Henry A.Prunier, người Mỹ đã dạy Đại tướng Võ Nguyên Giáp cách ném lựu đạn, sử dụng vũ khí hiện đại, đã kể lại những kí ức của mình với Đại tướng.
Tháng 7/1945, ông Prunier cùng 6 người Mỹ khác đã nhảy dù xuống một ngôi làng cách Hà Nội khoảng 120 cây số về phía Tây Bắc để thực hiện một nhiệm vụ bí mật: dạy 200 du kích Việt Minh cách sử dụng vũ khí hiện đại của Mỹ.
Nhóm của ông Prunier có tên là Deer Team, được chỉ định ở lại Việt Nam trong vòng 2 tháng. Tất cả họ đều là thành viên của Cơ quan Tình báo Chiến lược Mỹ OSS trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Ban đầu, nhóm này dự định sẽ đi bộ hơn 480 cây số từ Trung Quốc tới căn cứ Việt Minh trong rừng, song khi được cảnh báo về sự phục kích của quân đội Nhật, họ đã quyết định nhảy dù vào tận căn cứ. May mắn là trong lần nhảy dù đầu tiên của đời mình, ông Prunier đã đáp xuống một cánh đồng lúa. Nhưng một vài đồng đội của ông bị mắc trên cây.
Nhóm Deer Team chụp ảnh với Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Nhờ khả năng ngoại ngữ của mình, ông Prunier, khi đó 23 tuổi, được tuyển dụng làm phiên dịch viên. Nhiệm vụ đầu tiên của ông là hướng dẫn cho một người Việt Nam tên là Văn cách sử dụng súng trường, súng máy, súng bazooka và các loại vũ khí khác của Mỹ.
Khi đó, ông Prunier không thể tưởng tượng được rằng, con người nhỏ nhắn, khiêm nhường tên Văn, thường mặc bộ đồ vải lanh trắng, đi giày đen, đội mũ phớt, chính là Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người 9 năm sau đó lãnh đạo quân đội miền Bắc Việt Nam đánh bại quân đội Pháp trong trận Điện Biên Phủ và sau đó là đánh bại quân đội Mỹ.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Worcester Telegram & Gazette năm 2011, ông Prunier cho biết: "Ông Giáp muốn biết vì sao chúng tôi lại tung bổng quả lựu đạn lên và cái gì đã kích hoạt súng cối.... Có lần, ông ấy đã cúi đầu nhìn hẳn vào thùng đạn súng cối... Lúc đó, tôi vô cùng bất ngờ vì sự dũng cảm của ông ấy".
Prunier kể lại rằng, khi nhóm của ông đến vùng kháng chiến, Việt Minh mới chỉ có một số súng trường và vài khẩu súng thu được của Pháp. OSS được thả dù 1 thùng súng trường M-1, bazooka, đạn cối 60mm, và súng máy hạng nhẹ đủ trang bị cho 80 người. Những người lính Việt Minh rất háo hức với các vũ khí mới. Họ học thành thạo cách tháo lắp một khẩu M-1 chỉ sau vài giờ.
Sau khi Nhật Bản đầu hàng Việt Minh, Hồ Chủ tịch đã nhờ những người lính Mỹ chuyển tới Tổng thống khi đó là Harry S.Truman một bức thư, bày tỏ mong muốn họ sẽ ủng hộ Việt Minh chống Pháp. Tuy nhiên, ông Truman đã không bao giờ đáp lại bức thư đó - Mỹ đã ủng hộ Pháp.
Một số nhà sử học cho rằng, khi từ chối đề nghị của Hồ Chủ tịch, Mỹ bỏ qua cơ hội thiết lập quan hệ tốt đẹp với miền Bắc Việt Nam mà đáng ra nhờ đó có thể tránh được cuộc chiến xảy ra hai thập kỉ sau.
Năm 1995, khi ông Prunier trở lại Hà Nội và gặp gỡ với những người lính Việt Minh năm xưa, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn nhận ra ông. Đại tướng đã cầm lên một quả cam, làm lại đúng cách cầm lựu đạn mà ông Prunier đã dạy mình và nhắc lại cả câu nói: "Như thế, như thế, như thế!" của người bạn Mỹ.
Nhiệm vụ của Deer Team ở Việt Nam được đánh giá như khoảnh khắc vàng trong sự hợp tác giữa Việt Nam với Mỹ. Bộ quân phục của ông Prunier hiện được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam ở Hà Nội. Ông Prunier qua đời tháng 3/2013 ở tuổi 91. Ông là người cuối cùng trong nhóm công tác của OSS ở Đông Dương hồi đó ra đi.
-------
Lời tòa soạn: Hàng triệu người dân Việt đang từng ngày từng giờ dõi theo mọi thông tin về Đại tướng Võ Nguyên Giáp với lòng thành kính và nỗi tiếc thương vô hạn. Để tiện theo dõi, bạn đọc có thể bấm vào các nội dung sau đây cho phù hợp với nhu cầu thông tin của mình:
2)Vì sao Đại tướng chọn Vũng Chùa làm nơi an nghỉ; Hình ảnh nơi an táng Đại tướng; Chỉ dẫn đường vào Vũng Chùa
3)Đại tướng ra đi thanh thản; Phút cuối đời của Đại tướng
4)Thế giới nghiêng mình trước Đại tướng Võ Nguyên Giáp
5)Thông báo Quốc tang, Ban tang lễ Đại tướng; Lịch trình tang lễ
6)Hà Nội lúc 0h trước cửa nhà Đại tướng
7)Đặt tên đường mang tên Võ Nguyên Giáp như thế nào?
(Danh sách này liên tục được cập nhật khi có thông tin mới)
