Công việc của người diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ hay bất cứ một ngành nghề nào cũng có những góc khuất, những tâm tư khó chia sẻ. Đạo diễn không ngoại lệ, dù đó là chức danh khiến ai ai cũng vị nể trong giới nghệ thuật. Những chia sẻ của đạo diễn Quốc Thuận trong cuộc gặp gần đây với chúng tôi để lại nhiều suy ngẫm về công việc này.
"Làm đạo diễn bây giờ là vì yêu nghề thôi"
Quốc Thuận tâm sự: "Làm đạo diễn bây giờ là vì yêu nghề thôi. Đạo diễn phải làm tiền kỳ, đọc và sửa kịch bản, sắp xếp ê-kíp đồng hành với mình. Đưa kịch bản cho các bộ phận hóa trang, phục trang, chọn cảnh, sản xuất.
Xong xuôi hết mới làm việc với diễn viên, tổ chức buổi đọc kịch bản, làm việc với phục trang lần nữa để xem concept cho từng nhân vật, từng bối cảnh quay. Diễn viên mặc áo màu đỏ thì có bị trùng màu với bối cảnh không, sửa thế nào để lên hình đẹp...
Đạo diễn Quốc Thuận.
Cũng chính đạo diễn là người làm việc với ê-kíp quay, đạo diễn hình ảnh, sản xuất. Thuê bối cảnh quay 8 triệu mà sản xuất chỉ có 6 triệu thì lại phải tìm bối cảnh tiếp.
Do đó, phải chọn 3, 4 bối cảnh để cân đối chi phí. Có bối cảnh, đạo diễn lại làm việc với toàn bộ các nhóm trưởng của từng nhóm trong ê-kíp để chốt lịch rồi mới ra hiện trường quay.
Ra hiện trường quay cũng là cả vấn đề như thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Hôm nay tâm trạng diễn viên thế nào. Họ có cảm hứng thì diễn rất tốt, chẳng may gây lộn với người yêu là tới phim trường, mặt như cái... mâm. Lúc này, đạo diễn phải uyển chuyển để làm việc với diễn viên, đẩy tâm lý và cảm hứng cho họ vào vai ổn nhất có thể.
Đó cũng là một trong những công tác của người đạo diễn là nhạy bén và nắm được tâm lý diễn viên, khi họ không ra được nhân vật thì phải làm cho họ có cảm xúc để hóa thân vào nhân vật.
Chưa kể, ra hiện trường không phải ai cũng ưa nhau. Nghề nào cũng có những góc khuất của nó, đủ thứ chuyện. Đạo diễn và sản xuất lại phải khéo léo xử lý các vấn đề "hậu cung".
Off đoàn, mọi người được nhận tiền rồi về, đạo diễn vẫn là người ở lại để làm hậu kỳ. Sơ dựng xong, đạo diễn kiểm tra. Phim thu tiếng trực tiếp thì đỡ, nếu là phim lồng tiếng thì đạo diễn là người xem và cắt từng câu rồi chuyển qua cho lồng tiếng.
Lồng tiếng xong, đạo diễn xem lại lần nữa xem đã ổn chưa, có khớp miệng không rồi chuyển sang chỉnh màu, làm nhạc. Chỗ này nhạc không được, lột ra làm lại. Mỗi lần như vậy, đạo diễn đều phải xem lại từ đầu. Mà 1 tập là 45 phút. 10 tập là 450 phút, 30 tập là 1.350 phút... đạo diễn đều phải xem lại hết.
Đạo diễn cũng là người dựng trailer, teaser, và cả phần ending của phim. Ê-kíp cảm ơn người này mà không cảm ơn người kia là không được. Có thời điểm, tôi làm 3 phim liên tục, phim nào cũng áp lực về thời gian mà chung quy đều vì nhà sản xuất ít tiền.
Thật sự, tôi cám cảnh với công việc này mình làm quá nhiều nhưng chỉ được vị trí, chức danh đạo diễn, còn lương quá thấp so với công sức mình bỏ ra. Thậm chí, với diễn viên ngôi sao, lương của tôi chỉ bằng 1/6. Một số đàn em, ngày trước lương ba cọc ba đồng, giờ cũng gấp đôi, gấp ba mình trong khi mình làm biết bao nhiêu việc".
Quốc Thuận và ê-kíp làm phim trên phim trường
Quốc Thuận trao đổi với diễn viên trong 1 phân cảnh.
Nếu có kịch bản hay, sẵn sàng bán nhà làm phim
Quốc Thuận tiếp tục bày tỏ: "Giờ làm phim khó khăn lắm. Đạo diễn không làm lời cho nhà sản xuất là bị họ cắt liền, đừng mong được mời lần thứ hai. Nghề này, không thể ăn ở không được, mình phải đi làm, phải giữ mối.
Giữ mối ở đây là thực hiện một bộ phim vừa với sự sáng tạo, vừa với mong muốn của bản thân, vừa với túi tiền của nhà sản xuất. Tôi nói thật, thời bây giờ, đạo diễn giỏi chưa chắc làm ra được một sản phẩm tốt. Đạo diễn giỏi phải có một ê-kíp tốt, tử tế, có lương tâm và một sản xuất giỏi, biết tính toán mới làm nghề được lâu dài".
Hiện tại, Quốc Thuận là một trong những đạo diễn khá đắt show. Bà xã anh – Mai Liên là người có tiếng trong giới sản xuất ở làng phim phía Nam. Đây lẽ ra là lợi thế cực kỳ mạnh nhưng lại là điều khiến Quốc Thuận vô cùng đau đầu.
Ở dự án phim "Sóng gió hào môn", Quốc Thuận là đạo diễn trong khi vợ phụ trách sản xuất. Vai trò của người sản xuất là phải tính toán để nhà sản xuất có lời nhất có thể. Điều đó, đồng nghĩa với việc, họ sẽ phải dè sẻn, cắt xén làm sao cho bớt chi phí nhất. Điều này kiềm chế sự sáng tạo trong nghệ thuật của đạo diễn.
Quốc Thuận mang nhiều tâm tư về nghề đạo diễn
Chính ví vậy, trong suốt thời gian quay phim, vợ chồng anh nhiều lần xảy ra tranh cãi, mâu thuẫn lớn. Quốc Thuận kể: "Tôi đã phạm vào điều tối kỵ trong sáng tạo nghệ thuật. Thời gian tôi làm đạo diễn, vợ làm sản xuất, vợ chồng về nhà gây lộn liên tục, ngủ không ngon.
Tự nhiên vợ chồng hành xác nhau. Vợ tôi tiết kiệm tiền cho người ta. Còn tôi muốn làm nghệ thuật. Nếu sản xuất là người khác, xong việc, ai về nhà nấy. Đằng này, chồng làm đạo diễn, vợ làm sản xuất, lên giường ngủ vẫn phải nói chuyện phim.
Ngày mai, đạo diễn muốn làm cảnh cháy tàu thì sản xuất bảo không được, không có tiền, cháy xe hon-da thôi. Muốn dựng cảnh cướp nhà băng thì sản xuất chỉ cho cướp người dân đi đường để tiết kiệm tiền. Thời điểm quay phim "Sóng gió hào môn" và "Chị mẹ học yêu", vợ chồng tôi gây lộn liên miên.
Làm đạo diễn mệt tâm lắm. Không phải kịch bản thế nào, ra hiện trường thế đó. Nhiều khi trời mưa, bể bối cảnh, lại phải tìm chỗ khác để không bị đội chi phí. Câu thoại không hợp, cũng phải sửa tại chỗ...".
Dù vậy, anh khẳng định, nếu tìm được 1 kịch bản điện ảnh đủ hay, anh sẵn sàng bán nhà để làm.
Tuy nghề cực nhọc là thế nhưng Quốc Thuận cho hay, anh đam mê công việc này. Thời gian vừa qua, anh được mấy đơn vị mời làm phim điện ảnh. Tuy nhiên, Quốc Thuận từ chối vì cảm thấy bản thân chưa sẵn sàng.
"Tôi quan niệm, điện ảnh như biển lớn. Mình bơi trên sông, còn có thể quay đầu lại được, nếu đuối nước, có người kéo mình lên. Nhưng bơi ra biển, đuối nước là mất hút luôn. Đó là sân chơi lớn. Tôi cần có ê-kíp cực kỳ giỏi để làm cùng mình.
Tôi chưa tìm được một đội sẵn sàng ủng hộ và làm cùng tôi. Nếu đã làm, tôi đặt tâm thế, được ăn cả, ngã về không. Thậm chí, có kịch bản hay, tôi sẵn sàng bán nhà để làm", Quốc Thuận bộc bạch.