Bắc Kinh và Tokyo cùng thừa nhận tuyên bố chủ quyền đối với một chuỗi các hòn đảo không có người ở, tạm gác vụ tranh chấp sang bên và mở đường cho việc cải thiện mối quan hệ cấp cao sau hai năm kể từ khi Trung Quốc đơn phương đóng băng quan hệ Trung – Nhật.
Hãng tin The Associated Press (AP) dẫn lời Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hai bên đã đi đến thỏa thuận họ có "vị thế khác nhau" đối với quần đảo mà Tokyo gọi là chuỗi đảo Senkaku và Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư. Hai bên sẽ "dần dần nối lại các cuộc đối thoại chính trị, ngoại giao và an ninh". Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng đưa ra một tuyên bố tương tự.
Tờ The New York Times cho biết: "Thỏa thuận này là các tuyên bố công khai đầu tiên của hai quốc gia đang tìm kiếm mối quan hệ tốt đẹp hơn và chấm dứt bế tắc kéo dài đã làm tổn hại mối quan hệ kinh tế của họ".
Nhà lãnh đạo tối cao Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe của Nhật Bản dự kiến sẽ tham dự một cuộc họp hội nghị thượng đỉnh trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) hàng năm diễn ra vào tuần tới tại Bắc Kinh. Ông Abe cho biết một cuộc họp thượng đỉnh với người đồng cấp Trung Quốc vẫn chưa được ấn định chính thức, nhưng nhiều khả năng sẽ xảy ra.
"Thật không may, cho đến thời điểm hiện tại cánh cửa đối thoại cho hai bên vẫn bị đóng chặt, nhưng thỏa thuận này sẽ đánh dấu một bước tiến mới", hãng tin AP dẫn lời ông Abe phát biểu trên truyền hình BS Fuji.
Quần đảo Senkaku / Điếu Ngư nằm ở Biển Hoa Đông là nguyên nhân chính dẫn đến mối căng thẳng giữa hai quốc gia châu Á, đặc biệt là sau động thái Nhật Bản quốc hữu hóa một số đảo trong quần đảo này cách đây hai năm. Trong một phản ứng nhằm đáp trả tuyên bố trên, Trung Quốc đã thiết lập khu vực nhận diện phòng không trên quần đảo.
Mặc dù đứng ngoài cuộc, hồi đầu năm nay Tổng thống Obama tuyên bố Washington đứng về phía Tokyo trong vụ tranh chấp này.
Quần đảo Senkaku / Điếu Ngư chỉ là một trong số những quần đảo “thuộc diện” tranh chấp giữa Trung Quốc và các quốc gia láng giềng trên biển, bao gồm cả Việt Nam và Philippines.
