Nha, hành động của hoàng tử Pedro là sự phản bội. Bất chấp bị ghét bỏ, ông vẫn nỗ lực giành quyền độc lập hoàn toàn cho Brazil. Năm 1825, ông ép được triều đình Bồ Đào Nha ký thỏa thuận công nhận nền độc lập.
Năm 1826, hoàng đế João Đệ lục băng hà. Hoàng tử Pedro kế vị, lấy vương hiệu Dom Pedro Đệ tứ. Chưa đầy 2 tháng tại vị, ông đã nhường ngôi cho hoàng tử Dona Maria (1734 – 1816), với điều kiện “không sáp nhập 2 nước thành 1”.
Dù chỉ muốn dành trọn sự quan tâm cho Brazil, vua Pedro liên tục bị lôi kéo vào các cuộc chiến ở cố quốc. Năm 1832, ông đành tạm biệt Brazil, về Bồ Đào Nha giải quyết nội chiến. Ngoài chiến trường đánh đâu thắng đó nhưng nhà vua phải chịu thua trước bệnh tật.
Tháng 5/1834, ông trút hơi thở cuối cùng vì bệnh lao. Trước khi qua đời, nhà vua lập di chiếu ban quả tim của mình cho Porto. Từ khi về lại Bồ Đào Nha, ông đã sống và chiến đấu tại thành phố này nên muốn “để trái tim ta được tiếp tục sát cánh với người của mình”.
Một năm sau ngày hoàng đế Pedro từ trần, quả tim của ông được chuyển đến Porto, đặt trong nhà thờ Đức mẹ Lapa. Di thể của hoàng đế Pedro thì được mai táng tại đền hoàng gia Bragança, Bồ Đào Nha. Năm 1972, nhân dịp kỷ niệm 150 năm ngày độc lập, Brazil đã đề xuất và được Bồ Đào Nha chấp nhận đưa di hài của hoàng đế Pedro tới đài tưởng niệm độc lập tại São Paulo (đây cũng là di nguyện của nhà vua). Cuộc đón rước vượt lục địa đã diễn ra long trọng, với sự tham gia của nhiều nguyên thủ 2 quốc gia.
Quả tim “quyền lực”
Quả tim 224 tuổi của hoàng đế Pedro nặng 20 pound và được bảo quản tốt. Ảnh: Brotherhood, Atlasobscura.com
Tại nhà thờ Đức mẹ Lapa, quả tim của hoàng đế Pedro được hiệp hội canh giữ thánh tích Brotherhood phụ trách bảo quản và bảo vệ. Người ta đặt nó trong lọ thủy tinh dày, đổ đầy hợp chất hữu cơ chống phân hủy formaldehyde và thường xuyên thay nước mới.
Lọ thủy tinh đựng tim hoàng đế Pedro lại được bảo vệ bằng 3 lớp hộp, lớp trong cùng là bình bạc, tiếp đến là bình vàng và ngoài cùng là quan tài gỗ gụ. Nơi đặt quả tim này cũng được gia cố trong ngoài cẩn mật, cửa vào là phiến đồng siêu dày và nặng, gắn 5 ổ khóa.
Những năm đầu, vì nội chiến chưa chấm dứt, Brotherhood cắt cử lính canh túc trực quả tim của hoàng đế Pedro suốt ngày đêm. Thường thì, nhà thờ chỉ mở cửa lăng mộ quả tim của hoàng đế Pedro khi có nhân vật chính trị lớn ngỏ lời muốn bày tỏ lòng thành kính.
Năm 2012, một nhóm các nhà khoa học từ Brazil đã đến Bồ Đào Nha, xin phép cho kiểm tra quả tim của hoàng đế Pedro, xác thực bệnh trạng của ông trước lúc qua đời. Yêu cầu này của họ đã bị từ chối.
Tháng 5/2022, Brazil chính thức xin “mượn” quả tim của “người cha lập quốc” để tổ chức kỷ niệm 200 năm ngày độc lập. Trước khi cho mượn, Bồ Đào Nha bắt buộc phải kiểm tra toàn diện. Họ cử 5 chuyên gia từ Đại học Porto, tiến hành Quyền lực khám nghiệm cặn kẽ suốt 5 giờ, cuối cùng kết luận “chính chủ” và “đảm bảo có thể du hành 4.500 dặm tới São Paulo”.
Ngày 21/8, quả tim của hoàng đế Pedro lên đường tới Brazil bằng máy bay phản lực của không quân Brazil. Sau khi hạ cánh tại căn cứ ở Brasilia, nó được đưa tới Bộ Ngoại giao và cung điện Itamaraty.
Ngày 22/8, quả tim của hoàng đế Pedro lên xe Rolls Royce siêu sang, tới dinh tổng thống, “dự” lễ kỷ niệm 200 năm ngày độc lập. Đích thân Tổng thống Jair Bolsonaro đã đứng chờ đón tiếp. Ngày 7/9, quả tim của hoàng đế Pedro “dự” thêm một buổi lễ quốc gia quan trọng nữa rồi mới “lên” máy bay quân sự, về lại Bồ Đào Nha vào ngày 9/9.
Theo Atlasobscura