Bưu điện Hoa Nam buổi sáng cho hay nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi lời mời chính thức Thủ tướng Abe tới dự buổi lễ kỷ niệm lần thứ 70 ngày kết thúc Thế chiến thứ Hai vào ngày 3/9 tới.
Tại hội nghị thượng đỉnh BRICS hôm 10/7, Thứ trưởng Bộ Ngoai giao Trung Quốc Cheng Guoping cho hay dù lời mời đã được Bắc Kinh gửi tới Tokyo cách đây 3 tuần, song Nhật Bản vẫn chưa có phản hồi.
Theo ông Cheng, các nước thành viên trong Tổ chức Hợp tác Thượng Hải gồm Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan, đã đồng ý tới tham dự buổi lễ kỷ niệm bao gồm lễ diễu binh tại Quảng trường Thiên An Môn, vào tháng Chín.
Trong khi đó, tờ Asahi đưa tin Thủ tướng Abe cho biết ông sẵn sàng thực hiện chuyến thăm tới Trung Quốc.
Tuy nhiên, trước sức ép từ dư luận, nhà lãnh đạo Nhật Bản còn đang cân nhắc kế hoạch tới trước hoặc sau sự kiện 3/9.
Chia sẻ với Asahi, nguồn tin từ chính phủ Nhật Bản cho hay Thủ tướng Abe hy vọng cuộc hội đàm với nhà lãnh đạo Tập Cận Bình sẽ giúp hai nước cải thiện quan hệ vốn bị sứt mẻ từ vấn đề tranh chấp chủ quyền và tranh cãi lịch sử.
Giáo sư Jiang Yuechun tại Viện Nghiên cứu quốc tế nhận định sự do dự của Thủ tướng Abe là điều dễ hiểu.
“Nếu ông Abe quyết định tham dự lễ kỷ niệm tại Trung Quốc, đây sẽ là cơ hội tốt giúp Nhật Bản thoát khỏi những lời chỉ trích trong lịch sử cũng như thay đổi mối quan hệ song phương Trung - Nhật”, ông Yuechun nói.
“Song ngay cả khi Thủ tướng Abe nhóm họp với ông Tập, những bất đồng giữa hai nước cũng khó có thể giải quyết bởi họ còn quá nhiều vấn đề tranh cãi trong lịch sử như xác định chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông hay quyền đánh bắt cá”, giáo sư Yuechun nói thêm.
Lâu nay, Trung Quốc vẫn hối thúc Thủ tướng Abe công khai xin lỗi và thừa nhận Nhật Bản là nước xâm lược trong quá khứ.
Tuy nhiên, theo Giám đốc Sun Cheng thuộc Trung tâm Nghiên cứu Đông Á tại Đại học Luật và Khoa học chính trị Trung Quốc, trong những bài phát biểu gần đây, Thủ tướng Abe chỉ cho rằng Nhật Bản đã “có hành động sai lầm” nhưng “không nói lời xin lỗi”.
Ông Sun nhấn mạnh thái độ của Mỹ mới là chìa khóa thúc đẩy Nhật Bản công khai nói lời xin lỗi “bởi Tokyo quan tâm tới sự ủng hộ của Mỹ nhiều hơn là từ phía Trung Quốc hay Hàn Quốc”.
Đặt nền tảng cho chuyến thăm trong tương lai của Thủ tướng Abe, theo kế hoạch, trong tháng này, ông Shotaro Yachi, người đứng đầu Hội đồng An ninh quốc gia Nhật Bản sẽ tổ chức các cuộc thảo luận với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị.
Hồi tháng 11/2014, hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Trung Quốc đã gặp mặt tại Bắc Kinh. Còn hồi tháng Tư năm nay, họ đã tiến hành thảo luận bên lề các cuộc hội thảo quốc tế, được tổ chức tại Jakarta.
Giới quan sát nhận định Bắc Kinh hy vọng cải thiện quan hệ với Tokyo trước thời điểm ông Tập lên đường tới Mỹ vào tháng Chín tới.
Trong khi đó, Thủ tướng Abe mong muốn nhận được thêm sự ủng hộ của người dân trong nước đối với chính sách cải thiện quan hệ với Trung Quốc.
