Báo Financial Times (FT) vừa có bài viết phân tích các bằng chứng có thể giúp ích trong việc tìm ra thủ phạm trong vụ bắn rơi MH17. Dưới đây là nội dung bài viết.
Cho đến nay khi mà vẫn chưa có bằng chứng chắc chắn về việc ai, bằng cách nào, đã bắn hạ chuyến bay MH17 thì cuộc chiến truyền thông giữa Nga và Ukraine để đổ lỗi cho nhau vẫn đang ở cao điểm.
Nga quả quyết rằng một đơn vị phòng không của Ukraine có thể là thủ phạm. Nhưng các bằng chứng mới xuất hiện gần đây ngày càng cho thấy lực lượng ly khai thân Nga rất có thể là những người chịu trách nhiệm chính.
Thảm họa này xảy ra trong bối cảnh phe ly khai đang củng cố mạng lưới phòng không của mình ở miền đông Ukraine. Cho đến nay quân chính phủ Ukraine đã mất 12 máy bay quân sự, trong đó bao gồm 1 máy bay vận tải IL-76 với 49 binh sĩ cách đây 1 tháng.
Quân ly khai rất cần một hệ thống phòng không hiệu quả nếu không muốn lợi thế nghiêng về phía quân chính phủ. Do đó đã có nhiều dấu hiệu cho thấy sự hỗ trợ trực tiếp từ Nga nhằm giúp sức cho quân ly khai. Bên cạnh đó là những bằng chứng trực tiếp khác.
1. Quân ly khai có thể bắn mục tiêu ở tầm cao
Thứ Hai tuần rồi, một chiếc An-26 của quân đội Ukraine bị bắn hạ ở gần Lugansk khi đang bay ở độ cao 6,5 km. Độ cao này vượt ngoài tầm bắn của mọi loại vũ khí đất đối không của quân ly khai được biết cho đến thời điểm đó.
Điều này cho thấy họ đã được cung cấp những hệ thống phòng không mới. Thủ lĩnh phe ly khai tuyên bố họ không có vũ khí nào có thể bắn tới 10km, nhưng có lẽ tuyên bố này cần phải được xem xét lại nếu thực sự họ đã bắn hạ An-26.
Xác máy bay An-26 của Không quân Ukraine bị quân ly khai bắn hạ
2. Thông tin từ mạng xã hội
Ngày 29/6, một tài khoản Twitter chính thức của quân ly khai tại Donetsk cho thấy những hình ảnh của giàn phóng tên lửa phòng không Buk, có thể bắn mục tiêu ở độ cao 11km, cùng với dòng chú thích về việc quân ly khai đang sở hữu loại vũ khí này. Hình ảnh này đã bị xóa ngay sau vụ rơi máy bay.
Quân ly khai từng khoe sở hữu Buk
Nguồn gốc của loại vũ khí này vẫn chưa được xác định. Cuối tháng trước, quân ly khai đã chiếm một căn cứ quân sự gần Donetsk, nơi đơn vị phòng không A1402 của Ukraine đang đóng quân. Có khả năng họ đã chiếm được Buk tại đây. Tuy nhiên Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết họ vẫn đang kiểm soát toàn bộ 60 giàn Buk hiện có.
Đại sứ Ukraine tại NATO do đó khẳng định rằng tên lửa Buk mà quân ly khai hiện có là đến từ Nga. Igor Sutyagin, chuyên gia phân tích quân sự Nga tại Anh cho biết quân ly khai thường tuyên bố vũ khí của họ là do chiếm được từ đối phương trong khi trên thực tế chúng được đưa sang từ bên kia biên giới: “Họ che giấu việc Nga cung cấp vũ khí cho mình bằng cách công bố rằng mình vừa chiếm giữ được những vũ khí này vài ngày hoặc vài tuần trước khi sử dụng chúng.”
3. Sự xuất hiện của Buk trong khu vực
Cũng thông tin trên các mạng xã hội, có thể thấy phía ly khai đang di chuyển Buk trong khu vực gần nơi xảy ra vụ rơi máy bay.
Thời điểm chính xác của những hình ảnh hay đoạn clip không thể được xác định, nhưng phần mềm kiểm tra ảnh cho thấy đó không phải là ảnh cũ. Ngoài ra, một số địa điểm xuất hiện trong những hình ảnh đó cho thấy chúng được chụp tại thành phố Torez, gần nơi MH17 bị rơi.
Ảnh Buk ở khu vực gần nơi MH17 bị bắn rơi
Một số nhân chứng là người dân tại Torez cũng xác nhận việc nhìn thấy Buk trong khu vực. Một đoạn clip trên Youtube còn cho thấy một giàn Buk đang di chuyển trên con đường nối Torez và Snizhne. Giàn Buk này, theo ông Anton Gerashchenko, cố vấn cho Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, đang trên đường quay trở về Nga và nhiều khả năng sẽ bị phá hủy để xóa dấu vết.
Hình ảnh được cho là xe mang phóng tự hành của hệ thống Buk, với 2 quả tên lửa biến mất, được lén đưa ra khỏi Ukraine tới Nga
Xem toàn bộ VIDEO HOT trên SOHA
Sau đó trên Youtube xuất hiện một đoạn clip khác, trong đó một giàn Buk được che đậy sơ sài, đặt phía sau một xe tải đang hướng về phía biên giới với Nga.
4. Tuyên bố của quân ly khai
Bằng chứng thứ tư đến từ chính Igor Strelkov, thủ lĩnh quân sự của phe ly khai. Ngay sau khi MH17 bị rơi, trên tài khoản cá nhân của ông này trong một mạng xã hội của Nga, Strelkov vui mừng thông báo quân ly khai vừa bắn hạ 1 chiếc An-26 của quân đội Ukraine “gần khu vực Torez”.
“Chúng tôi đã cảnh cáo chúng không được bay trên vùng trời của chúng tôi”, ông này viết. Đi kèm với đó là những đoạn clip để xác nhận việc máy bay bị bắn rơi.
Thủ lĩnh quân sự ly khai khoe bắn rơi "An-26" vào lúc MH17 rơi
Cùng thời gian đó, hãng thông tấn nhà nước Nga RIA-Novosti cũng cho chạy một đoạn tin trong đó các nhân chứng cho biết một chiếc An-26 bị bắn rơi gần mỏ than Tiến Bộ, cùng khu vực mà Strelkov đã công bố. Các phóng viên của kênh LifeNews từ Nga, khi chạy ra hiện trường để đưa tin, cũng tin rằng đó là một chiếc An-26.
Tất nhiên là vào thời điểm đó không có chiếc An-26 nào bị rơi cả, cho thấy rất có thể quân ly khai đã nhầm chiếc Boeing 777 là An-26. Quả nhiên là không lâu sau đó, thông tin trên của Strelkov đã bị xóa. Ông này cũng đính chính rằng thông tin đó được đăng bởi một thuộc cấp, không phải của chính mình, và phủ nhận mọi liên quan đến vụ MH17.
5. Các đoạn băng nghe lén
Tối thứ Năm tuần trước, Cơ quan An ninh Ukraine, SBU, công bố một số đoạn ghi âm được cho là diễn ra giữa các thủ lĩnh quân ly khai. Trong đó có đại tá Vasyl Mykolaiovych Geranin, người mà phía Ukraine cáo buộc là một sĩ quan quân đội Nga.
Trong một đoạn ghi âm, một quân ly khai tên Besler báo cáo với đại tá Geranin: “Một máy bay vừa bị nhóm ở khu mỏ bắn rơi”. Trong một ghi âm khác: “Trên TV họ cho biết đó là 1 chiếc An-26, nhưng thông tin trên các mảnh vỡ thì nó là 1 chiếc Malaysia Airlines. Thi thể nằm rải rác khắp nơi, cả phụ nữ và trẻ em.” Tình báo phương Tây cho rằng những đoạn ghi âm trên là xác thực.
Phản bác từ phía Nga
Người phát ngôn của Bộ quốc phòng Nga cho rằng khu vực máy bay rơi nằm trong tầm bắn của của 2 đơn vị tên lửa phòng không S-200 và 3 đơn vị Buk của Ukraine. Trong suốt ngày 17/7, Nga có ghi nhận hoạt động từ radar của Buk gần làng Styl, phía nam Donetsk. Tuy vậy, Styl nằm cách Torez hơn 70km, và tên lửa từ đó không thể đủ tầm đến bắn rơi MH17.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng không còn sử dụng S-200 mà chỉ còn triển khai S-300. Là một trong những hệ thống phòng không tân tiến nhất hiện nay, S-300 khi được sử dụng sẽ tự động kết nối với mạng lưới phòng không quốc gia, bao gồm thông tin về các chuyến bay dân sự trên vùng trời Ukraine, do đó gần như loại bỏ nguy cơ bắn nhầm.
