Ngày 22/10, trên trang nhất tờ Thanh niên Bắc Kinh - cơ quan ngôn luận của đoàn Thanh niên Thành ủy Bắc Kinh - đã đăng tải dòng tít lớn: "Tổ chức thuộc đảng có đa số đảng viên vi phạm kỷ luật nghiêm trọng nên giải tán".
Trong khi đó, ngay bên dưới là tiêu đề tin tức "Chuyến thăm trong mưa" với hình ảnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình che ô đến thăm Học viện công nghệ Vương quốc Anh ở London hôm 21, một sự kiện "ít nóng" trong chuyến công du của ông Tập.
Trên thực tế, tiêu đề của báo Thanh niên Bắc Kinh nêu ra theo Điều 15, Chương II của bản "Điều lệ" vừa được Bắc Kinh công bố, trong đó chỉ rõ: "Đối với tổ chức thuộc đảng có toàn thể hoặc đa số đảng viên vi phạm kỷ luật nghiêm trọng thì cần giải tán."
"Điều lệ xử lý kỷ luật đảng CSTQ" được báo chí nước này tuyên truyền là "điều lệ xử phạt nghiêm khắc nhất trong lịch sử", gây chú ý với quy định khắt khe liên quan tới việc "nghị luận vô lý phương châm lớn của trung ương" có thể bị xử lý khai trừ khỏi đảng.
Tuy nhiên, chính bố cục "lạ" của tờ báo ngày 22 là điều khiến truyền thông Trung Quốc và quốc tế quan tâm, đặc biệt là trước thềm Hội nghị trung ương 5 của đảng CSTQ từ 26-29/10.
Hình ảnh trang nhất báo Thanh niên Bắc Kinh ngày 22/10. Nguồn: Weibo
Đa Chiều (Mỹ) bình luận, đối với quốc gia mà báo chí chính thống được kiểm duyệt gắt gao, vụ việc trang bìa báo Thanh niên Trung Quốc có thể được xem là phản ứng "nhẹ" của Bắc Kinh trước những tiếng nói nghi vấn đối với "Điều lệ" chứ không phải một nhầm lẫn nghiệp vụ.
Theo Đa Chiều, quy định nghiêm ngặt về nghị luận phương châm của Trung Quốc cho thấy các nhà lãnh đạo nước này đang bắt đầu siết chặt quản lý vấn đề ngôn luận trong nội bộ của mình.
Chuyên gia về các vấn đề Trung Quốc Quý Đạt phân tích, dư luận nước này thường thông qua quan sát thứ tự tên của các quan chức xuất hiện trong thông báo, các phát biểu... để đánh giá động thái chính trị từ Bắc Kinh.
Theo ông Quý, không loại trừ khả năng hiện tượng "lạ" của tờ Thanh niên Bắc Kinh xuất phát từ chính Chủ tịch Tập Cận Bình hoặc những phụ tá thân cận của ông Tập.
Chuyên gia Quý Đạt chỉ ra, sự kiện lớn trong chuyến thăm anh của Chủ tịch Trung Quốc ngày 21/10 là lễ ký kết hàng loạt thỏa thuận trị giá 40 tỉ bảng Anh với Thủ tướng David Cameron.
Do đó, ông Quý cho rằng, việc báo Thanh niên Bắc Kinh đăng hình ông Tập che ô đến thăm 1 trường học trên trang nhất số ngày 22 rất có thể là một sự cố ý, thậm chí ngầm ám chỉ Tập Cận Bình đang "thử nước" đối với bản Điều lệ mới.
Hiện hình ảnh số báo ra ngày 22 đã bị xóa khỏi website của báo điện tử Thanh niên Bắc Kinh.
"Vụ trang bìa báo Thanh niên Trung Quốc chắc chắn không phải là ngẫu nhiên mà là tín hiệu để truyền thông nắm bắt và theo dõi," ông Quý nói.
Ông bổ sung: "Từ hàng loạt hành động để thực hiện chủ trương 'ỷ pháp trị quốc' sau khi ông Tập trở thành lãnh đạo Trung Quốc có thể thấy ông đang đẩy mạnh các cơ chế quản lý bằng pháp luật."
Đa Chiều cũng cho rằng, động thái của tờ báo cơ quan đoàn Thanh niên Bắc Kinh có khả năng phản ánh thực tế rằng tồn tại một bộ phận quan chức Trung Quốc không tán thành quy định mới được trung ương thông qua.
Do tính chất "đụng chạm", không ít chương trình cải cách chính trị, kinh tế, xã hội và mới đây là cải cách quân đội của ông Tập từng vấp phải những "lực cản" từ chính các nhóm lợi ích và nhiều cơ quan ngôn luận của các tổ chức thuộc đảng CSTQ đã phải lên tiếng chỉ trích.
