"Khiêu khích" để thu hút sự chú ý của Kremlin
Lý giải về quyết định của mình, trên một kênh truyền hình Nga, Ramzan Kadyrov cho hay, ông đã hoàn thành sứ mệnh của mình và đây là lúc ông phải cống hiến cho gia đình, cho các nghiên cứu về Hồi giáo.
Dù thế, rất ít người Nga tin rằng Kadyrov sẽ làm theo những gì mình nói. Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá, tuyên bố của của Kadyrov là động thái nhằm nâng tầm vị thế của mình trong trò chơi thách đố mà ông ta đã chơi suốt nhiều năm qua với Kremlin.
Mục tiêu cuối cùng của chiến lược mà Kadyrov đề ra không chỉ là bảo đảm có thêm sự hỗ trợ bằng vật chất từ Moscow, mà buộc Tổng thống Putin đích thân nói rằng mình vẫn muốn Kadyrov tại vị, qua đó tải củng cố quyền lực hợp pháp của mình.
Trong vài tháng qua, nhà lãnh đạo Chechnya đã có nhiều phát ngôn mạnh bạo, nhằm thu hút sự chú ý từ Moscow.
Cụ thể, ngày 12/1, trên trang web của chính quyền Chechnya, Kadyrov gọi phe đối lập không chính thức ở Nga là kẻ thù nhân dân và cho rằng, những người cần phải bị trừng trị ở mức cao nhất vì những hành động phá hoại của mình.
Tuyên bố này đã gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ từ phe đối lập, song cũng lại kích động cuộc biểu tình quy mô lớn ủng hộ ông này tại Grozny, thủ phủ Chechnya.
Vài tuần sau đó, ông ta tiếp tục đăng tải một đoạn video được quay lén, ghi lại hình ảnh cựu Thủ tướng Nga Mikhail Kasyanov, nay là thủ lĩnh phe đối lập gặp gỡ các đại diện của Hội đồng châu Âu ở Strasbourg để thảo luận về cuộc điều tra vụ ám sát ông Boris Nemtsov.
Đây rõ ràng là một động thái thôi thúc Moscow phải phản ứng, khi mà ông này cũng một số thân tín của mình từ lâu đã bị nghi có liên quan tới vụ ám sát.
Nhà lãnh đạo Chechnya Kadyrov là trợ thủ đắc lực của Putin ở Chechnya
Điện Kremlin vẫn "im ắng" trước những hành động của Kadyrov, cho tới khi ông ta phát biểu trên truyền hình Nga rằng các lực lượng đặc nhiệm Chechnya đang bí mật chiến đấu chống IS ở Syria.
Tuyên bố này đi ngược lại với những phát biểu trước đó của Putin rằng Nga không bao giờ tham gia vào các chiến dịch trên bộ ở Syria, buộc Moscow phải lên tiếng bác bỏ, đồng thời nhấn mạnh, Bộ Quốc phòng là nguồn tin chính thức duy nhất về vấn đề này.
Cây viết gốc Gruzia Tatia Lemondzhava đánh giá, “với bất cứ chính trị gia Nga nào thì những hành động như thế này chẳng khác nào đẩy mình trước bờ vực tự sát, song đối với Kadyrov, chiến thuật này chẳng có gì mới”.
Không ai còn lạ gì việc nhà lãnh đạo Chechnya sử dụng đòn khiêu khích, buộc Moscow phải tiếp tục hỗ trợ cho mình.
Năm 2014, khi kinh tế Nga xuống dốc do giá dầu sụt giảm, đã có những tin đồn rằng việc phân bổ ngân sách liên bang cho khu vực này sẽ lần đầu tiên bị cắt giảm.
Trước tình hình đó, Kadyrov bất ngờ thông báo ông ta đang chuẩn bị điều 70.000 quân tình nguyện tới chiến đấu ở Ukrane, đúng thời điểm Nga khẳng định cuộc chiến ở Ukraine là nội chiến, Nga không can thiệp.
Cuối cùng, Chechnya là một trong số ít các vùng nhận được hỗ trợ lớn từ ngân sách liên bang năm đó.
Nga trở thành con tin của Kadyrov?
Putin luôn dành cho Kadyrov nhiều ưu ái, phần nhiều là bởi ông ta đã giúp Tổng thống Nga dẹp yên lực lượng nổi dậy ở Chechnya đầy bất ổn, đưa khu vực này trở thành điển hình cho cuộc sống thịnh vượng của người Hồi giáo tại Nga.
Ngoài ra, nhờ Kadyrov mà Putin cùng đảng của mình luôn nhận được số phiếu ủng hộ cao từ Chechnya trong các cuộc bầu cử.
Nhà báo điều tra người Nga Anna Politkovskaya từng mô tả Kadyrov là "con rồng nhỏ" do Kremlin nuôi lớn. "Giờ chúng ta cần phải cho nó ăn, nếu không nó sẽ phun ra lửa".
Trong những tháng qua, chiến lược của Kadyrov đã giúp ông ta giành được quyền sở hữu Chechenneftekhimprom, công ty con thuộc tập đoàn dầu mỏ nhà nước Rosneft, kiểm soát các cơ sở hạ tầng lọc dầu tại khu vực này.
Tuy nhiên, dường như Kadyrov vẫn còn muốn nhiều hơn nữa.
Những tuyên bố của Kadyrov thời gian gần đây được cho là bắt nguồn từ nỗ lực đảo bảo việc xây dựng một nhà máy lọc dầu ở Chechnya, đồng thời đảm bảo việc cắt giảm ngân sách liên bang, sẽ không ảnh hưởng tới sự hỗ trợ của Nga cho vùng đất của ông ta.
Hơn hết, Kadyrov dường như đang hành động để được đích thân Putin tái bổ nhiệm vào cương vị Tổng thống.
Đó là lý do vì sao nhà lãnh đạo Chechnya tuyên bố từ chức, ông ta biết rõ rằng rồi người dân Chechnya sẽ nhanh chóng đổ ra các đường phố Grozny, yêu cầu ông ta ở lại.
Kadyrov có thể đã tính toán đúng, khi mà mới đây, một chiến dịch kêu gọi ông ta thay đổi ý kiến, đi kèm với hashtag #Рамзаннеуходи (#RamzanDon’tGo) đã được lan truyền trên mạng.
Về phần mình, Kadyrov nhẹ nhàng kêu gọi những người ủng hộ mình kiềm chế - dường như là muốn chờ tuyên bố chính thức Kremlin.
Putin khó xử ở Chechnya
Putin nhiều khả năng sẽ buộc phải làm bổ nhiệm lại Kadyrov, bởi ông hiểu quyền lực của Kadyrov ra sao, tẩm ảnh hưởng của Kadyrov ở Chechnya cũng như một phần rộng lớn ở Bắc Caucasus, nơi người Sunni sinh sống như thế nào.
Ở thời điểm Nga đang mải tham gia liên minh của người Shitte, sát cánh với chính phủ Syria, Iran, Iraq, Putin nhận thức sâu sắc rằng ông cần phải cân bằng được dư luận từ phía người Nga theo đạo Hồi.
Hơn 2.400 người Nga được cho là đã gia nhập hàng ngũ chiến binh IS - Putin biết rằng, nước Nga vẫn đang đối mặt với viễn cảnh một cuộc nổi dậy của người Hồi giáo bên trong quốc gia này.
Tuy nhiên, còn một lý do “đơn giản” khác nữa khiến Putin sẽ tiếp tục nhượng bộ Kadyrov.
Đó là bởi Tổng thống Nga không thể thừa nhận rằng ông không cân bằng được quyền lực của mình ở Chechnya, bởi điều đó có nghĩa rằng chính sách của Putin đối với khu vực này đã thất bại.
Putin lên nắm quyền, mang theo lời hứa sẽ mang khu vực nhiều bất ổn Chechnya quay trở về Nga, và hình ảnh nhà lãnh đạo mạnh mẽ của ông đang gắn chặt với chiến thắng tiếp theo trong cuộc chiến ở Chechnya.
Thêm vào đó, khi mà NATO đang mở rộng về phía Đông, Chechnya, cùng Abkhazia và Nam-Bắc Ossetia đang trở thành vành đai an toàn của Nga, ngăn bước tiến của NATO.
Phản ứng trước tuyên bố từ chức của Kadyrov, thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Kremlinvẫn chưa quyết định số phận người đứng đầu Chechnya.
Lemondzhava đánh giá, trên thực tế, “Putin đang bị mắc kẹt”, ông chưa thể thấy nhân vật nào có thể thay thế được Kadyrov.
