Theo tạp chí Fortune, cựu Tổng thống Bill Clinton có mặt tại Quảng Châu, thành phố miền Nam Trung Quốc, để phát biểu tại một hội thảo quốc tế do Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (PCG), một doanh nghiệp xây dựng hạ tầng có tên trong danh sách Fortune 500 đứng ra tổ chức. Khi trao đổi với ông Yan Jiehe, người sáng lập PCG, ông Clinton đã được yêu cầu cho biết ý kiến về các vụ tranh chấp đang diễn ra giữa Trung Quốc và các nước khác trong khu vực Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Tạp chí Fortune cho biết, ông Clinton đã phân biệt sự khác nhau giữa tranh chấp Trung-Nhật về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông với sự tranh chấp của Bắc Kinh với các nước Đông Nam Á nhỏ hơn ở Biển Đông. "Không nhất thiết phải giống nhau khi một nước tiếp cận nguồn tài nguyên ở Biển Đông và Biển Hoa Đông và những nơi có đánh dấu biên giới lãnh thổ”, ông Clinton nói.
Liên quan đến tranh chấp ở Biển Hoa Đông, cựu Tổng thống Clinton nói: "Nếu Trung Quốc và Nhật Bản tranh cãi về một vài hòn đảo, phần còn lại của thế giới có thể quan sát bởi vì chúng tôi cảm thấy các bạn đang tranh cãi một cách tương đối ngang hàng”. Tuy nhiên, hành động của Trung Quốc đối với các nước như Việt Nam và Philippines ở Biển Đông thì khác hẳn.
"Lập trường của Trung Quốc là nước này phải giải quyết song phương với các quốc gia bất đồng, và mỗi nước trong đó đều nhỏ hơn nhiều so với Trung Quốc”, ông Clinton ngụ ý đến các quốc gia Đông Nam Á có yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông. "Lập trường của Mỹ là chúng tôi không quan tâm đến giải pháp là gì, nhưng cần phải có giải pháp, để Việt Nam, Philippines, và các nước nhỏ hơn khác không bị Bắc Kinh lấy thịt đè người”.
Cựu Tổng thống Clinton đã đưa ra nhận xét tương tự đầu tuần này khi trả lời phỏng vấn CNN. Trong cuộc phỏng vấn, ông Clinton nói rằng, một trong những khác biệt lớn là Hoa Kỳ tin rằng chúng ta nên để những vấn đề liên quan đến yêu sách về tài nguyên thiên nhiên ở Biển Đông và Biển Hoa Đông được giải quyết tại một diễn đàn đa quốc gia nơi mà các nước nhỏ hơn Trung Quốc không bị thiệt thòi.
Ông Clinton vừa kết thúc chuyến đi tám ngày để thúc đẩy các dự án được Quỹ Clinton hỗ trợ trên toàn khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Chuyến đi của ông bắt đầu ở Ấn Độ, bao gồm các điểm dừng chân ở Indonesia, Việt Nam, Papua New Guinea và Úc. Cựu Tổng thống Mỹ cũng đến thăm Malaysia, nơi ông có bài phát biểu tại Hội nghị quốc tế về AIDS. Chuyến thăm Trung Quốc hôm 25/7 dường như tách biệt với hoạt động của Sáng kiến Toàn cầu Clinton, tổ chức từ thiện phi lợi nhuận mang tên ông.
Phát biểu của cựu Tổng thống Clinton về Biển Đông có khả năng làm tăng thêm ác cảm của Bắc Kinh đối với gia đình Clinton. Mặc dù quan hệ Mỹ-Trung khá êm ấm trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Clinton, nhưng dường như Bắc Kinh “không hâm mộ” vợ ông, bà Hillary Clinton.
Trong thời gian đảm nhiệm chức vụ Ngoại trưởng Mỹ, bà Hillary Clinton thường bày tỏ lập trường khá “cứng rắn” đối với Trung Quốc. Đáng chú ý, bà đã viết một bài báo về chính sách đối ngoại tuyên bố “xoay trục”, đồng thời chỉ trích lập trường của Trung Quốc về Biển Đông tại Diễn đàn Khu vực ASEAN vào năm 2010.
Trung Quốc đã cấm lưu hành cuốn hồi ký mới của bà Hillary Clinton “Những lựa chọn khó khăn”. Cuốn sách này có một chương về chính sách xoay trục châu Á của Mỹ và một chương về Trung Quốc.
