Trang web chính thức của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 5/3 đã đăng tải một thông báo với tiêu đề “President Putin’s Fiction: 10 False Claims About Ukraine” (tạm dịch: “ Hư cấu của Tổng thống Putin: 10 tuyên bố không có thật về Ukraine”).
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, đây là những tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin mà Mỹ cho rằng "sai sự thật.. nhằm biện minh cho hành vi can thiệp quân sự vào Ukraine". Thông cáo này cũng giải thích rõ điều mà Mỹ cho rằng là sự thật đằng sau những tuyên bố đó.
Ông Matthew Rojanksy, Giám đốc Viện Kennan thuộc Trung tâm nghiên cứu Wilson (Washington, Mỹ) đã nhận định rằng, đây là “một dạng tuyên bố rất lạ từ chính phủ Mỹ”.
Thông báo được đăng tải trên trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 5/3.
Dưới đây là toàn văn thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ về những phát ngôn của Tổng thống Putin:
1. Ông Putin nói: Lực lượng Nga ở Crimea chỉ đang hành động để bảo vệ tài sản quân sự của Nga. Những người đã cơ sở hạ tầng và căn cứ quân sự tại Crimea là những "nhóm bảo vệ công dân", không phải là lực lượng quân sự Nga.
Sự thật: Bằng chứng hùng hồn cho thấy thành viên của các cơ quan an ninh Nga là hạt nhân của lực lượng được tổ chức một cách chặt chẽ nhằm chống lại Ukraine tại Crimea. Những đơn vị này mặc quân phục không có phù hiệu, lái xe mang biển số quân đội Nga. Trước truyền thông thế giới và quân đội Ukraine, họ tự nhận mình là lực lượng an ninh Nga. Thêm vào đó, họ được trang bị những loại vũ khí nhìn chung là không phổ biến đối với thường dân.
2. Ông Putin nói: Hành động của Nga phù hợp với Hiệp ước hữu nghị năm 1997 giữa Liên bang Nga và Ukraine.
Sự thật: Hiệp ước năm 1997 yêu cầu Nga phải tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của Ukraine. Các hành động quân sự của Nga ở Ukraine đã khiến cho Nga nắm được quyền kiểm soát hoạt động của Crimea và là sự vi phạm trắng trợn chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
3. Ông Putin nói: Phe đối lập đã thất bại trong việc thực hiện thoả thuận ngày 21/1 với Cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych.
Sự thật: Thoả thuận ngày 21/2 quy định, Rada (Quốc hội) sẽ thông qua dự luật mà theo đó, Ukraine sẽ thực hiện Hiến pháp 2014, đưa đất nước trở lại hệ thống lập pháp lấy Quốc hội làm trung tâm. Theo các điều khoản của thoả thuận đó, Yanukovych phải ký thông qua luật này trong vòng 24 giờ và kết thúc cuộc khủng hoảng trong hoà bình. Nhưng Yanukovych đã từ chối thực hiện tới cùng thoả thuận của mình. Thay vào đó, ông ta dọp dẹp và bỏ trốn, bỏ lại bằng chứng về sự tham nhũng quy mô lớn.
4. Ông Putin nói: Chính phủ Ukraine hiện nay là bất hợp pháp. Yanukovych vẫn là lãnh đạo hợp pháp với Ukraine.
Sự thật: Ngày 4/3, Tổng thống Putin cũng thừa nhận rằng Yanukovych "không có tương lai chính trị". Sau khi Yanukovych đào tẩu khỏi Ukraine, bản thân đảng Các khu vực (PR) cũng quay lưng lại với ông ta, bỏ phiếu xác nhận sự thoái lui của ông ta khỏi vị trí của mình và ủng hộ một chính phủ mới. Với 371 phiếu thuận, chiếm hơn 82%, chính phủ mới của Ukraine đã nhận được sự ủng hộ của Quốc hội - tổ chức được bầu ra một cách dân chủ ở Ukraine. Chính phủ lâm thời Ukraine là chính phủ của nhân dân và sẽ dẫn dắt đất nước trước khi cuộc bầu cử dân chủ diễn ra vào ngày 25/5. Cuộc bầu cử này cho phép tất cả người dân Ukraine có quyền được nói lên tiếng nói của mình về tương lai của đất nước.
5. Ông Putin nói: Một cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra và hàng trăm nghìn người dân đang chạy từ Ukraine sang Nga tìm kiếm tị nạn.
Sự thật: Tính tới nay, hoàn toàn không có bằng chứng nào về một cuộc khủng hoảng nhân đạo. Cũng không có bằng chứng nào về làn sóng người tị nạn chạy từ Ukraine sang Nga. Các tổ chức quốc tế trên lãnh thổ nước này đã tiến hành điều tra bằng cách trò chuyện với lính biên phòng Ukraine, những người này đã bác bỏ lời tuyên truyền trên. Các nhà báo độc lập quan sát biên giới cũng nói rằng không có làn sóng tị nạn nào.
6. Ông Putin nói: Người gốc Nga đang bị đe doạ.
Sự thật: Ngoài báo chí và truyền hình nhà nước Nga, không có bất cứ báo cáo đáng tin cậy nào nói về việc có người Nga bị đe doạ. Hoà bình và hoà giải ngay từ đầu là ưu tiên hàng đầu của chính phủ mới ở Ukraine. Tổng thống Oleksandr Turchynov đã từ chối thông qua luật hạn chế việc sử dụng tiếng Nga ở địa phương. Người Nga và người nói tiếng Nga đã gửi đơn xác nhận rằng họ không bị đe doạ. Thêm vào đó, kể từ khi chính phủ mới được thiết lập, ổn định đã được lập lại ở Kiev. Không có sự bùng phát về tội phạm, không có cướp bóc và không có sự trừng phạt nhằm vào các đối thủ chính trị.
7. Ông Putin nói: Các căn cứ của Nga đang bị đe doạ.
Sự thật: Các căn cứ quân sự của Nga đã và vẫn an toàn, chính phủ mới của Ukraine đã cam kết tuân thủ tất cả các thoả thuận quốc tế hiện có, bao gồm cả thoả thuận bảo vệ cho các căn cứ quân sự của Nga. Chỉ có các căn cứ quân sự của Ukraine ở Crimea là đang bị động thái quân sự của Nga đe doạ.
8. Ông Putin nói: Đã xảy ra các cuộc tấn công ồ ạt nhằm và các nhà thờ và giáo đường Do Thái ở miền nam và đông Ukraine.
Sự thật: Các nhà lãnh đạo tôn giáo trong nước và những người ủng hộ tự do tôn giáo quốc tế, hiện đang hoạt động ở Ukraine, đã nói rằng không có cuộc tấn công nào nhằm vào các nhà thờ. Tất cả các nhà lãnh đạo trong các nhà thờ của Ukraine, bao gồm đại diện các Giáo hội Chính thống giáo - Giáo trưởng Moscow, đã bày tỏ sự ủng hộ cho các nhà lãnh đạo chính trị mới, kêu gọi đoàn kết dân tộc và hoà giải. Những nhóm người Do Thái ở miền nam và miền Đông Ukraine nói rằng họ không thấy sự bùng phát các vụ bạo loạn chống người Do Thái.
9. Ông Putin nói: Kiev đang cố gắng gây bất ổn ở Crimea.
Sự thật: Chính phủ lâm thời Ukraine đã hành động một cách kiềm chế và tìm kiếm sự đối thoại. Về phần mình, quân đội Nga đã di chuyển ra ngoài các căn cứ của mình để chiếm các mục tiêu chính trị và cơ sở hạ tầng ở Crimea. Chính phủ ở Kiev ngay lập tức đã cử cựu Bộ trưởng Quốc phòng tới để xoa dịu tình hình. Petro Poroshenko, sứ giả của chính phủ mới, đã theo đuổi biện pháp đối thoại ở Crimea và ngăn chặn việc can thiệp vào Rada ở Crimea.
10. Ông Putin nói: Rada đang chịu ảnh hưởng của những kẻ cực đoan và khủng bố.
Sự thật: Rada là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân ở Ukraine. Luật pháp mới đây đã được thông qua bởi số đông, bao gồm các đại diện từ phía đông Ukraine. Các nhóm mang chủ nghĩa dân chủ cực đoan cực hữu, một vài trong số đó còn liên quan tới những cuộc đụng độ với lực lượng an ninh trong biểu tình của người ủng hộ Liên minh châu Âu EU, không có mặt trong Rada. Không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ Ukraine sẽ theo đuổi chính sách phân biệt đối xử mà thay vào đó, họ đã công khai tuyên bố điều ngược lại.
