Nói với báo giới, người phát ngôn của Thủ tướng Đức Angela Merkel là Steffen Seibert cho hay: “Tôi không muốn bình luận về các câu hỏi liên quan tới vấn đề chính trị nội bộ của Nhật Bản.
Nhưng nhìn chung, mọi quốc gia phải hành xử một cách trung thực, đúng với vai trò của mình trong những sự kiện kinh hoàng từ thế kỷ 20. Chỉ dựa trên nền tảng trung thực như vậy thì mới có thể xây dựng được tương lai với những ‘kẻ thù’ cũ. Đây là một sự thức tỉnh từ tận trong tâm can của nước Đức và cũng là quan điểm của tôi đối với tất cả mọi quốc gia khác”.
Bình luận trên được Đức đưa ra sau khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe có chuyến viếng thăm ngôi đền gây tranh cãi tại Tokyo. Nơi đây thờ những người Nhật đã tử trận trong chiến tranh, trong đó có những nhân vật bị khép tội ‘tội phạm chiến tranh’ trong Thế chiến II.
Với một số quốc gia từng bị Nhật xâm lược hồi đầu thế kỷ 20 như Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên, ngôi đền Yasukuni hiện hữu như một biểu tượng cho sự hung hãn của Nhật thời chiến.
Đức vẫn luôn tự hào về những gì họ cho là nỗ lực tha thiết để chuộc lại các lỗi lầm trong quá khứ của mình và việc sát hại sáu triệu người Do Thái ở châu Âu trong thảm kịch Holocaust; mặc dù vậy, các nhà bình luận cho rằng Berlin vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
Cũng trong ngày hôm qua, Trung Quốc đã cáo buộc Thủ tướng Nhật là ‘đạo đức giả’ và nói rằng ông Abe không được hoan nghênh tại Trung Quốc sau chuyến thăm tới đền Yasukuni.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc là Tần Cương nói rằng hành động này của ông Abe đã làm tổn thương nghiêm trọng tới quan hệ giữa hai nước và đã đóng cửa đối thoại giữa các lãnh đạo.
“Người dân Trung Quốc không hoan nghênh ông (Abe). Giờ đây, ông Abe cần thừa nhận sai lầm của mình với chính phủ và người dân Trung Quốc, buông lỏng dần với quá khứ và tiến hành một sự khởi đầu mới”.
Ông Abe tới thăm ngôi đền chiến tranh đúng trong bối cảnh quan hệ giữa Tokyo và Bắc Kinh đặc biệt phương hại từ tranh chấp lãnh thổ trên quần đảo Senkaku ở biển Hoa Đông.
Còn tại Washington, Phó phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf cho biết chính phủ Mỹ rất thất vọng với hành động của ông Abe.
“Tất nhiên Nhật Bản là một đồng minh và là người bạn đáng quý. Nhưng trong trường hợp này, chúng tôi rất thất vọng vì lãnh đạo Nhật đã có hành động sẽ gây leo thang căng thẳng với các nước láng giềng” – Marie Harf phát biểu.
Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye cũng hối thúc Nhật Bản không nên làm tổn hại tới các mối quan hệ khi khơi lại các vết thương cũ từ thời chiến.
Truyền thông nhà nước Triều Tiên hôm qua cũng tuyên bố rằng chuyến thăm của ông Abe tương đương một ‘lời tuyên chiến’ chống lại người dân châu Á và phần còn lại của thế giới.
Trước đó, ông Abe nói rằng những lời chỉ trích rằng hành động viếng thăm ngôi đền Yasukuni là để bày tỏ lòng tôn kính với những tội phạm chiến tranh là hoàn toàn sai lệch. Ông Abe nói rằng ông không có ý định xúc phạm tới cảm xúc của người dân Trung Quốc và Hàn Quốc và bày tỏ rằng Nhật Bản không bao giờ gây nên cuộc chiến nào nữa.
